از کل ۷۶۸میلیون افراد مبتلا به سوءتغذیه در سال۲۰۲۰، ۲۸۲میلیون نفر در آفریقا، ۴۱۸میلیون نفر در آسیا و ۶۰میلیون نفر در آمریکای لاتین و کارائیب زندگی می‌‌کنند. بنابر تخمین سازمان غذا و کشاورزی سازمان ملل متحد این احتمال وجود دارد که حدود ۶۶۰میلیون نفر تا سال۲۰۳۰ با گرسنگی روبه‌رو شوند که بخشی از آن به‌دلیل تاثیرات پایدار همه‌‌گیری ویروس کرونا بر امنیت غذایی جهانی است. با توجه به محرک‌‌های ناامنی غذایی، هر منطقه‌‌ای از جهان ممکن است تحت تاثیر این پدیده باشد؛ اما با توجه به ویژگی‌های جغرافیایی، قومیتی و سیاسی وسعت این مساله در برخی از کشورها به مراتب بیشتر است. بنابر گزارش بانک جهانی ناامنی غذایی در خاورمیانه و شمال آفریقا یک چالش رو به رشد است.

در جایی که درگیری وجود دارد، مانند یمن و سوریه و افغانستان، وضعیت بدتر است. جنگ در سوریه پیامدهای ویرانگری داشته است؛ بیش از ۱۲میلیون سوری در ناامنی غذایی قرار دارند. در عراق افزایش ناامنی غذایی، ناشی از درگیری‌های متناوب و نوسان قیمت جهانی نفت بوده است، به‌طوری‌که امروزه بیش از ۴میلیون عراقی به کمک‌های بشردوستانه نیاز دارند.

بر اساس شاخص گرسنگی جهانی افغانستان در رتبه نهم در دسته‌بندی کشورهای جهان است که در ناامنی غذایی شدید به‌سر می‌‌برند. افغانستان در حال حاضر در بحران جهانی غذا قرار دارد. این شرایط با سلطه طالبان بر این کشور تشدید شد؛ به‌گونه‌‌ای‌که میلیون‌‌ها شهروند این کشور مجبور خواهند شد تا بین مهاجرت و گرسنگی یکی را انتخاب کنند. منطقه منا (خاورمیانه و شمال آفریقا) از سال ۲۰۱۱-۲۰۱۰ وضعیت نابسامانی را تجربه کرده است. دوره‌‌ای که با خشکسالی منطقه‌‌ای همراه بود. مجمع جهانی اقتصاد کمبود آب را به‌عنوان «بزرگ‌ترین تهدید» برای این منطقه مطرح کرده است. بیش از ۶۰درصد جمعیت منطقه دسترسی بسیار محدودی به آب آشامیدنی دارند و ۷۰درصد تولید ناخالص داخلی آنها در برابر تنش آبی آسیب‌پذیر است.

کمبود آب که تعدادی از کشورها از جمله ایران، عراق، یمن و الجزایر را در سال۲۰۲۱ تحت تاثیر قرار داده است، به نوبه خود دسترسی به منابع مورد نیاز برای تولید را محدود می‌‌کند. در بخش‌های کشاورزی سنتی ازآنجاکه منطقه به‌طور فزاینده‌‌ای خشک می‌‌شود، احتمالا تولید محصولات کشاورزی در برخی کشورها کاهش می‌‌یابد و در این میان کشورهای ایران، عراق و کشورهای حاشیه خلیج‌فارس در معرض خطر ویژه هستند. کشاورزی بزرگ‌ترین بخش مصرف‌کننده آب در خاورمیانه است. بنابراین انتظار می‌‌رود بیابان‌‌زایی و شوری آب با نابودی زمین‌‌های کشاورزی ناامنی غذایی در این منطقه را تشدید کند. تولید گندم، یکی از مواد غذایی مهم در خاورمیانه، در حال حاضر تحت تاثیر منفی افزایش امواج گرما و خشکسالی قرار گرفته است. نیمی از مواد غذایی خاورمیانه و شمال آفریقا وارداتی است و در کشورهای عضو همکاری خلیج فارس به ۹۰درصد افزایش یافته است.

از سوی دیگر، تهاجم روسیه به اوکراین، روند افزایش قیمت جهانی غذا را تشدید و فشار بیشتری بر اقتصادها و جمعیت کشورهای خاورمیانه و شمال آفریقا مانند مراکش، تونس و مصر که واردکننده غذا و سوخت هستند، وارد کرده است. مصر بزرگ‌ترین واردکننده گندم در جهان است که بیشتر آن را از اوکراین و روسیه وارد می‌‌کند.

به این ترتیب، جنگ روسیه و اوکراین یک تهدید جدی برای امنیت غذایی مصر و تهدیدی برای تشدید سوءتغذیه و اتکا به کمک‌‌های خارجی در یمن است. چالش‌‌های آبی تشدیدشده توسط تغییرات اقلیمی احتمالا تاثیر منفی بر سکونت جمعیت و عملکرد محصول در منطقه خواهد داشت و این امر باعث افزایش کمبود غذا و وابستگی به واردات مواد غذایی اساسی و نیز مهاجرت می‌‌شود.

با تشدید بحران تنش آبی و بحران‌‌های جهانی افزایش قیمت مواد غذایی احتمال می‌رود که ایران نیز ۷۰درصد از اراضی کشاورزی خود را از دست بدهد. این روند به این معناست که میلیون‌‌ها نفر مجبور به مهاجرت می‌‌شوند؛ زیرا فلات ایران به‌دلیل خشک شدن رودخانه‌ها و کاهش آب‌‌های زیرزمینی عملا غیرقابل سکونت خواهد شد.

بر اساس نقشه بین‌المللی، امنیت غذایی ایران در زمره کشورهای پرخطر قرار دارد که استان‌های هرمزگان، کهگیلویه و بویراحمد و سیستان و بلوچستان در دسته بسیار ناامن و استان‌های خوزستان، کرمان، ایلام و بوشهر در دسته ناامن قرار دارند. ایران طی سال‌های گذشته به‌دلیل تحریم‌‌های طولانی‌‌مدت بین‌‌المللی دچار رکود اقتصادی شده است که این فرآیند بر وضعیت امنیت غذایی در میان جمعیت فقیر و آسیب‌پذیر تاثیر گذاشته است تا جایی که زهرا عبداللهی، مدیر کل دفتر بهبود تغذیه وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی گفته است: ۳۰درصد خانوارهای ایرانی گرسنه هستند.