در قاره سبز همه چشم‌ها در سال ۲۰۲۲ میلادی به انتخابات فرانسه دوخته شده است. دور اول انتخابات ریاست جمهوری فرانسه در روز ۲۱ فروردین (۱۰ آوریل ۲۰۲۲) برگزار خواهد شد. بر اساس ماده ۷ قانون اساسی فرانسه، رئیس‌جمهور در انتخابات دو مرحله‌ای برای یک دوره پنج ساله انتخاب می‌شود. اگر در دور اول هیچ نامزدی اکثریت مطلق آرا را به دست نیاورد، دو هفته بعد دور دوم بین دو نامزد که بیشترین آرا را کسب کردند در روز ۴ اردیبهشت (۲۴ آوریل)، برگزار می‌شود. از زمان تشکیل جمهوری پنجم و تبدیل فرانسه از یک سیستم پارلمانی به یک نظام ریاستی، هیچ کاندیدایی نتوانسته در دور اول انتخابات رای ۵۰ درصد شهروندان را کسب کند.

با نزدیک شدن به انتخابات ریاست جمهوری فرانسه و رونق یافتن دیدگاه‌های افراط گرایانه، نگرانیِ بسیاری از شهروندان مهاجر فرانسوی و به خصوص مهاجران مسلمان افزایش یافته است. شخص "امانوئل ماکرون"، رئیس جمهور فرانسه هم فشار‌ها به مهاجران و اقلیت­ها به خصوص مسلمانان را افزایش داده است. چندی پیش  امانوئل ماکرون، رئیس جمهوری فرانسه از برنامه اش برای مقابله با آنچه او «جدایی طلبی اسلامگرایانه» یا تشکیل جامعه موازی مسلمانان نامید بود سخن گفت. کاملا آشکار است که این طرح در راستای سیاست‌های اسلام هراسانه ارائه شده و ماکرون سعی در بهره برداری از َآن به نفع آینده سیاسی خود دارد.

اقبال به تفکرات افراطی در فرانسه طی سالهای گذشته سبب شده، هر چه به انتخابات نزدیک­تر می­ شویم امانوئل ماکرون بیشتر به ایجاد چالش با مهاجران بخصوص مسلمانان دامن زند. ماکرون که در انتخابات قبلی نیز با آرای سلبی مردم و سیاسیون فرانسه با محبوبیتی اندک راهی کاخ الیزه شد تاکنون در سیاست‌های داخلی و خارجی همواره با انتقاد‌های فراوانی مواجه بوده و سعی دارد در روز‌های باقیمانده با طرح بحث‌هایی نظیر امنیت، مهاجرت و اسلام، گرایش‌های راست­گرایانه­ تری از خود نشان دهد.

بسیاری از فعالان سیاسی فرانسه معتقدند هم اکنون مسائل مهمتری نظیر پاندمی کرونا و تاثیرات وتبعات آن بر حوزه‌های مختلف از جمله بهداشت و درمان و اقتصاد وجود دارد، ولی ماکرون برای دور کردن اذهان مردم و مخالفانش از مشکلاتی که فرانسه با آن درگیر است بیشتر به دنبال امنیتی سازی حضور مهاجران به خصوص مسلمانان و برجسته سازی جنگ در اوکراین است.

در انتخابات ریاست جمهوری قبل کابوسی به نام "مارین لوپن" بسیاری از مهاجران، سوسیالیست‌ها و به خصوص طرفداران اتحادیه اروپا را به وحشت انداخت. اما با گذشت زمان خطر راست افراطی کاهش نیافته بلکه بصورت دیگر مشاهده می‌گردد. افزایش محبوبیت «ترامپیسم» در اروپا، افزایش درگیری بین مهاجران و اتباع اروپایی، افزایش اسلام هراسی، اشتباهات اقتصادی دولت‌های مستقر و... همه وهمه باعث شدند فضا برای ظهور چهره ­های جدید افراط ­گرا مانند"اریک زمور" آماده شود.

با این حال حزب "اجتماع ملی" همچنان مهمترین حزب راست­گرای افراطی در فرانسه است. رهبران راست‌افراطی در فرانسه به رهبری "مارین لوپن" که در نظرسنجی‌های انتخابات ریاست‌جمهوری موقعیت مناسبی دارند احساس می‌کنند که نبرد بر سر ایده‌ها را برده ­اند و حضور خود در کاخ الیزه را امکان پذیر می­ دانند. با این حال کارشناسان معتقدند نباید تاثیرات جنگ اوکراین بر انتخابات فرانسه را نادیده گرفت.

