به گزارش سرویس بین الملل خبرگزاری صداوسیما؛ مجتبی شاهسونی کارشناس مسائل بین الملل در یادداشتی درباره دستاوردهای برگزاری اجلاس همسایگان افغانستان در تهران نوشت: در ادامه دور اول نشست وزرای امور خارجه کشورهای همسایه افغانستان که در پاکستان برگزار شد تهران امروز میزبان دور دوم این نشست بود در این اجلاس وزرای امور خارجه چهار کشور پاکستان، تاجیکستان، ازبکستان و ترکمنستان به شکل حضوری و وزیر امور خارجه چین و روسیه به‌صورت مجازی شرکت کردند و آنتونیو گوترش نیز پیامی ویدیویی به این نشست ارسال کرد. در یادداشت پیش رو مواضع مورد تاکید شرکت کنندگان در این اجلاس بررسی می شود. 
آمریکا دشمن مردم افغانستان
دو دهه اشغالگری آمریکا در افغانستان چیزی جز افزایش ناامنی، افراطی گرایی، رشد تروریسم و عقب ماندگی اقتصادی برای مردم افغانستان نداشت در همین راستا محمد مخبر در دومین اجلاس وزرای خارجه کشورهای همسایه افغانستان در تهران؛ تصریح کرد: دو دهه پیش آمریکا و متحدانش در ناتو با دستاویز قرار دادن حملات ۱۱ سپتامبر و به بهانه مبارزه با تروریسم به افغانستان حمله کردند، اما حمله و اشغال نظامی ۲۰ ساله آن‌ها در افغانستان جز افزایش ناامنی و افراطی گرایی و رشد تروریسم و عقب ماندگی اقتصادی تخریب بنیان‌های استقلال و تضعیف انسجام ملی و افزایش تولید مواد مخدر و داغ دار کردن صد‌ها هزار خانواده افغان نتیجه‌ای در پی نداشت. مخبر افزود: سیاست‌های نابخردانه و اقدامات غیر مسئولانه و نسنجیده و یکجانبه آمریکا با بیش از ۲ و نیم تریلیون دلار هزینه، با شکست کامل همراه بود. سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه نیز درباره نقش مخرب آمریکا در افغانستان گفت ما از تشکیل دولت فراگیر در افغانستان حمایت می‌کنیم و شهروندان افغانستانی باید بدانند حقوق آن‌ها عملی و اجرایی می‌شود، وی تاکید کرد: وضعیت فعلی افغانستان نتیجه حضور نظامی چندین ساله آمریکا در این کشور است. مواضع مشابهی که می تواند به عنوان راهبردی برای جلوگیری از نفوذ آمریکا در این کشور و به عنوان راه حلی برای برون رفت افغانستان از شرایط کنونی مد نظر قرار گیرد. 
همگرایی همسایگان و رد دخالت خارجی
تاکید بر همگرایی میان همسایگان و رد دخالت های خارجی در امور داخلی افغانستان یکی از مهمترین اهداف و دستاوردهای نشست امروز تهران بود در همین حال روز گذشته سخنگوی وزارت امور خارجه در توییتی در مورد دومین نشست کشورهای همسایه افغانستان نوشت: «پیام نشست تهران رد دخالت خارجی، همکاری و همگرایی همسایگان به جای رقابت، و مشارکت همه گروه‌های مردمی در ساختار سیاسی آتی افغانستان است.» این موضوع می تواند علاوه بر اینکه می تواند تضمین کننده ثبات و امنیت در افغانستان باشد زمینه را برای همکاری های بیشتر میان کشورهای این منطقه فراهم کند. 
