در واقع، وکیل کیفری مانند هر وکیل دیگری سعی می کند وظیفه دفاعی خود را به بهترین شکل انجام دهد. با این حال، عملکرد یک وکیل کیفری با عملکرد دیگر وکلا در حوزه‌های مختلف قانون متفاوت است. وکیل کیفری در حوزه ای فعالیت می کند که مستقیماً به حقوق اشخاص مربوط می شود و به دلیل همین عملکرد خاص، وکیل کیفری، وکیل مدافع نیز نامیده می‌شود. مدافع واژه‌ای عربی و به معنای محافظت و دفاع است. این واژه به طور خاص برای توصیف وکیلی استفاده می شود که از مظنون یا متهم در دادرسی کیفری دفاع کرده و از حقوق آن ها محافظت کند.
وکلا در اکثر پرونده‌های حقوقی می توانند حتی در صورت عدم حضور موکل خود نیز وکالت او را بر عهده گرفته و در دعوا های کیفری به وکالت و نمایندگی او شرکت نمایند. پرونده های کیفری از این قانون مستثنی بوده و نیازمند حضور شخص متهم هستند و وکیل کیفری زمانی می تواند وارد میدان گردد که تحقیقات اولیه و مراحل دادرسی به اتمام رسیده باشد. چرا که تنها کسی که متهم به جرم‌های کیفری‌است شخصا می تواند پاسخگو بوده باشد و کسی نمی تواند به وکالت او این کار را انجام دهد. استفاده از حضور وکیل کیفری یا وکیل جنایی در امور و دعاوی کیفری نه تنها دلیلی است برای دفاع بهتر در محاکم، بلکه می تواند به نحوه طرح شکایت، نوع شکایت و زمان طرح شکایت و ضمانت های مربوطه نیز بستگی داشته باشد. به عنوان مثال چگونگی تنظیم لایحه، اظهارنامه، نحوه‌ی تنظیم شکوائیه حائز اهمیت است.
شکایت کیفری شکایتی است که توسط یک فرد علیه فرد دیگری که مرتکب تخلف شده است انجام می‌شود. قاضی برای چنین شکایتی مجازاتی تعیین می‌کند. این شکایت می‌بایست در ابتدا در دادسرا مطرح شود. این شکواییه باید خطاب به فردی که از وی شکایت دارید و همچنین دادستان نوشته شود. برای سپردن وکالت پرونده های جزایی با موضوع مجازات مجرم می توانید به سامانه های حقوقی که در این حوزه فعالیت دارند مراجعه نمایید و وکیل کیفری خود را انتخاب نمایید.
یکی از وظایف اصلی وکلای کیفری تهیه دعوی است. اگر وکیلی متعهد شده باشد تا به عنوان وکیل شاکی وکالت نماید، آن وقت می‌بایست مطالبات موکل خود را با شکوائیه که تنظیم کرده است بیان کند. در عین حال، تهیه دفاعیه نیز وظیفه دیگری است که توسط وکیل کیفری انجام می‌شود. وکلایی که در زمینه خدمات کیفری ارائه خدمت می‌کنند، می‌توانند نمایندگی و وکالت اشخاصی را که به دلیل ارتکاب جرمی مورد تحقیق قرار می‌گیرند و متهم هستند، عهده دار شوند.
معمولا اشخاص زمانی به سراغ وکیل می روند که با یک مشکل حقوقی رو به رو شوند، اما مشکلات حقوقی همیشه یکسان نمی باشند در برخی موارد جنس مشکل حقوقی به نحوی می باشد که ممکن است جرمی متوجه اشخاص شود که به نسبت دعاوی حقوقی از حساسیت بیشتری برخوردار بوده و با حیثیت یا جان و مال افراد در ارتباط باشد. در اینگونه موارد اشخاص احساس نیاز بیشتری به وکیل پیدا می کنند تا هم به آن ها آرامش بیشتری بدهد و هم بتواند از حقوق آن ها به طور شایسته دفاع کند. در حوزه وکالت وکلایی وجود دارند که به طور تخصصی در امور کیفری فعالیت دارند. این دسته از وکلا توانایی بیشتری برای دفاع از حقوق موکلین خود دارند.
بدیهی است وکیل کیفری ، تحصیلات و تجربه کاری خود را منحصر به مباحث جزایی نموده و در آن زمینه بسیار با تجربه و با مهارت اقدام می نماید ، این امر نه تنها حفظ حقوق موکل را بیشتر تضمین نموده بلکه قاضی دادگاه را نیز در بررسی دقیق پرونده و اجرای عدالت یاری می‌نماید. همچنین واضح و مشخص است در هر پرونده خلاقیت و نوآوری از نحوه دفاع می‌تواند حقوق افراد را بهتر و بیشتر تضمین نماید لذا راهکاری کلی و برنامه ریزی واحد برای تمامی پرونده ها یکسان نبوده و مورد پذیرش نیست.
در این مورد باید گفت که حتما پیش از عقد وکالت با وکیل کیفری، درباره سابقه وکیل مورد نظر و پرونده های پیشین و شهرت او تحقیق کنید و همچنین میزان تحصیلات و مدارک و صحت و شایستگی او به عنوان یک وکیل کیفری را نیز بررسی کنید. همچنین پیش از آغاز روند دادرسی اقدام به مشورت و جانشین نمودن وکیل کیفری کنید، زیرا بسیاری از افراد پس از اینکه مراحل دادرسی و دادگاه های اولیه با اظهارات نادرست و نا آگاهی آنها نتیجه ی نا مطلوبی حاصل می کند به دنبال یافتن وکیل کیفری می افتند و در این موارد چون اساس پرونده نادرست شکل گرفته است و امکان حل و فصل آن ممکن نیست و حصول حکم مطلوب نا ممکن یا دشوار است، کمتر وکیل پیش می آید که وکیل کیفری پرونده آن ها و وکالت شان را بپذیرد.
