قطعی مکرر برق خاصتا در هفته‌های اخیر، مردم مناطق مختلف کشور را کلافه کرده است. نگاهی به اظهارات کاربران مختلف در فضای مجازی بیانگر اعتراض اغلب آن‌ها به نحوه مدیریت توزیع برق است که به نظر می‌رسد باید راهکاری بلند مدت برای حل آن پیدا کرد.

 

به گزارش تابناک اقتصادی؛ بر اساس نظر کارشناسان صنعت برق، راهکار بلندمدت کنترل و اصلاح طرف تقاضا و مصرف، باید هزینه فرصت استفاده اسراف‌گونه و خارج از الگو، حامل‌های انرژی بسیار بالا برود. با راهکار‌های فرهنگی نمی‌توان پرمصرف‌ها را به سمت اصلاح الگوی مصرف برد و باید طرح‌های هزینه‌دار کردن مصرف خارج از الگوی مصرف را پیاده کرد.

 

یکی از بهترین راهکار‌های اجرا شده در کشور‌های پیشرفته دنیا، به کارگیری تعرفه‌گذاری پلکانی افزایشی، موسوم به آی. بی. تی است که بر اساس آن، میزان مشخصی از هر حامل انرژی به عنوان حد الگوی مصرف تعریف می‌شود، هزینه مصرف کمتر از الگو ارزان‌تر تعیین می‌شود و با عبور مصرف از آن، قیمت به صورت پلکانی افزایش می‌یابد.

در همین راستا سعید طهماسبی تحلیلگر پژوهشکده سیاستگذاری شریف در مصاحبه با خبرنگار تابناک اقتصادی ضمن اشاره به این موضوع، گفت: قطعا و یقینا یکی از مسببین وضعیت فعلی صنعت برق کشور، یارانه انرژی است که متاسفانه به بدترین شکل ممکن در حال توزیع است و دو دهه گریبان صنعت برق و انرژی کشور را گرفته است. هر بار هم تلاشی برای اصلاح آن صورت گرفته، به یک مانع برخورد کرده و متوقف شده است.

 

در واقع یکی از اولین اقدامات برای اصلاح یارانه انرژی، طرحی بود که در برنامه سوم توسعه آمده بود. این طرح برای اصلاح نرخ حامل‌های انرژی همزمان با تورم بود که طرح تثبیت قیمت‌ها در سال ۸۴ در مقابل آن قرار گرفت. تلاش دوم هم برای اصلاح یارانه انرژی، در سال ۸۹ موسوم به طرح هدفمند کردن یارانه بود که متاسفانه به سرانجام مطلوب نرسید و در مجموع ما را به وضعیت کنونی رسانده است.

این تحلیلگر افزود: اگر نگاهی به آمار ۲۰ سال اخیر بیاندازیم، خواهیم دید که یارانه انرژی سبب شده طی این سال‌ها همواره با نرخ کاهشی برای مشترکین مواجه شویم.

طهماسبی در ادامه به لزوم بهره گیری از اصلاح یارانه انرژی اشاره کرد و گفت: اصلاح یارانه انرژی به ۲ شرط برای درآمدزایی پایدار دولت می‌تواند مفید باشد؛

 

شرط اول این است که به لحاظ اجرایی تداوم داشته باشد. در ۲ طرحی که ذکر شد، متاسفانه این اتفاق رخ نداد و به هدف مورد نظر نرسیدیم. برای مثال در طرح هدفمند کردن یارانه‌ها، به واسطه آن که تداومی در انجام صحیح امور وجود نداشت، هیچ گونه عایدی برای دولت به ارمغان نیاورد.

 

شرط دوم برای درآمد زایی دولت از این مسئله، این است که موجب پویایی بخش انرژی در کشور شود. اتفاقی که در طرح هدفمندی به آن توجهی نشد و وقتی به آمار و صورت‌های مالی شرکت‌ها نگاه می‌کنیم، درمی یابیم که شرکت‌های دولتی فعال در حوزه انرژی در آن مقطع زمانی، افزایش هزینه داشته اند. این هزینه‌ها دقیقا بر خلاف درآمدی است که انتظار داریم دولت از محل اصلاح یارانه انرژی به دست آورد.

طهماسبی در پایان به ضرورت استفاده از طرح تعرفه گذاری پلکانی افزایشی اشاره کرد و افزود: قطعا در یک نظام علی و معلولی ساده، می‌توان گفت هر طرحی از جمله آی. بی. تی در صرفه جویی مشترکین پرمصرف در بخش انرژی موثر باشد. اما می‌بایست به این نکته توجه کرد که بین دو کلیدواژه «پرمصرف» و «بدمصرف»، تفاوت وجود دارد. تعرفه‌گذاری پلکانی در صرفه جویی مشترکین پرمصرف در بخش انرژی موثر است، ولی اجرای طرح تعرفه‌گذاری پلکانی مختص افراد پرمصرف است و به بقیه پله‌ها حتی تخفیفاتی اعطا شود. این طرح می‌تواند در دراز مدت، آثار مثبتی را برای صنعت برق کشور نیز به همراه داشته باشد.