در فاصله سال های ۹۰ تا ۹۴ که مشغول نگارش کتاب آینده پژوهى انقلاب اسلامی؛ بیم ها و امیدها بودم (که در اسفند ۱۳۹۴ در کتابخانه ملی رونمایی شد و تاکنون چاپ سوم خود را توسط انتشارات امیرکبیر طی کرده است). در یک اقتراح  ( طرح پرسش) از ۱۱۰ نفر از  استادان، نخبگان، مدیران، مقامات ... سوال کردم که 
" از نظر آنها پنج ابرمساله اصلی ایران کدام است" ؟

از پاسخ های دریافتی بیش از ۱۲۰ مساله استخراج شد که در پیوست کتاب آورده ام.

مرادم از بیان این مقدمه نشان دادن پراکندگی دیدگاه ها و تنوع نظرها و اختلاف آراء است.

دولت ها وظیفه دارند با کمک و مشارکت نهادهای مدنی چون رسانه ها، احزاب سیاسی، تشکل ها و ایجاد ساز و کارهایی این تنوع آراء را " دریافت، دسته بندی (فرموله)، اولویت بندی" و در نظام برنامه ریزی و مدیریت کشور از طریق قوه مقننه و سایر نهادهای ذیربط جانمایی کنند و آن را " تابلوی راهنما " و " سند برنامه ریزی" قرار دهند.

ایران عزیز ما با صدها مسائل ریز و درشت روبرو است، رقابت میان کشورها بر سر توسعه و پیشرفت بسیارفشرده وشكننده شده است فرصت ها کوتاه و گذرا و عمر دولت ها و جریانات سیاسی زودگذر است. اختلاف بر سر برنامه داشتن یا نداشتن، و عقب ماندگی بزرگ از آنچه در سند چشم انداز ۲۰ ساله کشور (۱۴۰۴) باید بدان دسترس پیدا می کردیم و اولویت های دولت های پس از جنگ (هاشمی رفسنجانی، خاتمی، احمدی نژاد - روحانی و اینک رئیسی) به اندازه کافی گویای دیدگاه های مختلف دولت ها بر سر نظام مسایل ایران است:

۱. اصلاح ساختار مدیریتی و مدل حکمرانی.
۲. فقدان ثبات در سیاست ها، برنامه ها، راهبردها.
۳. دولت بزرگ و انحصار قدرت و ثروت و بخش خصوصی ضعیف و ناتوان.
۴. تحریم و اثرات مخرب و ویرانگر آن در سیاست، اقتصاد، فرهنگ جامعه.
۵. برجام و مساله هسته ای ایران.
۶. تورم وگرانی.
۷. بحران  بیکاری.
۸. کسری بودجه مفرط دولت و لزوم تامین منابع مالی (ارزی- ریالی) برای سرمایه گذاری های بزرگ.
۹. کرونا و تاثیرات منفی آن بر صنعت، اقتصاد، توریسم.
۱۰. کاهش روز افزون بی اعتمادی و نا امیدی و سیر صعودی مهاجرت از ایران.
۱۱. تهدید ژئو پولیتیک مرزهای کشور.
۱۲. ظهور نسل جدید و مطالبات و خواسته های خاص آنها از جمله گسترش آزادی ها، کاهش مداخلات دولت در امور شهروندی، برخورداری از شرایط زیست مناسب (مسکن- شغل- تحصیل) و ... 
۱۳. سهم پایین کشور از بازارهای جهانی (انرژی، صنعت).
۱۴. ایران هراسی توسط دشمنان مکار و قدرت های جهانی که اثرات این رویکرد و راهبرد در سیاست، اقتصاد، فرهنگ و داد و ستد، و ... خودنمایی می کند و چنبره ای برای توسعه ایران است .
۱۵. لزوم انفتاح فضای فرهنگی، اجتماعی و فضای باز سیاسی در کشور و ... .
۱۶. محیط زیست، بحران آب و دگرگونی های آب و هوایی و اقليمى
١٧….
دولت ومجلس شوراى اسلامى براى تدوين سندآمايش واولويت هاى برنامه اى براساس سياست هاى كلى نظام مسوول اصلى اين كار هستند. كه بايد با مشاركت نخبگان، نهادهاى مدنى و بهره گيرى از تجارب موفق ديگر كشورها اقدام كرد.