به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از روابط‌عمومی پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری، مرتضی رضوانفر عضو هیأت علمی پژوهشگاه با اعلام این خبر، شهر دربند را قدیمی‌ترین شهر روسیه خواند که توسط قبادِ یکم و فرزندش خسرو انوشیروان به عنوان بام امپراتوری ساسانی پایه‌گذاری شده است.
او با بیان اینکه این شهر دارای تعداد زیادی کتیبه فارسی از جمله چند کتیبه از فرامین شاه عباس صفوی است، کتیبه فرمان مرمت مسجد جمعه، فرمان ساخت مسجد شاه عباس و فرمان لایروبی چشمه را از این دست خواند.
این زبان‌شناس گفت: در کتیبه فرمان مرمت مسجد جمعه آمده است بفرمان شه جم شاه عباس، که او را صد سکندر هست چاکر / غلام درگهش حیدر قلی ساخت، چنین سدی بگردید از فلک سر / پی تاریخ اتمامش که کردند، باقبال شهنشاهی میسر / چو پیشانیش در آن سد خرد گفت، بنای ثانی سد سکندر (۱۰۲۲ ق).
رضوانفر افزود: در کتیبه فرمان ساخت مسجد شاه عباس ابیاتی همچون هذا بناء ابوالمظفر شاه عباس بهادرخان حسینی / و بسعی قرخان بیگ سوازلو ولد پولادبیگ / خوش گوشه با صفاست آنجا، گویا نظر خداست آنجا / نوشتن این تاریخ بارس ئیل سنۀ ۱۰۳۶ ق آمده است.
این عضو هیأت علمی پژوهشگاه بیان کرد: کتیبه فرمان لایروبی چشمه شامل ابیات، در زمان عدالت آنشه، شاه عباس چاکر حیدر / قلت آب قلعۀ دربند، چون شنید آنشه خجسته سیر / حکم بر خان شیروان فرمود، آن عدالت بنا نیکو محضر / آنکه نامش نجفقلی‌خان است، که زعدلش نمانده آفت و شر / حاجی یعقوب را مقرر کرد، تا برآرد، زسنگ خاره، گهر… است.