پیروزی لوپن نه برای فرانسه برای کل اروپا، تکان‌دهنده خواهد بود. وی در سه دوره اخیر انتخابات ریاست جمهوری فرانسه به ترتیب ۵، ۱۵ و ۳۵ درصد آراء را به خود اختصاص داد و در تلاش چهارم ممکن است گزینه­ ای برای ریاست جمهوری فرانسه باشد.     

به باور کارشناسان «عدم تحقق مطالبات» از رئیس‌جمهوری فعلی فرانسه و برجسته شدن بحث «مهاجرت» باعث شد تا فضای تنفس برای راستگرا‌های فرانسه بیشتر فراهم شود. بسیاری از منتقدان راست افراطی ازجمله اریک زمور عملاً شعار‌های ساختارشکنانه سر می‌دهند و اساساً همزیستی مسالمت‌آمیز میان اقوام و مذاهب را با چالش جدی روبه‌رو کرده ­اند. راست‌های افراطی مساله مهاجران را یک چالش اجتماعی - سیاسی و در نهایت دارای تبعات اقتصادی معرفی می‌کنند و همین مساله به اهرم فشار آن‌ها علیه دولت‌های مستقر در پایتخت‌های اروپایی از جمله دولت ماکرون تبدیل شده است.

اریک زمور که به "ترامپ فرانسه" مشهور است، در میان نامزد‌های ریاست جمهوری فرانسه تا قبل از آغاز عملیات نظامی روسیه در اوکراین در رتبه سوم نظرسنجی‌ها قرار داشت. این روزنامه‌نگار و نویسنده ۶۳ ساله در حومه پاریس در خانواده‌ای از یهودیان الجزایری‌تبار متولد شد که در دوران جنگ استقلال این کشور (۱۹۵۴ تا ۱۹۶۲) به فرانسه مهاجرت کردند. زمور در جوانی وارد کار روزنامه‌نگاری شد و تا همین اواخر مقاله‌نویس معمولی روزنامه محافظه ­کار «لوفیگارو» بود. با این حال او ثابت کرده که یک چهره رسانه‌ای فرصت طلب است.

شهرت زمور به عنوان مشهورترین ایدئولوگ راست فرانسه بیشتر مدیون حضور منظم وی در شبکه تلویزیونی «سی‌نیوز» CNews است، رسانه‌ای شبیه فاکس نیوز آمریکا که از دونالد ترامپ حمایت می‌کرد. زمور همچنین سالیان سال است که به عنوان تحلیل‌گر به چهره رسانه‌ای بدل شده و در برنامه‌های پربیننده روزانه و هفتگی شرکت فعال داشته است. او در این برنامه‌ها فرصت یافت تا درباره برخی از موضوعات مورد علاقه خود مانند مهاجرت، اسلام‌هراسی و هویت فرانسوی صحبت کرده و نظرات خود را بیان کند. زمور همچنین، گرایش شدیدی به امپراتوری شدن فرانسه، ناسیونالیسم افراطی، فاشیسم و توسعه اراضی فرانسه دارد.

از سوی دیگر برای اولین بار در تاریخ فرانسه، «جمهوریخواهان محافظه­ کار»، یک زن را به میدان رقابت برای تصاحب کرسی ریاست جمهوری فرستادند. "والری پکرس"، ۵۴ ساله، تجربه فعالیت در سه مقام وزیر بودجه، وزیر آموزش عالی و سخنگوی دولت را در دوره ریاست جمهوری دولت محافظه­ کار "نیکلا سارکوزی" از سال ۲۰۰۷ تا ۲۰۱۲ داشته است.

پکرس با تاکید بر اینکه راستگرا‌های جمهوریخواه باز می­ گردند، موضع سختگیرانه ­ای را در مورد مهاجرت اتخاذ کرده و گفت: افرادی که به طور غیرقانونی وارد کشور شده اند باید اخراج شوند. پکرس همچنین با تشدید اقدامات ضد مهاجرتی از جمله ممنوعیت هواپیما‌های چارتر برای مهاجران غیرقانونی و حذف مزایای اجتماعی برای آنها، سیگنال‌هایی را به جناح راست ارسال کرده است.