تاکید بر صلح و ثبات پایدار
صلح و ثبات پایدار یکی دیگر از اهداف نشست تهران بود در همین حال سعید خطیب‌زاده سخنگوی وزارت خارجه کشورمان در مورد اهداف این نشست، تأکید کرد: «اجلاس تهران، نشستی برای یک راه‌حل افغانی و تشریک مساعی کشورهای همسایه افغانستان برای کمک به صلح و ثبات پایدار در افغانستان است. این اجلاس، در ادامۀ ابتکاری است که به‌صورت مجازی وزرای خارجه کشورهای همسایه افغانستان چندی پیش نشستی را داشتند و به اصول پایه‌ای رسیدند از جمله اینکه آینده افغانستان باید براساس اراده و خواست مردم افغانستان شکل بگیرد. در اجلاس مجازی توافق شد بر یک دولت فراگیر در افغانستان تأکید شود، دولتی که در چارچوب آن تنها می‌شود به یک افغانستان باثبات که بخشی از یک ترتیبات همکاری‌های منطقه‌ای فراگیر باشد، فکر کرد». وانگ یی، وزیر خارجه چین نیز در سخنانی در نشست امروز تهران اظهار کرد: معتقدیم که دومین نشست وزرای خارجه کشورهای همسایه افغانستان در زمان خوبی برگزار شده است و این باعث می‌شود که کانال‌های دیپلماتی که بین ما ایجاد شده در این زمینه تقویت شود. وانگ یی که به صورت ویدئو کنفرانس در دومین نشست وزرای خارجه کشورهای همسایه افغانستان در تهران سخنرانی می‌کرد افزود: تاکنون در این اجلاس در مسیر خوبی حرکت کرده‌ایم و امیدواریم که همگی بتوانیم به تحقق صلح و آرامش در افغانستان کمک کنیم. سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه وزیر خارجه روسیه نیز در این باره گفت: باید قومیت‌های مختلف در افغانستان را در نظر بگیریم و از تشکیل دولت فراگیر در افغانستان حمایت کنیم و شهروندان افغان باید بدانند که حقوق آن‌ها محقق و اجرایی می‌شود. موضوعی که البته در بیانیه پایانی این نشست نیز بدان اشاره شد بنابراین به نظر می رسد مساله صلح و امنیت پایدار در افغانستان دغدغه اصلی کشورهای همسایه افغانستان است که در صورتی که تحقق یابد ضامن منافع همه کشورها خواهد بود. 
مبارزه با تروریسم
مساله تروریست و فعالیت های تروریستی که بعد از به قدرت رسیدن طالبان گسترده نیز شده است یکی از نگرانی های امنیتی کشورهای همسایه افغانستان است از این رو شاه محمود قریشی، وزیر امور خارجه پاکستان با تأکید بر اینکه مبارزه با تروریسم در افغانستان حیاتی است، افزود: در حال حاضر شاهد تشکیل یک کابینه موقت در این کشور هستیم و این می‌تواند زمینه را برای ایجاد یک دولت فراگیر در این کشور محقق کند. ما معتقدیم که مهم است حقوق مردم افغانستان محترم شمره شود و در دولت فراگیر حضور داشته باشند. برای ما بازگشایی مدارس افغانستان برای دختران و پسران مهم است. تحقیق این موضوع می تواند تضمین کننده امنیت پایدار در این منطقه باشد. در همین حال در بیانیه پایانی این نشست نیز بر تشویق طرف‌های ذیربط افغان به رویارویی با تهدیدات و چالش‌های مختلف از جمله تروریسم، قاچاق مواد مخدر و قاچاق انسان، سرکوب جرایم سازمان‌یافته و سایر اعمال جنایتکاران‌های که از داخل افغانستان نشات میگیرد، در عین درنظر داشتن تهدیدات تروریسم و اثربخشی مبارزه با تروریسم در افغانستان، و انجام مذاکرات دوجانبه یا از طریق کانال‌های چندجانبه، به منظور برقراری امکان از سرگیری همکاری‌های مبارزه با تروریسم با افغانستان در زمان مقتضی تاکید شد.
مشکلات اقتصادی و لزوم ارسال کمک های انسان دوستانه
تاکید بر حل مشکلات اقتصادی و لزوم ارسال کمک های انسان دوستانه به افغانستان یکی دیگر از دستاوردهای نشست امروز تهران بود در همین حال شاه محمود قریشی، وزیر امور خارجه پاکستان تاکید کرد: در حال حاضر مردم افغانستان دارای مشکلات اقتصادی جدی هستند و بسیار مهم است که کمک‌های انسان دوستانه به مردم این کشور ارسال شود. درحال حاضر بسیاری از مردم پایین‌تر از خط فقر زندگی می‌کنند و پیش بینی می‌شد که با توجه به در پیش بودن فصول سرما مسئله وخیم‌تر شود. در این زمینه ما خود کمک‌هایی را به افغانستان ارسال کرده ایم و ادامه می‌دهیم و باید کمک‌های بین المللی و انسان دوستانه به مردم این منطقه ادامه پیدا کند. وی همچنین افزود: ما در همین راستا معتقدیم که باید سرمایه مردم افغانستان در خارج از کشور نیز آزاد شود تا به اقتصاد مردم افغانستان کمک کند. رشید مردف، وزیر خارجه ترکمنستان در این باره گفت: در حال حاضر وضعیت اقتصادی در افغانستان مناسب نیست و ما می‌توانیم در این گفتگو‌ها تصمیمات خوبی را برای مشکلات مردم افغانستان بگیریم. همچنین عبدالعزیز کاملف، وزیر خارجه ازبکستان در این نشست گفت: کشورش آماده است تا در زمینه آموزشی و اقتصادی به افغانستان کمک کند. در همین راستا محمد مخبر معاون اول رئیس جمهور کشورمان گفت: بحران اقتصادی افغانستان نتیجه سیاست‌های نادرست و سلطه طلبانه آمریکاست که مردم این کشور را دچار بحران جدی معیشت کرده است.
