الکستاندر اوستین Alexandre Austin که در سال های اخیر و به واسطه شغل خود به عنوان نماینده یکی از نهادهای زیرمجموعه سازمان ملل در ایران زندگی کرده و آشنایی خوبی با مسائل و حقایق جامعه ایران دارد، در مصاحبه اختصاصی مکتوب با خبرنگار ایرنا تاکید کرد: در واقع من از نزدیک و به طور مستقیم شاهد تاثیرات تحریم بر مردم ایران از جمله تاثیر آن بر سلامت مردم ایران بودم و همین امر مرا به سمت نوشتن این کتاب سوق داد.

اوستین که دانش آموخته رشته های اقتصاد و مدیریت از دانشگاه پاریس است، تحریم های یکجانبه آمریکا را یکی از مظاهر سلطه طلبی دولت واشنگتن به ویژه در دوره ریاست جمهوری دونالد ترامپ دانست و گفت: باید پذیرفت که تحریم ها اثرات نامطلوبی بر مردم به ویژه اقشار آسیب پذیرتر برجای گذاشته است. اثرات مستقیم تحریم ها، دشواری شرایط اقتصادی و متاثر کردن بخش سلامت ایران، به ویژه در بحبوحه شیوع ویروس کرونا بوده است.

این نویسنده فرانسوی درباره هدفش از نوشتن کتاب «تحریم های تحمیلی بر ایران و تاثیرات آن»، گفت: از آنجا که شخصا و از نزدیک شاهد تاثیرات تحریم بر مردم ایران بودم، همین امر مرا به سمت نوشتن این کتاب سوق داد.

تحریم بانکی ایران، به معنای تحریم دارو و تجهیزات درمانی است

اوستین با تاکید بر اینکه قطعا تحریم های آمریکا علیه ایران منطبق با قواعد و مقررات بین المللی موجود همچون حقوق بشر  نیست، گفت: در کتابم هم به این موضوع اشاره و تاکید کرده ام. موانع اقتصادی و بهداشتی مستقیماً زندگی مردم ایران را تحت تاثیر قرار داده و ماهیت هر دو کاملاً یکسان است. ادعای واشنگتن مبنی بر اینکه تحریم ها زندگی و سلامت مردم را هدف قرار نداده،  کاملاً نادرست است.  عدم امکان دستیابی بیمارستان ها و کلینیک ها به تجهیزات پزشکی مورد نیاز و دارو (مانند انسولین) و مشکلات بزرگتر به ویژه مالی برای مراقبت از هزاران هزار ایرانی و اقشار آسیب پذیر از جمله نتایج تحریم های آمریکا است.  اگرچه در تئوری، تحریم های غذایی و دارویی مشمول تحریم ها نیست اما در عمل تحریم بودن ایران در نظام های بانکی و مالی بین المللی مانع از انتقال مایحتاج و فرآورده های ضروری ایران می شود.

تحریف اصطلاحات در حقوق بین­ الملل

اوستین در پاسخ به این سوال که آیا اعمال تحریم های آمریکا علیه ایران و مردم این کشور از نظر حقوق بین الملل، مبنای حقوقی و قانونی دارد، گفت: در حقوق بین­ الملل اصطلاحات مورد تحریف قرار می گیرند به نحوی که ممکن است بتوان برای برخی اقدامات مبنایی «قانونی» در مقام الفاظ یافت اما آن اقدامات برخلاف روح حاکم بر آن اسناد باشد.

