به گزارش خبرگزاری فارس از قزوین، سوم شهریورماه، یادآور یکی تلخ ترین رویدادهای تاریخ معاصر ایران است. روزی که کشورمان در سال 1320 آماج حمله ددمنشانه نیروهای نظامی شوروی و انگیس از شمال و جنوب قرار گرفت و بخش های وسیعی از سرزمین عزیزمان زیر یوغ بیگانگان قرار گرفت. اشغال ایران که بسیار سریع و آسان تحقق یافته و با حضور نیروهای اشغالگر آمریکایی تکمیل شده بود تا پایان جنگ در سال 1324 ادامه یافت. این تجاوز عوارض و آثار متعددی برجای گذاشت که بررسی و ارزیابی آنها می‌تواند بسیاری از حقایق تلخ تاریخ معاصر ایران را در آن سال‌ها روشن سازد.
اهمیت این واقعه‌ی عظیم و ناگوار، آن چنان است که امروز پس از گذشت 80 سال از آن روزهای تلخ و سیاه، بخشی از واقعیت‌های کم‌گفته و اسناد چهار سال اشغال قزوین در طول سال‌های 1320 تا 1324 بازگو و منتشر گردد تا شاید اندکی از آنچه بر مردم ما در سال‌های سیاه اشغال رفت، بیش از گذشته آشکار گردد.
اردیبهشت 1321 و در دومین سال اشغال ایران توسط ارتش متفقین، نیروهای نظامی آمریکا نیز وارد خاک ایران شده و بخشی از این نیروها در اراضی کشاورزی روستای چوبیندر در جنوب قزوین و در حاشیه جاده قزوین – همدان مستقر شدند. نیروهای آمریکایی با ایجاد کمپ مجهز و مدرنی، تا اواخر سال 1323 در این محل مستقر و پس از آن در اسفند‌ماه همان سال با شکست پی در پی ارتش آلمان در جبهه های مختلف و پیشروی نیروهای متفقین در محورهای جنگی، نیروهای آمریکایی مستقر در قزوین به تدریج این شهر را ترک کردند و کمپ مجهز خود را به نیروهای روسی سپردند.
نیروهای آمریکایی در مدت استقرار در اراضی روستای چوبیندر خسارت‌های سنگینی به اراضی زیر‌کشت کشاورزان این روستا وارد آوردند که شکایت اهالی چوبیندر به نخست‌وزیر و دستور پیگیری به وزارت امورخارجه، و همچنین گزارش شهربانی قزوین از تخلیه کمپ نظامیان آمریکایی، از جمله اسناد قابل توجه مربوط به حضور ارتش آمریکایی در قزوین است.
وزارت کشور
اداره کل شهربانی/محرمانه /شماره: 13059/15457/ تاریخ: 17/12/1323
وزارت کشور
برطبق گزارش شماره 71 شهربانی قزوین معروض می‌دارد: از اول ماه جاری نیروی آمریکایی که در 4 کیلومتری شهر قزوین اردوگاه مفصلی به نام «کمپ» ساخته بودند، به تدریج قسمت به قسمت به همراه رفته و تمام قسمت‌های اردو را از قبیل ساختمان با تمام لوازم وماشین آلات و قسمت برق و بی‌سیم و ماشین‌آلات حفاری تسطیح و تلمبه آب و لوازم دیگر (غیر از اشیاء بیمارستان که برده‌اند) به ماژور قدیراف کماندان شوروی تحویل و فعلاً هیچ قسمتی از ارتش سرخ در محل مزبور ساکن نشده و فعلاً عده‌ای قراول برای حفاظت آنجا گمارده شده و قرار اطلاع چرینش‌اف که عهده‌دار فرماندهی کل می‌باشد قصد دارد قدری که هوا خوب شد بیمارستانها را با افسران پزشک را به آنجا انتقال دهد و با اینکه ساختمان مزبور گنجایش اسکان دو لشگر را دارد و حتی نمازخانه و سالنهای سینمایی تابستانی و زمستانی ساخته شده معلوم نیست روی چه نظر کلیه قوا را به آنجا انتقال نمی‌دهند و هنوز هم برای سکونت افسران، باغات سبزیکاری برای خود درخواست می‌نمایند با اینکه در اردوگاه مزبور دوحلقه چاه آب عمیق حفر و به وسیله ماشین برای احتیاج تمام ساختمانها آب کافی در لوله‌ها جریان دارد، زمین هم برای کاشت سبزیجات و غیره در اطراف اردو زیاد است و ممکن است از آبهای جاری چاه‌ها هم مشروب شود و آقای فرماندار هم این موضوع را تذکر داده است، ولی قبول نکرده و اصرار دارند از باغات شهر به آنها واگذار شود و با این جریان احتمال نمی‌رود شهر را تخلیه نمایند.
