اقتصاد آنلاین – سهیل بانی؛ صندوق‌های با درآمد ثابت، یکی از کم‌ریسک‌ترین ابزار‌های سرمایه‌گذاری در اوراق بهادار به‌شمار می‌روند. براساس قانون، باید حداقل ۷۰درصد از دارایی‌های هر صندوق با درآمد ثابت، متشکل از اوراق مشارکت و سپرده بانکی باشد تا ریسک سرمایه‌گذاری در این صندوق‌ها به حداقل برسد. صندوق‌های با درآمد ثابت، همیشه به عنوان یک جایگزین مطمئن برای سپرده‌های بانکی محسوب می‌شدند اما شرایط کنونی بازار سهام به حدی وخیم شده که بخشی از این صندوق‌ها، بازدهی کمتر از سود بانکی پرداخت می‌کنند.
سرمایه‌گذاری در صندوق‌های با درآمد ثابت، بدون ریسک تلقی می‌شود و این صندوق‌ها به طور معمول، سودی بالاتر از نرخ سود بانکی را تضمین می‌کنند. همچنین برای برخی از این صندوق‌ها یک نهاد مالی معتبر، نقدشوندگی آن‌ها را تضمین می‌کند و نقد شوندگی بالای این صندوق‌ها باعث می‌شود که سرمایه‌گذاران به راحتی بتوانند واحدهای صندوق خود را به پول نقد تبدیل کنند.
همه این موارد باعث شده که به زعم کارشناسان بورسی، سرمایه‌گذاری در صندوق‌های با درآمد ثابت نسبت به سپرده‌گذاری در بانک مزیت بیشتری داشته باشد. اما شرایط عجیب و غریب بازار سرمایه ایران به طوری رقم خورده که این این ادعا را رد می‌کند.
صندوق‌های با درآمد ثابت، به دو دسته قابل معامله و غیرقابل معامله دسته‌بندی می‌شوند که صندوق‌های با درآمد ثابت قابل معامله یا همان ETFها در سامانه کارگزاری‌ها معامله می‌شوند. خریداران واحدهای این دسته، علاوه بر سودی که در دوره‌های زمانی مشخص دریافت می‌کنند، می‌توانند از تغییر قیمت بازاری واحدهای صندوق هم عایدی کسب کنند.
اقتصاد آنلاین، در این گزارش بازده کل این صندوق‌ها را در یک دوره زمانی ۶ ماهه (از ابتدای مرداد تا پایان دی ماه) بررسی کرده و با سود بانکی مقایسه کرده است. بازده کل صندوق‌ها از مجموع بازدهی ناشی از تغییر قیمت سهم و سود پرداخت شده توسط صندوق بدست می‌آید. اطلاعات مربوط به بازده قیمتی، از اختلاف قیمت صندوق‌ها از ابتدای مرداد تا پایان دی ماه سال جاری بدست آمده و بازدهی سود پرداختی صندوق‌ها از سایت مرکز پردازش اطلاعات مالی ایران استخراج شده است. همچنین نرخ سود سالانه بانکی، معادل ۲۱درصد محاسبه شده است. جدول زیر، نتایج حاصل از این مقایسه را نشان می‌دهد.
همان‌طور که از داده‌های جدول استنباط می‌شود، صندوق‌های «داریک»، «فردا» و «افران» بیشترین بازدهی کل را در بین صندوق‌های با درآمد ثابت رقم زده‌اند. بازدهی این صندوق‌ها به ترتیب ۲۲.۲، ۲۰.۴ و ۲۰.۲ درصد بوده و بیشترین اختلاف با نرخ سود بانکی را رقم زده اند.
نکته اصلی این جدول اما در نیمه دوم آن است. صندوق‌های «دمعیار»، «پارند»، «صایند»، «سپر»، «سپاس»، «ارمغان»، «سخند» و «کمند» بازدهی کمتر از سود بانکی برای سرمایه‌گذاران خود رقم زده‌اند.
تداوم این روند در بازار سرمایه، باعث افزایش شدت خروج نقدینگی از آن خواهد شد و بازار را بیشتر از قبل با کمبود نقدینگی مواجه خواهد کرد. از طرف دیگر، در حالی که سیاست‌های سازمان بورس باید به نحوی باشد که مردم را به سرمایه‌گذاری غیر مستقیم در بورس تشویق کند، اما این روند سوددهی سرمایه‌گذاران را از بازار فراری می‌دهد و اعتماد به این بازار را از بین می‌برد. در شرایط کنونی که شاید فقدان اعتماد، اصلی‌ترین مشکل بازار سرمایه است، دامن زدن به این اتفاق می‌تواند آثار جبران ناپذیری در پی داشته باشد.
