آقای علیرضا دولت یاری در مصاحبه اختصاصی با خبرنگار خبرگزاری صدا و سیما؛ بیان کرد: بر اساس آمار سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد که سال ۲۰۲۰ منتشر شد، رتبه ایران در تولید تعدادی از محصولات سبزی و صیفی در جهان تک رقمی است.
وی گفت: در همین ارتباط ایران، رتبه دوم تولید خیار، رتبه سوم تولید خربزه، رتبه پنجم تولید پیاز، رتبه ششم تولید گوجه فرنگی و رتبه هفتم تولید کاهو را در جهان به خود اختصاص داده است.
آقای دولت یاری افزود: اگرچه ما تولید کننده هستیم، اما بر اساس گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی که در سال ۹۹ منتشر شده است نزدیک به این ۹۸ درصد بذر‌ها از خارج کشور وارد می‌شود و در اختیار کشاورزان قرار می‌گیرد.
وی گفت: هزینه بر، زمان بر و دیربازده بودن و دانش فنی نسبتاً پیچیده آن موجب شده است که ما در تولید این بذر‌ها در داخل غفلت کنیم و مجموعه این عوامل باعث شده است برای تولید کننده داخلی این کار جذابیتی نداشته باشد.
این دکترای تخصصی سیستماتیک گیاهی گفت: در واقع امنیت غذایی کشور را ۱۰۰ درصد به واردات وابسته کرده ایم و اگر روزی به هر دلیلی از جمله دلایل سیاسی، اقتصادی یا عوامل زیستی مانند قرنطینه و بیماری‌های گیاهی این بذر‌ها وارد کشور نشود امنیت غذایی کشور به مخاطره می‌افتد.
وی افزود: ما واسطه‌گری را توسعه داده ایم و ارز زیادی نیز از کشور خارج می‌شود و با ترویج نبود خودباوری در کشور کاری کردیم که شاهد این وضع در بحث بذر‌ها هستیم.
مدیر بانک گیاهی مرکز ملی ذخیره ذخایر ژنتیکی و زیستی ایران گفت: مجموعه این عوامل باعث شد که جهاد دانشگاهی بر اساس رسالتی که در تولید دانش بنیان‌ها در سال‌های اخیر داشته است به این قضیه ورود کند و در قالب یک طرح فناوری بزرگ و ملی، تولید بذر هیبریدی ۴ محصول کاهو، خیار، گوجه فرنگی و فلفل دلمه‌ای به مرکز ملی ذخایر ژنتیکی و زیستی ایران و به طور مشخص به بانک گیاهی این مرکز واگذار شد.
وی گفت: برخلاف بذر غلات مانند گندم که کشاورز می‌تواند قسمتی از محصولاتش را برای سال بعد و کشت مجدد نگه‌دارد بذر سبزی و صیفی این خاصیت را ندارد و کشاورز یک بار که کشت می‌کند به دلیل تفرق صفات و گوناگونی که ایجاد می‌شود و به علت اینکه عملکرد شدیداً افت پیدا می‌کند این امکان وجود ندارد که سال بعد از آن بذر‌ها استفاده کند و نیاز است که هر سال برای کشت مجدد، خریداری کند.
آقای دولت یاری درباره ویژگی‌های این بذر‌های هیبریدی گفت: بذر‌هایی که از اروپا و آمریکا وارد کشور ما می‌شود متناسب با اقلیم کشور ما نیست و نکته برجسته کار همکارانم این است که بذری را که با خلوص سازی بالا و دو رگه گیری تولید می‌کنند سازگار با اقلیم کشور ماست.
وی گفت: ما این بذر‌ها را هر سال وارد می‌کردیم، اما اکنون به لاین این بذر‌ها دسترسی پیدا کرده ایم و در مرحله اصلاح بذر چندین مرحله اقدام می‌کنیم تا به لاین برسیم و از تلاقی این لاین‌ها با یکدیگر می‌توانیم هیبرید‌های مختلفی را ایجاد کنیم و در اختیار کشاورزان قرار دهیم.
دولت یاری گفت: کار به گونه‌ای است که هم اکنون نسل ششم تولید لاین خیار را تولید کرده ایم و به زودی لاین این محصول تولید می‌شود و درباره فلفل ۷ لاین با رنگ‌های مختلف و برای گوجه فرنگی هم ۸ لاین تولید کرده‌ایم که بسیار خالص و مطلوب است.
وی افزود: پس از اینکه لاین تولید می‌شود همکارانمان آن را می‌کارند و ارزیابی‌هایی انجام می‌دهند و با کاتالوگ‌های مختلف بذری که متعلق به شرکت‌های بزرگ دنیاست مقایسه می‌کنند.
این دکترای تخصصی سیستماتیک گیاهی گفت: مثلاً درباره کاهو سی ژنوتیپ جدید ایجاد و کشت کرده‌ایم که نهایتا ۸ ژنوتیپ از میان آن‌ها انتخاب شد و ارزیابی‌هایی که ما از کاهو‌های تولیدی خودمان انجام دادیم به جرأت می‌توانم بگویم که با کاهو‌های شرکت‌های بزرگ دنیا قابل رقابت است.
وی افزود: در حال انجام اقدامات برای ثبت هستیم و به زودی بذر‌ها وارد بازار می‌شود.
مدیر بانک گیاهی مرکز ملی ذخیره ذخایر ژنتیکی و زیستی ایران در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه روش تولید این بذر‌ها چه تفاوتی با دستکاری ژنتیکی و موضوع تراریخته‌ها دارد؟ گفت: دستکاری ژنتیکی با روش کریسپر و اضافه یا کم شدن یک قطعه از ژنوم انجام می‌شود و ما روشی که برای تولید بذر‌ها داریم به هیچ عنوان از این روش‌ها نیست و کار ما اصلاح کلاسیک است یعنی بیشتر از طریق دورگه‌گیری و خودگشنی اقدام می‌کنیم و ژن به هیچ عنوان دستکاری نمی‌شود و خمیرمایه ژنتیکی وجود دارد نه چیزی اضافه و نه چیزی کم می‌شود.
اقای دولت ایری گفت: تنها خلوص را با روش‌های اصلاحی افزایش می‌دهیم و ارزیابی می‌کنیم که عملکرد کدام مورد بیشتر است و از آن‌ها استفاده می‌کنیم و در اختیار کشاورز قرار می‌دهیم.
مدیر بانکی گیاهی مرکز علمی ذخایر ژنتیکی و زیستی ایران گفت: این کار از حدود ۵ سال پیش آغاز شده که کاری بسیار زمان بر و هزینه بر است و بذر‌های کاهوی تولیدی را برای ثبت رقم معرفی کردیم و پس از انجام کار ثبت در اختیار کشاورزان قرار می‌دهیم و می‌توانیم در حجم انبوه تولید کنیم.