وی افزود: حقوقدانان طرفدار یا مخالف تحریم دهه هاست نه تنها بر سر مشروعیت یا عدم مشروعیت تحریم های ایران بلکه در مورد کوبا و ونزوئلا بحث می کنند اما مشروعیت تحریم های یکجانبه دولت ها علیه دولت یا ملت های دیگر، مناقشه انگیز بوده است. با این حال تمامی معاهدات بین المللی بر سر این امر نقطه نظر مشترکی دارند که اقدامات یک دولت در قبال دولت ها و ملت های دیگر به هیچ وجه نباید حقوق فردی، اجتماعی، بهداشتی، اقتصادی و فرهنگی مردم را قربانی کند. با این وجود، تحریم های آمریکا سبب شده که حقوق ملت هایی چون ایران، ونزوئلا یا کوبا نقض شود  و به همین دلیل، گزارشگر ویژه سازمان ملل متحد و همچنین کمیساریای عالی حقوق بشر به خاطر اثرات منفی اقدامات یکجانبه و نیز مغایرت آشکار این تحریم ها با چندجانبه گرایی، آن را محکوم کرده اند.

شورای امنیت عاجز از مقابله با زیاده خواهی برخی اعضای دائم

این تحلیل گر فرانسوی در پاسخ به این سوال که نقش سازمان ها و نهادهای بین المللی برای مثال شورای امنیت سازمان ملل متحد در مواجهه با تحریم های یکجانبه آمریکا چیست؟  گفت: سازمان های بین المللی بر اساس اساسنامه خود مجاز به وضع قاعده و مقررات در سطح بین المللی هستند. چنانچه یک کشور عضو رفتاری مغایر با مقررات سازمان های بین المللی مرتکب شود، محکوم به نقض تعهدات خود است. باید دانست که تقریبا هیچ سازمانی بین المللی و حتی سازمان ملل متحد از اقتدار فراملی برخوردار نیست.

وی در ادامه گفت: سازمان های بین المللی چه ابزاری در اختیار دارند که بر اساس آن بتوان دولت ها را ملزم به انجام تعهداتشان کرد؟ اگر احیاناً دولتی نفوذ نسبتاً کمی در صحنه بین المللی داشته باشد، کمی فشار دیپلماتیک، به صورت موردی ممکن است کفایت کند اما بالعکس اگر این دولت از قدرت گسترده ای در سطح جهانی برخوردار باشد، چه می توان کرد؟ در این صورت مساله بسیار حساس خواهد شد. ایالات متحد آمریکا  در راس هرم این قدرت قرار دارد.  

اوستین با بیان اینکه آمریکا حدود یک چهارم (۲۲%) بودجه سازمان ملل متحد را تامین می کند، افزود: همین امر طبیعتاً این دولت را قادر به چانه زنی ساخته و آن را از پاسخگویی مصون می دارد.  ضمن آنکه شورای امنیت از مقابله با زیاده خواهی برخی اعضای دائمی و متحدان نزدیک آن ها کاملاً ناتوان است. حق وتو در شورای امنیت مشوق نظام ارباب رعیتی است که کل این نهاد را بی اعتبار می سازد.

این تحلیل گر فرانسوی در ادامه گفت: بنابراین برخلاف حسن نیتی که سازمان ملل متحد دارد، عملکرد ساختاری آن که از سوی اعضای بنیانگذار  به آن اعطا شده، هنگام مواجهه با منافع آن ها، عملکرد اصلی آن را باطل و بی اعتبار می سازد.  در مورد تنش میان ایران و آمریکا اگرچه سازمان های بین المللی مکلف به ایفای نقش هستند اما ابزار موثر و قوی برای آن در اختیار ندارند.

اقتصاد مقاومتی، عامل ثبات ایران در برابر تحریم ها

اوستین در پاسخ به این سوال که مهمترین عامل یا عوامل موثر بر ثبات و ایستادگی ایران علیرغم بیش از چهار دهه تحریم های بی سابقه چیست؟  گفت: ایران چهل سال است که هدف تحریم های پیاپی قرار گرفته و در طول این مدت به رغم سختی ها، تجربه های ارزشمندی به دست آورده است. با وجو شرایط تحریم، ایران راهبردهای گوناگونی را برای حفظ ثبات اقتصادی به کار می گیرد که محرک ظرفیت های تولید داخلی است یعنی همان که رهبر جمهوری اسلامی ایران تحت عنوان «اقتصاد مقاومتی» بر آن تاکید دارند.

