به گزارش الف، در شرایطی که آمریکا در سایه بحران شدید انرژی در این کشور و اروپا بعد از جنگ اوکراین تلاش زیادی برای پایین نگه داشتن قیمت نفت انجام داد اما در آخرین نشست اوپک پلاس مقرر شد که تولید نفت تا روزانه 2 میلیون بشکه کاهش یابد؛ مسئلهای که به شدت قیمت نفت را در بازار جهانی تحت تاثیر قرار میدهد. این تصمیمی بود که روسیه و عربستان سعودی اتخاذ کرده و همه تلاشهای ایالات متحده برای کنترل قیمت نفت را از بین بردند.
از طرف دیگر شرکت آرامکو عربستان سعودی قیمت فروش نفت به مشتریان آمریکایی را در ماه نوامبر تا 20 سنت در هر بشکه افزایش داد. این درحالی است که ریاض قیمت فروش نفت برای مشتریان آسیایی را ثابت نگه داشته و این قیمت را برای کشورهای اروپایی و حوزه مدیترانه حتی پایینتر نیز آورده است.
به دنبال این تصمیمات عربستان، «آنتونی بلینکن» وزیر خارجه آمریکا ریاض را تهدید و اعلام کرد که بعد از اقدام عربستان و اوپک پلاس در زمینه کاهش تولید نفت که منجر به افزایش قیمتها شد، واشنگتن گزینههای دیگری را درباره ادامه روابط با عربستان بررسی خواهد کرد.
بر همین اساس نمایندگان دموکرات در کنگره آمریکا خواستار کاهش فروش سلاح نظامی به عربستان شدند. شمار دیگری از نمایندگان در کنگره نیز به بهانههای حقوق بشری و با اشاره به کشتار غیرنظامیان در جنگ یمن توسط ائتلاف سعودی تاکید کردند که ایالات متحده باید روابط امنیتی خود را با عربستان مورد بازنگری قرار دهد.
سیاستهای نفتی جدید سعودیها که نارضایتی آمریکاییها را به دنبال داشته در شرایطی است که دولت آمریکا به ریاست «جو بایدن» حاضر شد برای تشویق عربستان به افزایش تولید نفت امتیازات زیادی به این کشور بدهد که مهمترین آنها زیر پا گذاشتن وعدههای خود درباره رسیدگی به وضعیت حقوق بشر در عربستان بود. بایدن که بعد از روی کار آمدن در کاخ سفید سیاست تازهای در قبال متحدان وانشگتن از جمله عربستان اتخاذ کرده بود با نادیده گرفتن «محمد بن سلمان» ولیعهد سعودی مدعی بود که قصد اصلاح وضعیت حقوق بشر این کشور را دارد اما در نهایت مجبور شد برای حل بحران انرژی آمریکا و اروپا به سمت همگرایی با بن سلمان و فراموش کردن پروندههایی چون قتل «جمال خاشقجی» حرکت نماید.
نتیجه این رویکرد تازه دولت بایدن مقابل عربستان و به طور خاص محمد بن سلمان، تشدید موج سرکوبگریها در این کشور است؛ به طوری که طی یک ماه گذشته بیش از 10 نفر در عربستان تنها به جرم فعالیت در توییتر به 20 تا 45 سال زندان محکوم شدهاند.
در تحلیل اهداف و پشت پرده تصمیم عربستان برای کاهش تولید نفت برخی کارشناسان اقتصادی معتقدند که این کشور نیز همانند سایر متحدان واشنگتن بعد از جنگ اوکراین تصمیم گرفته که منافع خود را قربانی تبعیت از سیاستهای آمریکا نکند. در این زمینه «هو کیمو»، معاون دبیر کل مجمع یکپارچهسازی اقتصادهای دیجیتال-واقعی-50 میگوید: ایالاتمتحده در حال تغییر تمرکز استراتژیک خود از خاورمیانه به منطقه آسیا و اقیانوسیه است. در چنین پسزمینهای، کشورهای خاورمیانه دیگر نمیتوانند مانند گذشته برای حفاظت ژئوپلیتیکی بدون قید و شرط به ایالاتمتحده تکیه کنند، بنابراین انگیزهای برای پیروی از ایالاتمتحده ندارند.
برخی نیز بر این باورند که شخص محمد بن سلمان برای اجرای پروژههای هنگفت خود همچون پروژه شهر رویایی نئوم و سایر برنامههای چشمانداز 2030 به سود ناشی از افزایش قیمت نفت نیاز دارد.
اما شماری از تحلیلگران سیاسی، این مسئله را به پروندههای بحثبرانگیز میان واشنگتن و ریاض ربط میدهند که مهمترین آنها پرونده انتقال قدرت در عربستان است. به این صورت که محمد بن سلمان که اکنون با انتصاب به پست نخستوزیری یک قدم دیگر به تاج و تخت پادشاهی عربستان نزدیک شده میخواهد به هرگونه ابهام در موضع آمریکا نسبت به پادشاهی خود (بن سلمان) پایان دهد.
این فرضیه زمانی تقویت میگردد که شکایتهای مطرح شده علیه محمد بن سلمان در دادگاههای آمریکا موجب شده تا پرونده قتل جمال خاشقجی مجددا در کانون توجهات قرار بگیرد. در همین راستا بن سلمان منتظر تصویب مصونیت قضایی خود در دادگاه آمریکاست و دولت ایالات متحده 45 روز دیگر به دادگاه فرصت داده تا مسئله مصونیت قضایی مقامات کشورها را بررسی کند. بن سلمان نگران است که طی این مدت پروندههای دیگری همچون پرونده شکایت «سعد الجبری» مسئول سابق دستگاه اطلاعات عربستان از وی (بن سلمان) در آمریکا نیز باز شود. همچنین بن سلمان ممکن است با این کار در پی تحت فشار قراردادن دولت آمریکا برای تصویب مصونیت قضایی خود باشد.
اغلب حامیان محمد بن سلمان نیز در شبکههای اجتماعی تصمیم برای کاهش تولید نفت را در چارچوب باجخواهی از دولت بایدن تعبیر کردند. به گفته ناظران امور اقتصادی افزایش قیمت نفت فشارها را بر دولت بایدن و نمایندگان دموکرات در آستانه انتخابات میاندورهای آمریکا افزایش خواهد داد؛ چرا که آنها در حال حاضر نیز به دلیل ناتوانی در مقابله با افزایش دائمی قیمت نفت در معرض انتقاد شدید قرار دارند.
بر همین اساس شاید بتوان گفت ممکن است موج تنشهایی که بعد از جنگ اوکراین به دلیل امتناع عربستان از اجرای درخواست آمریکا در افزایش تولید نفت میان دو طرف به وجود آمد مجددا برگردد که این مسئله میتواند در پروندههای دوجانبه واشنگتن و ریاض همچون جنگ یمن نیز تاثیرگذار باشد.