رییس شهربانی کل کشور – سرپاس سیف
*
دفتر نخست‌وزیر
شماره: 6643/ تاریخ: 28/3/1322
وزارت امور خارجه
اهالی قریه چوبیندر قزوین در شکایت از اینکه نیروی دولت آمریکا در زمینهای کشت شده آنها چادر زده و بالغ بر دومیلیون و چهارصد هزار ریال تاکنون خرابی و خسارت وارد آورده‌اند. نامه نوشته‌اند که عین آن به ضیمه فرستاده می‌شود. دستور فرمایند در این باب رسیدگی و اقدام شایسته نموده [،] نتیجه را با پس فرستادن عین نامه اطلاع دهند.
نخست‌وزیر
*
وزارت امور خارجه، 5 ماه پس از این نامه در پیگیری‌های مکرر دفتر نخست‌وزیری با اذعان به این نکته که چادر زدن نظامیان آمریکایی در زمینهای زراعی حدود قزوین، براساس اعلام سفارت آمریکا با تایید سفارت شوروی بوده است، این‌چنین پاسخ می‌دهد:
جناب آقای نخست‌وزیر
بازگشت به نامه [مورخ] 14/6/22 [به] شماره 10110، راجع به چادرزدن نیروی آمریکا در اراضی چوبیندر برحسب موافقت نیروی شوروی که در آن حدود نظارت دارند بوده و تصور می‌رود نیروی شوروی مسئول آن ملک باشند بنابراین سفارت آمریکا در این باب به سفارت کبرای شوروی مراجعه و تقاضا نموده است که تحقیقات لازم نموده و مسئولیت نیروی شوروی را در این موضوع تائید نمایند. از طرف وزارت امورخارجه در تاریخ 7/6/22 به یادداشت سفارت آمریکا پاسخ داده شد استناد به اینکه اشغال اراضی نامبرده از طرف نیروی آمریکا در نتیجه موافقت فرمانده نیروی شوروی تاثیری در اصل موضوع نمی‌نماید و سفارت تصدیق می‌نماید که اراضی نامبرده خاک ایران بوده و اشغال آن می‌بایستی با رضایت و موافقت صاحبان املاک دست داده باشد و مجدداً خواسته شد دستور دهند مقامات وابسته نسبت به جلوگیری از عملیات نیروی آمریکا در زمینهای کشت شده قریه مزبور و جبران خسارت وارده اقدام لازم معمول و نتیجه را اطلاع دهند البته همینکه پاسخی برسد مراتب به استحضار خاطر مبارک خواهد رسید.
وزیر امور خارجه
براساس بررسی سوابق و اسناد مرتبط با این موضوع، سفارت ایالات متحده در تهران هرگز پاسخی به خواسته وزارت امور خارجه نمی‌دهد و خسارت‌های وارد شده به کشاورزان و اهالی روستای چوبیندر نیز هیچگاه پرداخت نمی‌شود!
* محمدحسن سلیمانی؛ پژوهشگر تاریخ معاصر و قزوین شناس
انتهای پیام/خ
