در برخی از موارد گرچه حضانت کودک هم به پدر و هم به مادر داده می‌شود، اما در شرایطی که از نظر جسمی، روانی و تربیتی فرزند در معرض خطر باشد، حق حضانت از پدر یا مادر سلب می‌شود. قانون برای حضانت فرزندان شرایطی را در نظر گرفته است که با اثبات حکم رشد آنها، می‌توانند خودشان تصمیم نهایی را بگیرند.  در این مطلب اطلاعات کامل تری را از زبان وکیل خانواده و وکیل طلاق بشنوید.

معنای اثبات حکم رشد

گاهی ممکن است پدر و مادر برای حضانت فرزندان خود دچار مشکل بشوند. در این صورت پدر یا مادر باید برای اثبات رشد دختر خود اقدام و از نظر قانونی حضانت او را بپذیرند. اثبات رشد به این معنا است که دختر به مرحله‌ای از بلوغ فکری رسیده باشد که بتواند خوب یا بد را به راحتی تشخیص دهد و ادامه زندگی را با پدر یا مادر بسنجد.

نحوه درخواست اثبات حکم رشد

کسی که برای اثبات حکم رشد می‌تواند اقدام کند، ولی کودک است. در صورتی که ولی و قیم وجود ندارد این دادخواست باید از سمت مدعی العموم مطرح شود.

مراحل کار به این گونه است که ولی یا قیم یا کسی که مدعی العموم است، باید درخواست خود را برای صدور حکم رشد دختر به دادگاه خانواده ارائه دهد. سپس از طریق دادگاه، دختر باید به پزشکی قانونی مراجعه کند تا پس از بررسی‌ها و ارزیابی‌های لازم، حکم رشد تایید شود. در پزشکی قانونی کودک باید از لحاظ جسمی، رشد عقلی و سایر موارد تحت معاینات بالینی قرار گیرد که این کار توسط یک روانپزشک صورت می‌گیرد. سپس بعد از انجام مراحل قانونی جواب روانپزشک در یک نامه مهر و موم شده، به مراجع قضایی ارسال می‌شود. پس از اینکه گواهی مربوطه از پزشکی قانونی به مراجع قضایی ارسال شد، با تشکیل یک دادگاه خواهان در جلسه حضور پیدا می‌کنند و قاضی از کسی که درخواست اثبات رشد را داده است، سوالاتی در خصوص امور اقتصادی و اجتماعی می‌پرسد تا به طور قطعی رشد عقلی او برای دادگاه و قاضی نیز محرز شود تا حکم رشد را تایید و آن را صادر کند. تقریباً این پیگیری حدود ۳ ماه زمان خواهد برد.

پس از بررسی‌های پزشکی قانونی اگر دادگاه حکم رشد را تایید نکند، دادخواست حکم رشد لغو می‌شود و کودک به عنوان محجور شناخته می‌شود و هیچ گونه تصمیمی را در موارد قانونی و امور مالی خود نخواهد داشت. اما اگر حکم رشد اثبات شود، کودک می‌تواند در بسیاری از امور مالی و غیره دخل و تصرف داشته باشد.

سن قانونی برای درخواست اثبات حکم رشد

به طور کلی فرزندان تا ۷ سالگی می‌توانند نزد مادر خود زندگی کنند، اما پس از پایان ۷ سالگی، فرزند دختر تا ۹ سالگی قمری و فرزند پسر تا ۱۵ سالگی قمری این اجازه را دارند، تا پدر یا مادر خود را برای ادامه زندگی انتخاب کنند یا بتوانند در مورد مسائل مالی خود نیز اقدام کنند.

اما قانون بر اساس ماده ۱۲۱۰ عنوان کرده است گرچه دختر و پسر در سن ۹ و ۱۵ سالگی بالغ می‌شوند، اما برای اثبات حکم رشد خود، باید مراحلی را طی کنند تا بتوانند در برخی از امور اظهارنظر داشته باشند. به این معنا که قانون تنها رسیدن به سن بلوغ را برای دخل و تصرف امور مالی کافی نمی‌داند.

تمامی افراد زیر ۱۸ سال می‌توانند برای کارهای انحصار وراثت، دریافت وام ازدواج، دریافت دیه، زندگی با پدر یا مادر، خروج از کشور و دخل و تصرف امور مالی، درخواست اثبات رشد دهند.