تاکید بر تشکیل دولتی فراگیر
اجلاس امروز همسایگان افغانستان در تهران در حالی برگزار شد که فقدان حضور نمایندگانی از افغانستان در این نشست تامل‌برانگیز است اما دلیل اصلی این عدم حضور اصرار ایران و همه همسایگان بر تشکیل دولتی فراگیر در افغانستان است اقدامی در جهت تلاش و تکاپوی جامعه جهانی در چندماه اخیر که دولتی فراگیر و با مشارکت و رعایت حقوق تمامی قومیت‌ها و مذاهب در این کشور شکل گیرد. در واقع این موضوع را می توان عمده‌ترین دلیل عدم حضور طالبان در این نشست عنوان کرد. 
موفقیت نشست تهران و بیانیه پایانی
نشست امروز تهران درباره افغانستان در فضایی بسیار مثبت و همراه با اعتماد، تفاهم چندجانبه و رویکرد سازنده برگزار شد شرایطی که منجر به تصویب بیانیه مشترک وزیران شد. حمایت مستمر و واقع بینانه از حل و فصل اختلافات بوسیله گفتگو، در خواست از طرف‌های افغان در راستای اجرای سیاست‌های داخلی و خارجی متواضعانه و محتاطانه، در جهت بازگرداندن هرچه سریعتر نظم به جامعه، تاکید بر اینکه قلمرو افغانستان هیچ گونه تهدیدی برای کشورهای همسایه ایجاد نخواهد کرد، در خواست بر مسولیت پذیری طرف‌های ذیربط، تشویق طرف‌های ذیربط افغان به رویارویی با تهدیدات و چالش‌های مختلف از جمله تروریسم، قاچاق مواد مخدر و قاچاق انسان، سرکوب جرایم سازمان‌یافته و سایر اعمال جنایتکاران‌های که از داخل افغانستان نشات میگیرد، درخواست از طرف‌های ذیربط افغانستان و جامعه بین المللی برای رسیدگی به دلایل اصلی مهاجرت و آوارگی اجباری در افغانستان، پرهیز از هر گونه فعالیت بی ثباتکنند‌های که وضعیت را بدتر میکند، و همکاری برای یافتن راه حل دائمی‌برای وضعیت مستمر پناهندگان افغان. درخواست از جامعه بین‌المللی و کشورهای کمک‌کننده به منظور فراهم آوردن حمایت‌های مالی مستمر، پیشنهاد ایجاد یک ساز و کار برای برگزاری جلسات منظم نمایندگان ویژه در امور افغانستان، تاکید بر تعامل مثبت و مستمر جامعه بین الملل با افغانستان از مهمترین محور‌های مطرح شده در بیانیه پایانی این نشست بود. موضوعاتی که نشان دهنده عزم جدی کشورهای همسایه افغانستان برای ایجاد ثباتی پایدار در این کشور است.
جمع بندی
دو دهه اشغالگری آمریکا در افغانستان چیزی جز افزایش ناامنی، افراطی گرایی، رشد تروریسم و عقب ماندگی اقتصادی برای مردم افغانستان نداشت بنابراین وضعیت فعلی افغانستان نتیجه حضور نظامی چندین ساله آمریکا در این کشور است. موضوعی که مورد تایید همه شرکت کنندگان در نشست امروز تهران بود و می تواند به عنوان راهبردی برای جلوگیری از نفوذ آمریکا در این کشور و به عنوان راه حلی برای برون رفت افغانستان از شرایط کنونی مد نظر قرار گیرد. علاوه بر این همگرایی همسایگان کشور افغانستان و رد دخالت خارجی، تاکید بر تشکیل دولتی فراگیر، مشکلات اقتصادی و لزوم ارسال کمک های انسان دوستانه، مبارزه با تروریسم و تاکید بر صلح و ثبات پایدار را می توان از مهمترین دستاوردهای نشست وزرای امور خارجه کشورهای همسایه افغانستان در تهران دانست موضوعاتی که در صورتی که در نشست های بعدی از جمله در نشست آتی پکن پیگیری شود می تواند تضمین کننده ثبات و امنیت پایدار در افغانستان و کشورهای منطقه باشد بنابراین موفقیت آمیز بودن نشست امروز تهران هرچند بیانگر عزم جدی کشورهای همسایه افغانستان برای ایجاد ثباتی پایدار در این کشور است اما باید دید طالبان همسو با کشورهای همسایه افغانستان در جهت تامین صلح و امنیت در این کشور گام بر می دارد یا نه.
