علت صدا دادن زانو چیست؟ آیا تق تق زانو خطرناک است؟ چه زمانی باید نگران صدای زانو باشیم؟ روش های درمان تق تق زانو را در پارس نیوز بخوانید.
در ارتباط با ایجاد صدا و تق و تق در زانو باید بگوییم: اطراف مفاصل زانو گاز وجود دارد. این گاز موجب تولید حباب‌های ریزی در مایع مفصلی (سینوویال) میشود. زمانی که شما زانوی خود را خم و راست می‌کنید و حرکت می‌دهید، برخی از این حباب‌ها می‌ترکند و ممکن است صدایی شبیه به تق و تق ایجاد کنند.
اگر چنین صدایی را از زانوی خودش شنیدید و همراه آن هیچ علامتی نداشتید، نیاز به پیگیری و مراجعه به پزشک نمی‌باشد؛ ولی اگر این صدا همراه علائمی مانند درد، تورم یا خالی کردن زانو باشد، نیازمند آن است که به پزشک متخصص مراجعه نمایید.
گاهی اوقات صدا دادن زانو بدون درد است و گاهی اوقات بعد از آسیب دیدگی زانو، صداهای زانو شروع می شود. همه مدلهای صدا دادن زانو شبیه به هم نیست و علائم مخصوص به خودش را دارد. به همین دلیل است که ابتدا باید با انواع مدلهای صدا دادن زانو آشنا شوید.
خیلی ها، در هنگام راه رفتن و حرکت دادن پاهایشان، صدایی را از زانوهایشان می شنوند؛ اما دردی در این قسمت احساس نمی کنند! اگر زانوها موقع راه رفتن صدا می دهند؛ اما دردی ندارید، نگران سلامتی زانوهایتان نباشید.
اگر زانوها به دلیل زمین خوردن، ضربه هنگام ورزش یا تصادف آسیب دیده باشد، حرکت زانوها با صدا و درد همراه هستند. دلیل اصلی صدای زانو در چنین شرایطی، چرخش و حرکت نادرست زانو است که درد و ناراحتی ایجاد می کند. بعضی از افراد که اهل دویدن هستند، در اثر دویدن شدید ممکن است دچار پارگی منیسک زانو شوند که همین موضوع باعث ایجاد کریپتوس (صدای زانو) خواهد شد.
گاهی اوقات هم زانوهای شما هیچ گونه آسیب و صدمه ای ندیده است؛ اما در اثر ابتلا به بیماری های خاص مانند روماتیسم مفصلی، آرتروز زانو، نرمی غضروف کشکک زانو و… زانوها صدا می دهند.
مهم ترین دلیل صدا دادن زانوهای شما، جمع شدن حباب های گاز در داخل مفصل زانو است. با ترکیدن این حباب ها، صدای تق تق از زانو شنیده می شود. حباب های هوا در زانو ممکن است به دلیل تغییر فشار در مفصل زانو به وجود بیاید.
یعنی زمانی که شما راه می روید یا پاهای خود را حرکت می دهید، یک تاندون یا رباط بیش از حد کشیده می شود و همین موضوع باعث ایجاد صدا می شود. در علم پزشکی به این پدیده «کویتیشن» گفته می شود که خطری برای مفصل محسوب نمی شود و نباید نگران آن شد.
غضروف زانو به مرور زمان تغییر شکل می دهد. در اثر افزایش سن، ظاهر غضروف غیر متقارن می شود و در نتیجه زمان ایستادن یا چمباتمه زدن صدای قرچ قرچ زانو را خواهید شنید.
سندروم زانوی دونده یا درد در استخوان کشکک زانو، یکی از مسائلی است که باعث ایجاد صدا در زیر استخوان کشکک زانو می شود. این موضوع ناخوشایند برای افرادی که اهل دویدن هستند، بیشتر رایج است.
رباط، بافتی است که یک استخوان را به استخوان مجاور متصل می کند. وقتی با حرکت ناگهانی پاها، رباط زانو دچار گرفتگی می شود، صدای خاصی از مفصل زانو شنیده می شود.
صدای زانو اگر همراه با علائم دیگر باشد نیاز به پیگیری دارد. عواملی هستند که موجب صداهای نگران کننده زانو می‌شوند. برخی از این عوامل عبارتند از:
کندرومالاشی پاتلا که بر اثر استفاده بیش‌از حد یا آسیب به زانو ایجاد میشود؛ آسیب دیدگی غضروف (کشکک) کاسه زانو است و شبیه به نرم شدن یا فرسایش غضروف زانو می‌باشد. این آسیب به غضروف پوشاننده سطح زیرین استخوان کشکک زانو وارد میشود. در صورتی که شما به نرمی کشکک زانو مبتلا باشید، صدایی غژغژ مانند و سایشی را شنیده و احساس می‌کنید.
