به گزارش ورزش سه، جواد نکونام پس از تساوی صفر-صفر تیمش مقابل فولاد در توجیه نتایج بدون گل پرتکرار در لیگ ایران گفت: «خلاقیت در فوتبال ما کم شده و شاید به اندازه انگشتان یک دست باشند بازیکنانی که بتوانند در لحظه نتیجه را تغییر دهند. قبلا اینطور نبود، بازیکنی داشتیم که خلاق بودند، گلزن بودند و اینکه بازیکن را تک به تک برداریم هنر است. گرانترین بازیکنان دنیا مهاجمان هستند و همه دنبال مهاجم هستند. ما خلاقیت کم داریم و دفاع کردن راحت است. روی ضربات ایستگاهی ممکن است موقعیت باشد اما در جریان بازی، مسابقه را بردن شاید کمی سخت باشد. در فوتبال ایران دفاع کردن را انجام می‌دهند همین باعث شده خلاقیت از فوتبال ما برود. استعدادها کم هستند و آنهایی هم که هستند از ایران رفته‌اند. آقای گل‌ها را ببینید، آنهایی که گل زدند بیشتر از روی ضربه پنالتی بوده است. امیدوارم بتوانیم شاهد رشد کیفی و گل‌های بیشتر در لیگ باشیم»
اما آیا دفاع کردن در فوتبال ساده‌تر از حمله کردن و خلق موقعیت گل است؟ هر چند نمی‌توان از کنار این واقعیت گذشت که در نگاه تاکتیکی غالب در فوتبال دنیا، ارجحیت به گل نخوردن داده شده اما هنوز هم مربیان موفق فوتبال دنیا آنهایی هستند که بهترین دفاع را حمله می‌دانند و راز گل نخوردن را در هر چه بیشتر در اختیار داشتن مالکیت توپ می‌دانند. فوتبال مبتنی بر ترجیح دفاع بر حمله معمولا مورد پسند تیم‌های متوسط و بدون ستاره است تا تیم‌های متمول. با این حال برخلاف آنچه نکونام اعتقاد دارد، تنها داشتن ستاره ها نیست که فوتبال مبتنی بر ارجحیت حمله به دفاع را توجیه پذیر می‌کند.
حتی در فوتبال دفاعی نیز، مربیان باید برای خلق موقعیت گل با تعداد نفرات کمتر در فاز هجومی و یا روش‌های خلاقانه در ضدحمله و باز شدن سریع از دفاع به حمله، تلاش کنند. آنجا بازیکنان خلاق و ستاره هم به کار می‌آیند و می‌توانند تیمی دفاعی را در معدود حملاتش زهردار کنند. اما اجرای این نوع فوتبال کار ساده‌ای نیست و نیاز به تمرین و هماهنگی زیاد دارد. چه بسا اجرای این نوع فوتبال از نظر تاکتیکی سخت‌تر هم باشد. اما چرا در ایران تصور می‌شود که دفاع کردن راحت‌تر از حمله کردن است؟
بازی استقلال و پدیده که بازی بین تیم‌های اول و آخر لیگ بود به خوبی نشان می‌دهد که حتی برای تیم انتهای جدولی مانند پدیده نیز خلق موقعیت روی دروازه تیم صدرنشینی که بهترین خط دفاعی را هم داشته امکان پذیر است. بازی نیمه دوم پدیده مقابل استقلال نشان می‌دهد که حمله کردن در فوتبال کار سختی نیست اگر اراده‌ای برای آن وجود داشته باشد. خلق چند موقعیت گل از سوی پدیده روی دروازه استقلال خود بهترین سند بر این مدعاست که گاهی با چند پاس سریع حتی بدون نیاز به بازیکنانی خلاق و تکنیکی می‌توان موقعیت خلق کرد و گل زد.
آنچه مشکل فوتبال ایران در فاز هجومی است، نه راحت‌تر بودن دفاع نسبت به حمله، که تنبلی تیم‌های ایران در دنبال کردن فوتبال مدرن در فاز هجومی است. حتی بهترین تیم‌های ایرانی نیز در فاز هجومی چندان از نظر تاکتیکی متنوع و خلاقانه بازی نمی‌کنند و مشخص است که در این شرایط دفاع کردن هم راحت‌تر از حمله کردن می‌شود.
اینکه طبق نظر نکونام روز به روز از تعداد بازیکنان خلاق و تکنیکی در لیگ ایران کاسته شده قابل انکار نیست و متاسفانه سیستم استعدادیابی فوتبال ایران و یا نوع نگرش مربیان چه در رده‌های پایه و چه رده‌های بالاتر هم در این موضوع دخیل بوده است. اما بازیکن خلاق و تکنیکی نیز زمانی کارایی خواهد داشت که در قالب یک سیستم تاکتیکی مدرن و منظم از خلاقیتش استفاده شود. وگرنه مهار بازیکن خلاقی که همبازیانش در قالب کار تیمی قادر به ایجاد فضا برای او نیستند و هدفمند بازی نمی‌کند، کار سختی نیست.
حجت شفیعی
