به گزارش خبرنگار خبرگزاری صداوسیما؛ صنعت نساجی از جمله صنایع راهبردی در توسعه صنعتی برخی کشور‌های توسعه یافته و در حال توسعه از جمله چین، ترکیه و اندونزی به شمار می‌رود. در ایران نیز صنعت نساجی در برنامه پنج ساله ششم یکی از ۱۱ صنعت پیشران برای توسعه صنعتی در نظر گرفته شده است، اما به دلیل مشکلات متعدد از جمله بالا بودن هزینه تولید، وابستگی به مواد اولیه وارداتی، فرسودگی ماشین آلات و تجهیزات و کمبود نقدینگی که در سال‌های اخیر این صنعت با آن مواجه بوده، نتوانسته سهم مناسبی در تحقق توسعه صنعتی، اشتغالزایی و ارزآوری برای کشور داشته باشد.

 

در حال حاضر، تامین مواد اولیه یکی از چالش‌های عمده فعالان این حوزه است که بخشی از آن به دلیل تحریم و نوسانات ارزی و بخشی دیگر به دلیل بی توجهی به تکمیل زنجیره ارزش در صنعت نساجی صورت گرفته و وابستگی این صنعت را به تامین مواد اولیه وارداتی افزایش داده است. آمار‌ها حکایت از آن دارد که وابستگی صنعت نساجی و پوشاک به مواد اولیه وارداتی بالاتر از میانگین صنعت است؛ به طوریکه، سهم مواد اولیه وارداتی از کل ارزش داده‌های صنعت برابر با ۱۱.۸ درصد است در حالی که این نسبت برای صنعت نساجی ۱۲.۴ و برای صنعت پوشاک ۱۵ درصد به ثبت رسیده است.

 

در این رابطه مجید نامی، فعال صنعت نساجی و پوشاک معتقد است: تامین مواد اولیه بزرگترین چالش صنعت نساجی و پوشاک است، به طوریکه در بیشتر اقلام مصرفی این صنعت وابسته به واردات هستیم.

 

به گفته وی، پنبه به عنوان یک کالای راهبردی از مهمترین اقلام مصرفی صنعت نساجی و پوشاک است که تنها توان تأمین ۵۰ هزار تن آن در داخل وجود دارد و با توجه به اینکه نیاز سالانه این صنعت ۱۷۰ هزار تن پنبه است، سالانه بیش از ۱۰۰ هزار تن پنبه باید وارد کنیم.

 

نامی می‌افزاید: ازبکستان مهمترین منبع تامین پنبه مورد نیاز صنعت نساجی کشور در سال‌های اخیر بوده، اما با توجه به برنامه ریزی و تدوین نقشه راه برای تکمیل زنجیره ارزش صنعت نساجی که این کشور در سال‌های اخیر انجام داده است، میزان پنبه در دسترس برای بازار‌های جهانی را کاهش دادند و در حال حاضر، واردات پنبه از این کشور نیز به سختی صورت می‌گیرد.

 

آقای عباس سرشارزاده، عضو هیئت مدیره انجمن صنایع نساجی نیز معتقد است: یکی از دلایلی که باعث شده در پنبه وابسته به واردات باشیم سرمایه گذاری‌های غیرکارشناسی در صنعت ریسندگی و نداشتن راهبرد و برنامه مشخص برای این صنعت است؛ به طوریکه، در صنعت ریسندگی به عنوان بخشی از زنجیره صنعت نساجی سرمایه‌های گذاری قابل توجهی در چند سال اخیر صورت گرفته و حتی بخشی از تسهیلات صندوق ذخیره ارزی به این صنعت اختصاص یافت و در سال‌های ۹۸ تا ۹۹، ۲۰ واحد بزرگ ریسندگی بدون توجه به صرفه اقتصادی آن راه اندازی شد؛ در حالی تولید پنبه در دهه‌های اخیر با کاهش همراه بوده است.