مدارک لازم برای درخواست اثبات حکم رشد

شناسنامه و کارت ملی: توجه داشته باشید افرادی که تاریخ تولد آنها در شناسنامه دارای مشکل است، ابتدا باید از طریق مراجع ذیرصلاح استعلام و سن دقیق خود را مشخص کنند. همچنین برخی از افراد ممکن است فاقد مدارک هویتی باشند که این افراد نیز ابتدا باید مدارک هویتی خود را تکمیل کنند.

فرم درخواست صدور اثبات حکم رشد: این فرم را کسی که قصد گرفتن حضانت کودک را دارد باید تکمیل کند که می‌تواند پدر، مادر، ولی یا قیم کودک باشد. همچنین خود فرد نیز می‌تواند برای انجام برخی از امور درخواست اثبات رشد را ارائه دهد.

ارائه مدارکی که سن فرد را تایید می‌کند: همراه داشتن یک استشهادیه کمک می‌کند تا فرد زودتر به نتیجه برسد.

دلیل رد شدن اثبات حکم رشد

اثبات حکم رشد دختران، برای کودکان صغیر است. در ایران کودکان صغیر به دو گروه طبقه بندی می‌شوند. صغیر ممیز به گروهی از دختران اطلاق می‌شود که گرچه ۹ ساله هستند اما قوه درک و تشخیص آنها در مورد مسائل خوب و بد، بسیار بالا است و می‌توانند آنچه را که به نفع خود یا ضرر خود است را تشخیص دهند. اما گروه دوم دخترانی هستند که صغیر غیر ممیز شناخته می‌شوند. این گروه از دختران نیز گرچه ۹ ساله هستند، اما قوه درک و تشخیص آنها بسیار پایین است و نمی‌توانند آنچه را که به سود یا ضرر خود است را تشخیص دهند و نمی‌توانند به طور مستقل امور مالی خود را برعهده بگیرند.

در واقع پس از بررسی‌ها اگر دختر به سن بلوغ رسیده باشد و بتواند در امور مالی خود تصمیمات مهمی را بگیرد، می‌تواند حکم رشد خود را ثابت کند. اما اگر دختر به اندازه کافی عاقل و بالغ نشده است و به رشد کافی نرسیده است، این افراد محجور نامیده می‌شوند و نمی‌توانند در مورد مسائل مالی، ازدواج و هر مورد قانونی دیگر، تصمیم درستی بگیرند، که قانون این افراد را محجور می‌نامد و اثبات رشد آنها رد خواهد شد.

همچنین اگر دختر یا پسر پس از ۱۸ سالگی برای اثبات رشد خود اقدام کنند، این دادخواست نیز رد می‌شود. چرا که به طور کلی قانون رشد عقلی را برای افراد بالای ۱۸ سال قطعی می‌داند. تنها در مواردی که فرد از بیماری خاصی رنج می‌برد، قانون می‌تواند بعد از ۱۸ سالگی نیز حکم رشد را رد کند که این اتفاق نیز باید از طریق پزشکی قانونی پیگیری شود.

در برخی از موارد حکم رشد از سوی پزشکی قانونی و دادگاه ثابت و به فرد حکم رشد داده می‌شود، اما ممکن است با مرور زمان پدر، مادر، ولی یا قیم با توجه به تصمیمات نادرست فرد، خواهان لغو حکم رشد باشند. بدین طریق ولی یا پدر و مادر باید به دادگاه درخواست لغو حکم رشد را ارائه دهند، تا قاضی با توجه به مستندات و شواهد، در صورت صحت گفته‌ها حکم رشد کودک را رد کند.

گروه وکلای پارسای با در اختیار داشتن وکلای با تجربه، در زمینه امور خانوادگی می‌تواند بهترین راهکارها را به شما ارائه دهد. وکلای تخصصی امور خانواده گروه وکلای پارسای در زمینه نفقه زوجه، تمکین، طلاق و انحصار وراثت، بهترین راهکارها را ارائه می‌دهند. پس از قبول وکالت و ارزیابی پرونده، مشاوره‌های لازم را ارائه و قراردادی را امضا می‌کنند. وکلای این گروه با تسلط کافی به ماده‌ها و تبصره‌های قانونی، در تمامی مراحل پرونده در کنار شما هستند تا هیچ حق و حقوقی از شما ضایع نشود. 02144033677