وی در ادامه با اشاره به ظرفیت بالای بازار داخلی ایران، افزود: ثانیاً بازار داخلی ایران به اندازه کافی بزرگ و متنوع بوده و علیرغم بین المللی بودن زنجیره اقتصاد، بازار داخلی ایران از بنیه لازم برای تداوم حیات در وضعیت تحریم برخوردار است. بنابراین اقتصاد ایران به رغم مشکلاتی که وجود دارد، به دلیل برخورداری از زیرساخت های تولیدی منعطف و وجود تقاضای مناسب داخلی، توانسته خود را با شوک های مختلف تطبیق دهد.

این نویسنده و تحلیل گر فرانسوی با بیان این که شخصا شاهد تاثیر تحریم های آمریکا بر سلامت و زندگی مردم ایران بوده است، گفت:  ایرانیان فارغ از هرگونه تفاوت افراد در عقاید سیاسی سرنوشت خویش را مشترک دانسته و اجازه نمی دهند تحریم ها بر آنان غلبه کند. ایرانیان با تکیه بر ظرفیت های خود در شرایط سخت، همچنان روی پای خود ایستاد و رو به جلو حرکت می کنند.  

تمایل بایدن به حفظ میراث اوباما

این تحلیل گر فرانسوی در پاسخ به این سوال که چه عاملی باعث شده تا جو بایدن رئیس جمهوری جدید آمریکا به بازگشت به برجام تمایل نشان دهد و آیا این ابراز تمایل به معنی قصد او برای لغو تحریم هاست؟  گفت: بایدن تمایل دارد میراث عملی اوباما را حفظ کند. وی خود را متعهد کرده است تا مشروعیت آمریکا نزد جهانیان را احیا کند و به دوران گستاخی و ماجراجویی سلف خود (دونالد ترامپ) خاتمه بخشد. از طرفی این مساله مورد وفاق حزب دموکرات قرار گرفته است که آبروی کشور را در سطح جهانی بازگردانند و در مورد ایران به جای تقابل کورکورانه، مذاکراتی را که از زمان اوباما آغاز شده تسهیل نمایند. البته این امر به معنای پایان تحریم ها نیست زیرا توافق هسته ای سال ۲۰۱۵ میلادی (برجام) صرفاً به برداشته شدن تحریم های هسته ای اشاره دارد و بخشی از تحریم هایی که علیه ایران وجود دارد، در دایره برجام نیست.البته تحریم های هسته ای علیه ایران که باید طبق برجام لغو می شد، بخش عمده تحریم ها را تشکیل می دهد و برداشته شدن آن ها بار سنگینی را که بر اقتصاد کشور تحمیل شده برمی دارد و تاحدی ایران را دوباره قادر به فروش نفت می کند.   

وی افزود: بنابراین پیش بینی من در مورد اینکه آیا بایدن به سیاست فشار حداکثری ترامپ خاتمه بخشیده و به توافق باز می گردد، مثبت است. با این حال ممکن است این کار با آن سرعتی که مدنظر ایران است انجام نشود. بایدن برای این کار از طرف تمام طیف های سیاسی آمریکا و همچنین منتخبان خود تحت فشار است. به نظر می رسد که از جمله مسائل قابل بحث از طرف آمریکا، نقش ایران در «محور مقاومت» در خاورمیانه و برخی مسائل مرتبط به توانمندی های دفاعی و نظامی ایران است.

اوستین گفت: من فکر می کنم که بایدن ابتدا تلاش می کند تا محدودیت های ایران در چارچوب برجام را سخت تر کرده و ابعادی نظیر توانمندی های تسلیحاتی ایران را تحت شمول برجام درآورد اما تهران با این اقدامات مخالفت خواهد کرد و دولت جدید آمریکا نهایتاً در مواجهه با تغییرناپذیری ایران که احتمالاً با کاهش تعهدات برجامی این کشور نیز همراه می شود (نظیر افزایش موجودی اورانیم غنی شده و افزایش سطح غنی سازی)، تسلیم شده و تا جایی پیش می رود که مقامات دولت جدید آمریکا احتمالا خواهند پذیرفت انجام توافقی که چندان مورد علاقه واشنگتن نباشد، بهتر از عدم توافق است. به هرحال باید منتظر گذشت زمان ماند.

