یکی از اولین نشانههای ایرانی طراحیشده نشانه شرکت هواپیمایی هماست که سال ۱۳۴۰ شمسی طراحی شده است، این نشانه که سال ۲۰۱۳ در آژانس تخصصی خبر و اطلاعات حملونقلی (اسکیفت) به عنوان بهترین نشانه شرکتهای خدمات هوایی انتخاب شد، کار ادوارد زهرابیان جوان ۲۲ ساله ایرانی – ارمنی است و در سطحی از رعایت استانداردهای طراحی گرافیک قرار دارد که پس از گذشت حدود ۵۰ سال هنوز میتوان آن را در گروه نشانههای مدرن و بهروز دستهبندی کرد.
همین یک نشانه کافی است تا بدانیم علم، خلاقیت و توانایی طراحی نشانه در میان طراحان ایرانی قدمتی ۵۰ ساله دارد، اما سالهای زیادی طول کشید تا فرهنگ استفاده از نشانه در کسب و کارهای ایرانی جای خود را پیدا کند و تاجران و صاحبان کسب و کارها و تولیدکنندگان کالا و خدمات به فکر داشتن یک نشانه مخصوص خود باشند و در این راه طراحان زیادی تلاش کردند تا جایگاه طراحی گرافیک و طراحی نشانه را در کشور نهادینه کنند اما سؤال اصلی اینجاست که چرا هنوز ارزش طراحی حرفهای نشانه در کشور ما جایگاه واقعی خود را نیافته است؟
لوگو، همانطور که از ترجمه فارسی آن «نشانه» مشخص است، نشانی از هویت و کارکرد یک کسب و کار است. نشانه اولین قدم عملی در طراحی یک هویت بصری است، اما قبل از این اقدام لازم است تا هویت غیربصری یک برند طراحی و برای آن راهبردی مشخص طراحی شود. بدون دانستن این نکته که برند شما چه شخصیتی دارد، چه فرهنگی دارد، مخاطب آن کیست، بازار هدف آن کجاست و باید چه تصویر ذهنی در مخاطب ایجاد کند، آغاز عملیات طراحی هویت بصری به مقصد مطلوب نخواهد رسید. «نشانه» باید به تنهایی نشانی از تمام آنچه در هویت غیربصری خود طراحی کردهاید را در خود داشته باشد و وقتی بدون توجه به هویت برند، شروع به طراحی نشانه میکنید، نمیتوانید انتظار داشته باشید نشانه تأثیرگذاری نصیبتان بشود.
اما وقتی تمام آنچه لازم است را به طور صحیح و اصولی انجام داده باشید، باید برای حفظ آن تلاش کنید، شما نمیتوانید به صرف طراحی یک نشانه یا یک هویت بصری شاداب، انتظار داشته باشید کل کسب و کار شما نماد شادابی باشد، در واقع این اتفاق برعکس رخ میدهد، هر چه کسب و کار شادابتری داشته باشید و آن را در طراحی هویت غیربصری به خوبی شناسایی و تبیین کرده و در طراحی هویت بصری به کار برده باشید، نشانه شما نماد شادابی خواهد بود و آن را به سادگی به مخاطب شما انتقال خواهد داد.
به نشانههای شرکتهایی مثل گوگل و اینستاگرام توجه کنید، با یک جست و جوی ساده میتوانید فضای کاری این شرکتها را هم ببینید. هماهنگی بین نشانه و محل کار کاملاً قابل رؤیت و ملموس است، اما از آن مهمتر عملکرد شرکت است، این شرکتها در عمل نیز همواره در حال سرمایهگذاری در تولیدات خلاقانه و هیجانانگیز هستند و اینها نمونههایی عالی از طراحی صحیح نشانه بر اساس هویت غیربصری و رسالت و کارکرد شرکت هستند.
به صرف داشتن یک نشانه، شرکت شما متفاوت نخواهد شد، این اتفاق از عمق طراحی استراتژی شرکت شما برخواهد خواست و طراحی نشانه تنها پاسخی است به آنچه شما در ذهن خود دارید و در شرکتتان پیادهسازی کردهاید و از آن مهمتر در آینده نیز به آن وفادار خواهید ماند و همان راه را ادامه خواهید داد.
دفعه بعد که برای طراحی و چاپ کارت ویزیت به یک دفتر خدمات فنی مراجعه کردید و به شما پیشنهاد شد در مقابل مبلغ ناچیزی برای شما لوگو هم طراحی کنند و یا وقتی با سایتها و اپلیکیشنهایی مواجه شدید که به رایگان و یا با مبلغی بسیار کم برای شما نشانه طراحی میکنند حواستان باشددارید سرنا را از سر گشاد آن میزنید و نباید انتظار معجزه داشته باشید، بدون طی کردن مسیر درست برای طراحی هویت بصری و بدون داشتن استراتژی درست و هدفمند برای شرکتتان، شما تنها صاحب یک کپی کمارزش از نشانهای خواهید بود که نه با مخاطب واقعی شما ارتباط برقرار خواهد کرد و نه شما را در رسیدن به اهدافتان یاری میکند.