به گزارش سرویس بین الملل­ ­­خبرگزاری صدا و سیما؛ «امیرعلی ابوالفتح» کارشناس مسائل آمریکا در یادداشتی پیرامون مهمترین چالش‌های جو بایدن نوشت، رییس جمهوری جدید آمریکا در نطق افتتاحیه ریاست جمهوری خود بر دو موضوع مهم شامل "دموکراسی امریکا" و " وحدت ملی" میان امریکایی‌ها تاکید کرد. بایدن، نتیجه انتخابات را پیروزی دموکراسی در امریکا خواند و از همه مردم و جریان‌های سیاسی خواست اختلافات را کنار بگذارند. ساعاتی پس از این نطق نیز، بایدن در بیانیه‌ای که کاخ سفید آن را منتشر کرد، بیستم ژانویه، روز تحلیف ریاست جمهوری را روز "اتحاد ملی" نامگذاری کرد.

با این حال، اتفاقات چند ماه اخیر نشان می‌دهد تضعیف دموکراسی و شکاف‌های ملی در آمریکا شدیدتر و عمیق‌تر از آن است که با یک نطق ریاست جمهوری یا صدور یک بیانیه از جانب کاخ سفید، برطرف شود. البته قابل انتظار بود که مقامات ارشد دولتی و سیاستمداران بلندپایه آمریکایی البته به استثنای دونالد ترامپ، رییس جمهوری پیشین و برخی از نزدیک‌ترین یاران وی، در روز تحلیف رییس جمهوری جدید، بر ضرورت حفظ اتحاد ملی و تقویت پایه‌های تضعیف شده دموکراسی امریکایی تاکید کنند.

اما صحنه‌هایی که روز چهارشنبه در دو نقطه پایتخت امریکا یعنی کاخ سفید در زمان خروج ترامپ از قدرت و کنگره در زمان ورود بایدن به قدرت به نمایش گذاشته شد، نشان داد تا چه اندازه شکاف و اختلاف در امریکا شدت یافته است. ترامپ درحالی قدرت را واگذار کرد که حاضر نشد در مراسم تحلیف جانشین خود شرکت کند و بایدن نیز در نطق افتتاحیه ریاست جمهوری هیچ اشاره‌ای به سلف خود نکرد؛ آن هم در حالی که بیش از ۲۵ هزار نیروی نظامی، امنیت انتقال قدرت در امریکا را برعهده داشتند و تعداد آنان به مراتب بیشتر از تعداد حاضران و مهمانان در این مراسم بود.

در ماه‌های اخیر، تردید‌های جدی در مورد کارایی دموکراسی امریکایی و نهاد‌های حافظ آن مطرح شده است. جدا از ادعا‌های مکرر ترامپ مبنی بر وقوع تقلب گسترده در انتخابات ماه نوامبر که سلامت نظام انتخاباتی آمریکا را به شکل جدی زیر سوال برده است، سلطه گسترده پول و ثروت بر روند انتخاباتی در این کشور به عنوان یکی از جلوه‌های تضعیف کننده دموکراسی در آمریکا قلمداد می‌شود. ضمن این که همچنان بحث بر سر ضعف‌های انتخاب رییس جمهوری آمریکا بر اساس آرای هیات‌های الکترال وجود دارد و بسیاری معتقدند آمریکا نه بر مبنای نظام جمهوری دموکراتیک که بر مبنای نظام اولیگارشی مالی شکل گرفته است.

از سوی دیگر، شکاف‌های سیاسی و اجتماعی در آمریکا روز به روز شدیدتر و عمیق‌تر می‌شود تا جایی که قتل یک جوان سیاهپوست توسط پلیس سفیدپوست، آمریکا را در تابستان گذشته برای ماه‌ها وارد چرخه‌ای از خشونت، غارت و افراط گرایی کرد. در ماه‌ها و هفته‌های اخیر به کرات در مورد خطر گروه‌های راستگرای افراطی و تروریست‌های داخلی در آمریکا هشدار داده اند، گروه‌هایی که هر روز بر تعداد و نفوذشان افزوده می‌شود و جامعه آمریکا را به سمت افتراق و رادیکالیسم سوق می‌دهند.

با توجه به این وضعیت، وعده بایدن برای تقویت دموکراسی امریکا و ایجاد وحدت ملی تاحدودی غیرممکن یا حداقل، بسیار دشوار خواهد بود.

به همین دلیل نیز فرانسیس فوکویاما (Francis Fukuyama) اندیشمند معروف امریکایی و نویسنده کتاب‌های "پایان تاریخ" و "هویت" در گفتگو با سیمورهرش (Seymour Hersh)، روزنامه نگار امریکایی ضمن ابراز نگرانی از سیر تحولات سیاسی - اجتماعی در امریکا می‌گوید: «آمریکا باید در انتظار خشونت‌های بیشتری باشد.»