علی محمدی در گفت‌وگو با ایسنا در خصوص علت محبوبیت دیوان حافظ در میان ایرانیان، اظهار کرد: این مسئله را باید از چند وجه بررسی کرد، اشعار حافظ غزل بوده و بنابراین احساسات و عواطف دائمی بشر را بیان می‌کند، به‌طوری که عشق و محبت، دوستی و صداقت جزو آیده‌آل‌ها و عواطف مطلوب و پسندیده بشر محسوب می‌شود و این مسئله به‌صورت طبیعی یک جاذبه قوی در شعر است.
دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شهرکرد افزود: برخی از شعرا اکثرا، شعرهای اخلاقی می‌سروده و در برخی اشعار نیز جنبه‌های محبت و عشق را نادیده می‌گیرند، اما شعر حافظ در این حوزه تنوع و گستردگی مخصوص به خود را دارد.
وی با بیان اینکه حافظ به‌عنوان منتقد اجتماعی از گروه‌های خاص است، ادامه داد: در طول تاریخ، افرادی مانند واعظان بی‌عمل، زاهدان ریاکار، اربابان قدرت و افراد متعصب همواره مورد انتقاد گروه‌های زیادی از مردم بوده‌اند و حافظ به چنین افرادی انتقاد می‌کرده است، این مسئله نیز باعث اقبال مردم نسبت به حافظ شده است.
محمدی تنوع مضامین در اشعار حافظ را از دلایل محبوبیت این شاعر دانست و گفت: این تنوع بسته به شرایط و موقعیت‌های مختلف خود را نشان داده و همین عامل باعث شده که مردم با دیوان حافظ فال بگیرند، زیرا باتوجه گستردگی مضامین، یک بیت یا چند بیت می‌تواند وصف حال آن شخص باشد.
وی تفال به حافظ را در زمان معاصر به‌صورت گسترده‌تر توصیف و بیان کرد: فردی که با اشعار حافظ یا اشعار دیگری فال می‌گیرد، دارای افق انتظاراتی است و دوست دارد آن شعر در راستای انتظارات خود معنی شود و معنایی که در پای اشعار حافظ نگاشته می‌شود معمولا هم‌جهت با انتظارات افراد است و جنبه علمی نادیده گرفته می‌شود.
این عضو هیات علمی دانشگاه شهرکرد اضافه کرد: وجود مضامین دینی و عرفانی یکی دیگر از دلایل جاذبه اشعار حافظ است، به‌خصوص زمانی که در کنار ریاستیزی قرار می‌گیرد، وجود زبان سلیس و پخته به‌کار گرفته شده در اشعار حافظ نیز دلیل دیگر برای محبوب بودن اشعار این شاعر بوده، مردم با این زبان با یکدیگر ارتباط برقرار کرده و این اشعار وسیله تفاهم مردم با یکدیگر بوده است.
وی با بیان اینکه اطلاعات تاریخی درباره حافظ محدود است، افزود: نمی‌توان محبوبیت حافظ در زمان خود را ثابت کرد، اما آن‌چه که از اشعار وی برمی‌آید، نشان از مقبولیت شعر وی در زمان خود بوده و این مقبولیت جهان‌گستر است، اقبال به حافظ همواره با امور دیگر پیوند می‌خورده است، مثلا در دوران صفویه که جنگ‌های میان شیعه و سنی رخ می‌داده، شعر حافظ وجه‌المصالحه این جنگ‌ها قرار می‌گرفته است.
این دانشیار زبان و ادبیات فارسی یادآور شد: در دوره صفویه شعر عرفانی در اشعار شاعرانی مانند شیخ بهایی وجود داشته است، اما برخی از مضامین را در شعر خود به‌کار گرفته و از برخی دیگر غفلت ورزیده‌اند، اما مضامینی که در ارتباط با موسیقی بوده را به‌ندرت می‌توان در اشعار این شعرا یافت، در حالی که اشعار حافظ آکنده از اشارات و مصطلحات هنر و دانش موسیقی است.
محمدی خاطرنشان کرد: در زمان قاجاریه و با بازگشت مکتب ادبی یک اقبال ویژه‌ای به حافظ پیدا می‌شود که این اقبال هم در حوزه تقلید از شهر او و هم در حوزه استقبال از اشعار و غزلیات او قابل ملاحظه است.
انتهای پیام