 

به گفته نامی، در اکریلیک نیز نیاز صنعت نساجی حدود ۱۸۰ هزار تن برآورد می‌شود که در صورت فعالیت کارخانه پلی اکریل اصفهان تنها توان تامین ۴۰ هزار تن آن در داخل وجود دارد و بقیه آن باید از طریق واردات تامین شود که در این محصول نیز با توجه به آنکه تولیدکنندگان اروپایی واحد‌های تولید آکریلیک خود را تعطیل کرده اند، مشکلات بسیاری برای تامین این ماده اولیه وجود دارد.

 

این فعال صنعت نساجی ویسکوز را دیگر الیاف وارداتی مورد نیاز صنعت نساجی دانست و می‌گوید: مصرف سالانه ویسکوز در صنعت نساجی حدود ۴۰ هزار تن در سال است و ۱۰۰ درصد آن از طریق واردات تامین می‌شود.

 

وی همچنین با نام بردن از پشم به عنوان گران‌ترین الیاف مورد استفاده در صنعت نساجی، نیاز این صنعت به واردات پشم را نیز حدود ۴ هزار تن در سال عنوان کرد.

 

به گفته نامی، هرچند در الیاف پلی استر و پلی پروبیلن خودکفا هستیم، اما وابستگی به واردات دیگر مواد اولیه مورد نیاز این صنعت به خصوص در شرایط تحریمی و نوسانات ارزی، تامین مواد اولیه را برای تولیدکنندگان این صنعت با چالش مواجه کرده و ضعف عملکردی صنعت نساجی و پوشاک را به دنبال داشته است.

 

خانم افسانه محرابی، سرپرست دفتر صنایع منسوجات و پوشاک وزارت صمت نیز از نیاز ۶۰ درصدی صنعت پوشاک به واردات پارچه‌های تخت بافت خبر می‌دهد و می‌گوید: تامین این نوع پارچه، گلوگاه زنجیره صنعت نساجی و پوشاک است.

 

بررسی عملکرد آماری این صنعت نیز نشان می‌دهد، سهم صنعت نساجی از صادرات و تولیدناخالص داخلی ناچیز است. براساس آخرین آمار منتشر شده، با وجودی که سهم صادرات از ارزش فروش در صنعت ۱۶ درصد است، این نسبت برای صنعت نساجی ۸ درصد و برای صنعت پوشاک ۲ درصد است و نشان دهنده عملکرد ضعیف صادراتی صنعت نساجی و پوشاک در بازار‌های خارجی است.

 

علاوه بر آن، در حالی که در سال ۱۳۷۰ سهم ارزش افزوده صنایع نساجی و پوشاک از تولید ناخالص داخلی معادل ۶.۴۱ درصد بود، هم اکنون این دو صنعت با سهم ۰.۸۲ درصدی از تولید ناخالص داخلی، خارج از صنایع کلیدی ارزش زای کشور قرار گرفته اند و برنامه ریزی‌ها و هدف گذاری سیاستگذار نیز تأثیر درخوری در بهبود شرایط کسب وکار این صنعت نداشته است.

 

همچنین، براساس آخرین آمار منتشر شده مرکز آمار، صنعت نساجی با سهم ۶.۴ درصد از اشتغال صنعتی کشور در جایگاه هفتم و صنعت پوشاک با سهم ۰.۶ درصدی نوزدهمین صنعت اشتغال زای کشور است. با وجود اهمیت این صنعت در ایجاد اشتغال صنعتی، سهم آ نها در ایجاد ارزش افزوده و صادرات صنعتی بسیار ناجیز است؛ به طوری که، صنعت نساجی با سهم ۸ دهم درصدی از ارزش افزوده صنعتی رتبه یازدهم و صنعت پوشاک با ۲ صدم درصد از ارزش افزوده صنعتی رتبه بیست و دوم ایجاد ارزش افزوده در میان صنایع را به خود اختصاص داده اند و از نظر ارزآوری نیز صنعت نساجی با سهم ۶ دهم درصدی از صادرات صنعتی کشور جایگاه هشتم و صنعت پوشاک با سهم یک دهم درصدی جایگاه سیزدهم را در میان صنایع به خود اختصاص داده اند که در مقایسه با ظرفیت‌های این صنعت ناچیز است.

 

 فاطمه حسینی حوزه صنعت و معدن خبرگزاری صدا و سیما