به گزارش الف، بحران روابط میان عربستان با «سعد حریری» نخست‌وزیر سابق لبنان که سابقه روابط گرم و ریشه‌ای خانوادگی با سعودی‌ها دارد، از سال 2017 و پس از گروگان گرفته شدن حریری در ریاض برمی‌گردد؛ جایی که عربستان سعد حریری را مجبور کرد در خاک این کشور در بیانیه‌ای اضطراری از منصب نخست‌وزیری لبنان استعفا دهد.

جزئیات بازداشت نخست‌وزیر سابق لبنان هرگز فاش نشد و هربار که در محافل مختلف از «محمد بن سلمان» ولیعهد سعودی سوال شد وی تلاش کرد تا با تمسخر و شوخی بحث را عوض کند. اما بعد از بازگشت حریری به بیروت با تلاش‌های مسئولان لبنانی و نیز طرف‌های بین‌المللی کاملا مشخص بود که وی بسیار محتاطانه رفتار می‌کند و از سردی روابط خود با ریاض به شدت نگران است.

کاملا مشخص بود که سعودی‌ها از عملکرد دولت سعد حریری در لبنان راضی نیستند؛ چرا که او توان اجرای برنامه‌های ریاض که حذف حزب‌الله از صحنه سیاسی لبنان، در راس آن قرار دارد را نداشت. بنابراین عربستان از 3 سال قبل تاکنون برنامه‌ریزی طولانی مدتی برای به قدرت رساندن «بهاء حریری» برادر سعد که به تصور ریاض ظرفیت لازم برای عمل به دستورات کامل عربستان را دارد، انجام داده‌اند. همین موضوع طی سالهای گذشته منجر به بروز اختلافات زیادی میان سعد و بهاء حریری و نیز طرفداران 2 طرف شده است.

طی همه این مدت جلب رضایت عربستان به هر شکل ممکن، از دغدغه‌های اصلی حریری بود تا اینکه نتوانست تحمل کند و در اکتبر 2019 هم زمان با آغاز اعتراضات مردمی لبنان به بهانه اینکه توان مدیریت این اوضاع را ندارد از پست نخست‌وزیری استعفا داده و لبنان را تا بیش از 2 سال وارد یک باتلاق سیاسی عمیق کرد. بعد مشخص شد که استعفای سعد حریری بر خلاف ادعای وی، تحت فشارهای آمریکا و عربستان انجام شده است.

بعد از تشکیل دولت «حسان دیاب» در لبنان که دوام زیادی نداشت و پس از انفجار بندر بیروت در آگوست 2020 از هم پاشید، سعد حریری بعد از دوری  ساله از عرصه قدرت لبنان مجددا به صحنه برگشت. برخی معتقدند که وی از این دوری یک ساله از صحنه سیاسی لبنان به عنوان فرصتی برای جلب رضایت سعودی‌ها استفاده کرده است. 

حریری در 22 اکتبر 2020 مجددا به عنوان مامور تشکیل دولت در لبنان انتخاب شد و درحالی که وعده تشکیل کابینه طی 10 روز را داده بود این ماموریت بعد از 9 ماه ناکام ماند و با استعفای وی به پایان رسید. عمده تلاش سعد حریری طی مدت مذکور بر جلب رضایت عربستان متمرکز بود و از میانجی‌های آمریکایی و فرانسوی نیز در این زمینه استفاده کرد، اما سعودی‌ها و به ویژه بن سلمان هیچ چراغ سبزی به او نشان ندادند.

همه اقدامات سعد حریری برای تشکیل دولت تکنوکرات و بدون حضور احزاب سیاسی نیز در راستای برآورده کردن مطالبات عربستان برای حذف حزب‌الله از صحنه سیاسی لبنان بود؛ اما تلاش‌های وی نتیجه نداد.

اکنون بعد از تشکیل دولت جدید لبنان به ریاست نجیب میقاتی بار دیگر سناریو انزوای سعد حریری از عرصه سیاسی مشابه سال 2011 تکرار می‌شود و درحالی که نخست‌وزیر سابق لبنان تصمیم به ترک بیروت گرفته، مجددا عربستان تبدیل به دغدغه اصلی او شده است.

اما این بار اختلافات حریری و سعودی‌ها از حوزه سیاسی وارد عرصه اقتصادی شده و سعد حریری موظف است طی مدت مقرر همه بدهی‌های خود در عربستان را تسویه کند. چند روز قبل روزنامه الاخبار لبنان از اخراج «آیمن حریری» برادر سعد حریری از عربستان و مصادره خانه وی خبر داد.

براساس این گزارش اقدام مذکور ریاض ضد آیمن حریری به بدهی‌های شرکت سعودی «اوجیه» که در مالکیت سعد قرار دارد مربوط می‌شود. شرکت  پیمانکاری سعودی اوجیه که در حوزه‌ ساخت‌ و ساز و توسعه املاک و مستغلات، مخابرات و فناوری اطلاعات فعالیت دارد در اوایل 2017 بدون پرداخت دستمزد کارکنان خود اعلام ورشکستگی کرد. همین موضوع یکی از مهمترین عوامل اختلاف خانواده حریری با عربستان شد. اکنون نیز بن سلمان مجوز فروش املاک سعد حریری در عربستان را برای پرداخت بدهی‌هایش صادر کرده است.

هم‌زمان با این اتفاقات «محمد بن زاید» ولیعهد ابوظبی اعلام کرده که سعد حریری می‌توان ضمن نقل مکان به امارات از سرمایه‌گذاری در این کشور برای پرداخت بدهی‌هایش به عربستان و سایر کشورها استفاده کنند. برخی کارشناسان معتقدند که شاید بن زاید قصد داشته باشد از آب گل‌آلود شده روابط عربستان و سعد حریری ماهی بگیرد. به ویژه در بحبوحه اختلافات ریاض و ابوظبی و اینکه بن زاید پیش از این نیز درخواست سعد حریری برای میانجیگری میان وی و بن سلمان را رد کرده و بارها پیشنهاد زندگی و سرمایه‌گذاری در امارات را به او داده بود.