کریپتوس یا صدای زانو میتواند به واسطه آسیبهای زانویی ازجمله پارگی‌های منیسک ایجاد شود. این آسیب‌ها در افرادی که ورزش دو یا دویدن نیمه تند انجام می‌دهند، به نسبت دیگر افراد شیوع بیشتری دارد. پارگی منیسک میتواند سبب ایجاد کرپیتوس در هنگام حرکت مفصل گردد.
اگر صدای زانو هنگام خم شدن و راه رفتن بلند است و به همراه آن شاهد ورم مفصل زانو هستید، رباط و تاندون زانوی شما آسیب دیده است.
فشارهای مکانیکی یا تغییرات بیوشیمیایی به‌آرامی سبب فروپاشی غضروف مفصل شده و التهاب و درد ایجاد می‌کنند. باگذشت زمان، غضروف از بین رفته و استخوان‌ها بر روی یکدیگر ساییده می‌شوند. صدای زانو یا کرپیتوس که با درد همراه است گاهی ممکن است به دلیل ابتلا به آرتروز باشد؛ در واقع صدا دادن زانو یکی از شایع‌ترین علائم استئوآرتریت یا آرتروز است.
با توجه به اینکه آرتروز معمولاً افرادی را درگیر میکند که در سنین میانسالی یا سالخوردگی قرار دارند (زنان حتی پیش از سنین یائسگی هم می‌توانند به آرتروز مبتلا شوند)، در پی آن صدای زانو هم به دلیل ابتلا به استئوآرتریت عموماً در این افراد شنیده میشود.
از طرفی آرتروز اغلب، مفاصلی را درگیر میکند که مانند مفصل دست و زانو بیشتر کاربرد دارند و در واقع بیشتر مورد استفاده قرار گرفته‌اند. به همین دلیل صدا در این اندام نیز بیشتر شندیده میشود.
بیماری روماتیسم مفصلی یا آرتریت روماتوئید، یک بیماری خود ایمنی مزمن است که در آن سیستم ایمنی به مفاصل حمله ور میشود. صدای زانو ممکن است در مبتلایان به این بیماری نیز به دلیل تخریب مفصل زانو، شنیده شود.
یکی دیگر از دلایل صدا دادن زانو، ساییدگی زیاد بین کشکک زانو و استخوان ران است که در علم پزشکی به «کندرو مالاسی پاتلا» معروف است. این مشکل در ورزشکارانی که دوندگی زیادی دارند بیشتر شایع است.
اگر بعد از انجام منظم ورزشهایی مانند فوتبال، دو یا تنیس زانوهایتان صدا می دهد، بهتر است این مورد را در نظر داشته باشید. صدا دادن زانو هنگام ورزش به دلیل وجود این مسئله است. ساییدگی بین کشکک زانو و استخوان ران باعث می شود که زانوها هنگام خم و راست شدن صدا بدهد.
منیسک زانو، حلقه های غضروفی شکل شبیه به حرف C در زبان انگلیسی هستند که در دو طرف زانو قرار می گیرند و حرکت راحت زانو را راحت تر می کنند. پیچش ناگهانی زانو یا فشار به زانو باعث پارگی منیسک زانو می شود. پارگی منیسک از جمله آسیبهای ورزشی هم محسوب می شود و با درد و ورم زانو همراه است و صدای قرچ قرچ زانو نیز به دلیل همین موضوع است.
وقتی استخوانهای زانو از مکان اصلی خود خارج می شوند، رباط های اطرافش نیز پاره می شود و کشکک زانو از جایش منحرف می شود. در نتیجه با حرکت پاها و خم شدن، صدای آزاردهنده ای از زانو شنیده می شود.
این مشکل یک بیماری است که در نتیجه افزایش اصطکاک و سایش بین کشکک و استخوان ران ایجاد می شود و می تواند صدا دادن زانو و درد در این ناحیه از بدن را به همراه داشته باشد. این شرایط معمولاً برای افرادی که ورزش هایی مثل فوتبال، راگبی، یا تنیس انجام می دهند، ایجاد می شود و احتمال مشاهده آن در زنان بیشتر از مردان است. در این حالت زانو در هنگام خم یا راست شدن صدا می دهد.