وعده های اقتصادی اروپایی ها در قبال برجام محقق نشده است

این نویسنده و تحلیل گر فرانسوی در پاسخ به سوالی درخصوص رفتار دوگانه غرب در برابر ایران و اینکه چرا اروپایی ها از یک طرف بر لزوم حفظ برجام تاکید کرده و از طرف دیگر دنباله روی سیاست های تحریمی آمریکا هستند، گفت:  البته اینکه بگوییم اروپایی ها از زمان لغو تحریم ها بر اساس برجام، با تحریم های آمریکا همراهی کرده اند، نادرست است. در این راستا فرانسه، انگلستان و آلمان تا حدودی به تعهدات خود عمل کرده اند اما اینکه بگوییم وعده های برجامی اروپایی ها در زمینه های اقتصادی تحقق پیدا نکرده، صحیح است.   

وی افزود: علت این امر هم آن است که وزن ایران و آمریکا در اقتصاد اروپا یکسان نیست. هنگامی که آمریکا از برجام خارج شد و تحریم هایش علیه ایران را از سر گرفت، اروپا از ترس از دست دادن بازار آمریکا دست به انتخابی زد که بازار ایران در اولویت بعدی آن قرار داشت. به عبارت دیگر اروپایی ها نیز قربانی این ماجرا شدند. از طرفی باید در نظر داشت که تحریم های آمریکا ماهیت جهانی داشته و آن ها می توانند به هر شرکتی که بخواهد خواسته های آمریکا را به چالش بکشد، ضربه وارد کنند. این دو راهی سختی برای اروپا بود که میان منافع سیاسی و اقتصادی خود به داوری بنشیند چرا که شرکت های تجاری اروپا ممکن بود با خطر از دست دادن بازار آمریکا روبرو شده و یا زیر بار تحریم ها آسیب ببینند.

اروپا اگر منسجم باشد، بر فشارهای آمریکا غلبه خواهد کرد

اوستین تصریح کرد: به نظر من، اروپا می تواند در صورت هماهنگ بودن و نشان دادن واکنش منسجم در برابر فشارهای آمریکا مقاومت کند. با استفاده از استراتژی مبتنی بر دفاع سازمان یافته از دارایی های خود و گسترش حاکمیت خویش، اروپا خواهد توانست در مواجهه با تحریم، در مقابل تهدیدات هژمونی آمریکا برای شرکت های اروپایی بایستد اما مشکل اینجاست که اروپا به شدت از ناهماهنگی رنج می برد.

علاقمندی نویسنده فرانسوی به اشعار حافظ شیرازی

اوستین که علاقمند اشعار حافظ شیرازی است و در ابتدای کتابش یکی از اشعار این شاعر پرآوازه ایران را آورده است(ای دل غمدیده حالت به شود دل بد مکن...)، در توضیح دلیل آوردن این شعر در کتاب خود گفت: حافظ از نظر من تجسم ایران است. اشعار حافظ نمادی از تمام آن چیزی است که به زعم من مشخصه کشور ایران است: پاکی؛ شعر؛ بی آلایشی؛ نوستالژی.  نقل معروفی است که هیچ ایرانی نیست که شعری از حافظ را از بر نباشد. امری که بیانگر دلبستگی مردم به فرهنگ کشورشان است. این غزل از دیوان حافظ برای تشویق به امید و روحیه مبارزه آورده شده است. حافظ در این غزل مردم را به خوب بودن و حفظ اعتماد به نفس دعوت می کند زیرا همانطور که از پس هر زمستانی بهاری در انتظار نشسته و لحظات تاریکی نیز گذراست. بنابراین به نظرم آمد که این شعر برای ادای احترام مناسب باشد.