نظر سنجی ­ها نشان می‌دهد اقبال افکار عمومی به پکرس، برای حزب جمهوری‌خواهان بسیار امیدبخش بوده است؛ حزبی که نزدیک به یک دهه دور از قدرت بوده و تحت فشار اندیشه­ های نوگرای امانوئل ماکرون و حتی بیگانه ­ستیزی مارین لوپن، رهبر راست‌گرایان افراطی فرانسه قرار داشته است. نتایج برخی نظرسنجی­ها نشان می‌دهد، والری پکرس، نامزد ریاست‌جمهوری حزب راست‌گرای "جمهوری‌خواه" فرانسه با جهش در آرا مواجه شده و حتی یکی از این نظرسنجی‌ها برای نخستین بار شکست امانوئل ماکرون، رئیس‌جمهور فرانسه در انتخابات را نشان داده است.

نتایج نظرسنجی ­های مختلف نشان داده است که در میان کاندیدا‌های موجود بعد از امانوئل ماکرون، خانم‌ها مارین لوپن و والری پکرس هرچند کمتر برای پیروزی در انتخابات آوریل بخت دارند.

تحولات اخیر فرانسه آشکارا نشان می ­دهد موج راست­ گرایی افراطی مبتنی بر افراط گرایی در فرانسه طرفداران جدی دارد. هر چند در انتخابات گذشته رای دهندگان فرانسوی، با سیاست‌های ضد مهاجرتی، ضد ساختاری و ضد جهانی شدن مخالفت کردند، اما دور از انتظار نیست این بار نتایج انتخابات غافلگیر­کننده باشد و ما شاهد زلزله­ ای سیاسی در فرانسه باشیم که لیبرال دموکراسی را به چالش کشیده و یاد­آور به قدرت رسیدن دونالد ترامپ در آمریکا باشد.

جنگ اوکراین انتخابات فرانسه را کاملا متاثر کرده است. معتبرترین موسسه نظرسنجی فرانسه، ایفاپ، در آخرین گزارش خود نوشته است که از هر ۵ فرانسوی دو نفر اعلام کرده اند که نظرات نامزد‌ها در قبال جنگ اوکراین را مدنظر قرار می‌دهند.

یکی از مهم‌ترین بازندگان جنگ اوکراین، بی تردید اریک زمور نامزد راست گرایان افراطی و مهاجرستیز فرانسه و رهبر حزب تازه تاسیس «فتح دوباره» است. اریک زمور، درست پیش از آغاز جنگ اوکراین در برخی از نظرسنجی‌ها در جای دوم پس از امانوئل ماکرون، بخت اصلی پیروزی در انتخابات ۱۰ آوریل آینده محسوب می‌شد. حالا اوضاع تغییر کرده است. برخی از نظرسنجی‌ها نشان می‌دهند که او نه تنها در جای ۴ قرار گرفته است بلکه آمار محبوبیت او به کمتر از ۱۰ درصد رسیده است.

با وجودیکه مارین لوپن، رهبر بزرگترین حزب راست گرایان افراطی موسوم به اتحاد ملی و همچنین «ژان لوک ملانشون» نامزد و رهبر حزب چپ گرای «تسلیم ناپذیران» نیز نزد امواج سهمگین رسانه ای متهم به حمایت از ولادیمیر پوتین هستند، با این حال نظرسنجی‌ها نشان می‌دهند که درصد محبوبیت هر دو نامزد در روز‌های گذشته افزایش یافته است. مارین لوپن، با ۱۸ درصد پس از امانوئل ماکرون، در جای دوم است و ژان لوک ملانشون، با ۱۴ درصد سومین نامزد محبوب این انتخابات است.

در بحبوحۀ جنگ اوکراین، امانوئل ماکرون که در عین حال ریاست دوره‌ای اتحادیۀ اروپا را به عهده دارد، خود را به عنوان یکی از طرف‌های مهم گفتگو با روسیه و اوکراین قبولانده است. این موقعیت استثنایی باعث شده در یک ماه گذشته  فاصلۀ زیادی میان وی و رقبای انتخاباتی‌اش بیفتد و او بتواند از موضع برتر سیاست‌های خود را به پیش برد.

رسانه‌های فرانسوی بحران پناهجویان اوکراینی را بصورت گسترده پوشش داده اند. تصاویری که از پناهجویان منتشرمی شوند باعث تهییج احساسات افکار عمومی در این کشور شده است و خانواده‌های فرانسوی متاثر از امواج تبلیغات رسانه‌ای، برخلاف پناهجویان مسلمان، خواهان میزبانی از پناهجویان اوکراینی در کشورشان هستند.

نویسنده:علی ظریف