برای درمان صدا دادن زانو روشهای متعددی وجود دارد که از جمله بهترین این روشها می توان به موارد زیر اشاره کرد:
همان طور که اشاره شد صدا دادن زانو اغلب به دنبال برخی بیماری های زانو از قبیل آرتروز، کشیدگی تاندون یا پارگی غضروف به وجود بیاید. برخی از انواع صداهای زانو با عوارض جدی همراه هستند حال آنکه برخی دیگر مشکلی را به وجود نمی‌آورد. به هر حال شما میتوانید با افزایش قدرت و انعطاف پذیری عضلات اطراف زانو به بهبود این مشکل کمک کنید. این امر به شما کمک میکند عملکرد مجدد زانوی خود را به دست بیاورید.
برای انجام این تمرین باید روی زمین بنشینید و پاهای خود را دراز کرده و یک عدد توپ تنیس را زیر ساق پای خود قرار دهید.
پای دیگر خود را به آرامی روی آن پایی که توپ تنیس زیر آن قرار دارد بگذارید. ساق پای خود را از بالا تا پایین روی توپ تنیس بلغزانید. اگر شما به یک نقطه سفت در این ناحیه برخورد کردید پای خود را حدود 30 ثانیه و در همان ناحیه روی توپ بلغزانید.
این تمرین به کشش عضلات ساق پای شما کمک زیادی خواهد کرد. در صورتی که این عضلات سفت باشند می‌توانند به زانوی شما فشار وارد کنند و باعث شوند مطابقت زانو به هم بخورد.
عضلات چهار سر ران به عضلات گفته میشود که در قسمت جلوی ران قرار دارند و تقویت این عضلات باعث میشود که از آسیب دیدگی بیشتر زانو جلوگیری شود.
برای انجام این تمرین باید روی زمین بنشینید و پاهای خود را روبروی خود قرار دهید. عضلات چهار سر ران خود را منقبض کنید و از دست خود برای اطمینان از سفت بودن آنها استفاده کنید. حدود 8 ثانیه در همین حالت بمانید و سپس به مدت 2 ثانیه آنها را شل کنید.
درمان صدا دادن زانو با ورزش
برای انجام این تمرین باید به پشت روی زمین دراز بکشید و یکی از پاهای خود را به صورت صاف مقابل بدن خود قرار دهید و پای دیگر را نیز حدود 15 تا 20 سانتی متر بالا بیاورید و و پس از مدتی به نقطه شروع برگردانید. این تمرین را 2 تا 3 مرتبه تکرار کنید و هر مرتبه 10 تا 12 بار انجام این حرکت بپردازید.
برای انجام حرکت اسکات پاها را به عرض شانه‌ها باز کنید و پنجه‌های پای خود را با اعمال وزن روی پاشنه‌ها به صورت 45 درجه قرار دهید.
در حالیکه شروع به انجام اسکات می‌کنید باسن خود را طوری به عقب ببرید که انگار می‌خواهید روی یک صندلی بنشینید که از شما خیلی دور است.
در حالیکه دارید اسکات انجام می‌دهید زانوهای خود را به سمت بیرون قرار داده و تا آنجا که میتوانید حالت نشسته به خود بگیرید- زاویه آن 90 درجه کمتر نشود- و با اعمال فشار از طریق پاشنه‌ها سر جای خود برگردید.
ورزش کردن در آب در مقایسه با تمریناتی که روی زمین انجام می‌شوند ساده تر هستند. آب باعث میشود که وزن بدن کمتر به مفصل زانو وارد شود و به این ترتیب شما در هنگام انجام تمرینات ورزشی دچار درد کمتری خواهید شد.
اکثراین صداها زمانی ایجاد می شود که شما خم می شوید در اینجا موارد ساده ای ذکر شده است که از ایجاد صدا و تق تق زانو جلوگیری میکند
اگر می خواهید صدای تق تق زانوهای شما به صورت قطعی درمان شوند و دیگر بابت این موضوع اذیت نشوید، باید در انتخاب پزشک متخصص ارتوپد دقت داشته باشید و بهترین فوق تخصص زانو را برای درمان انتخاب کنید. زیرا پزشک فوق تخصص زانو ابتدا زانوهایتان را کاملا معاینه می کند و با توجه به وضعیت جسمانی شما، بهترین روش درمانی را برایتان انتخاب می کند.
بدترین کار برای درمان صدای زانو، درمانهای خودسرانه و بدون نظارت پزشک است؛ زیرا مشکلات جدی تر و عوارض خطرناک را به دنبال دارد. به همین دلیل، اگر زانوهای شما صدا می دهد و زانو درد هم دارید، مراجعه سریع به پزشک متخصص زانو را به شما توصیه می کنیم تا سریعتر مشکلتان برطرف شود و زانوهای شما بیشتر آسیب نبینند.
