شاید برایتان بیماری کوه گرفتگی کمی نامنوس و عجیب باشد اما این بیماری وجود دارد. ما در این مطلب از پرشین وی قصد داریم اطلاعاتی مفیدی بیماری کوه گرفتگی را پرشین وی به اشتراک گذاریم. تا انتهای مطلب همراه ما باشید.
کاربرد قرص دگزامتازون در پیشگیری از بیماری کوه گرفتگی ( ادم مغزی و ریوی در ارتفاع )
کمی فرصت برای
تطابق شخص باتغییرات اختلاف ارتفاع ، میزان ارتفاع ، فعالیت بدنی ومیزان سلامتی جسمی و آمادگی قبلی در بروز و
شدت اختلالات حاد یا مزمن ناشی ازهیپوکسی ( کمبود اکسیژن خون ) مربوط به ارتفاعات بیش از ۳۰۰۰ متر تاثیردارد.
درافراد مختلف میزان تحمل به هیپوکسی فوق العاده متفاوت است.
بیماری کوه گرفتگی در اثر کمبود اکسیژن در ارتفاع بالا بوجود می آید.
edema = ادم ، خیز ، تجمع غیرطبیعی مایع درفضای بین یاخته ای بافتهای بدن.
علایم ادم مغزی :
گیجی ، سردرد ، سستی فوق العاده ، خواب آلودگی ، احساس سرما ، تهوع ، استفراغ ، برافروختگی صورت
، تحریک پذیری ، اشکال درتمرکزحواس ، سرگیجه ، طنین گوش ، اختلالات بینائی (گاه خونریزی شبکیه ) ، اختلالات
شنوائی ، بی اشتهائی ، بی خوابی ، شدت سردرد ، اختلال تعادل ، کاهش سطح هوشیاری ، کوما
و مرگ .
سرفه های خشک ، تنگی نفس هنگام استراحت ، تنگی نفس که برای رهایی ازآن باید ایستاد یا نشست ،
سنگینی وفشاربرقفسه صدری ، خس خس سینه ، خروج خون یاخلط خونی ازریه همراه با سرفه ، افزایش ریتم قلب
و تنفس ، تنفس نامنظم و مرگ.
درمان :
انجام تنفس عمیق درفواصل معین می تواندعلائم را بهبود بخشد.
دراکثرافراد این علائم ظرف ۴۸-۲۴ ساعت ازبین می رود.اما دربعضی موارد ممکن است علائم بصورت شدید ومقاوم باقی بماند تا
آن حدکه شخص مجبورشود به منطقه کم ارتفاع مراجعت نماید وحتی درمان داروئی و بستری شدن در مراکز درمانی ضرورت
پیدا نماید .
بیماری کوه گرفتگیشناخت علایم اولیه ، هرچه زودتر بیماررا قادرمی سازد که قبل ازادم شدید وناتوان کننده به تنهائی یا با کمک دیگران به ارتفاع پائین تربرگردد. برگشت سریع به ارتفاعی حتی ۱۰۰۰-۵۰۰ متر پائین ترممکن است علائم را بهبود بخشد.
مصرف اکسیژن غالبا علائم حادکوه گرفتگی را مرتفع می کند.
باید توجه داشت درصورتی که بیمارسیگارمصرف می نماید ، میزان اکسیژن داده شده کمترازافراد عادی باشد و بیمارازنظر وقفه تنفسی
کنترل شود .
چون اکسیژن بامیزان زیاد ممکن است باعث آپنه (وقفه تنفسی ) درافراد سیگاری بشود.
آموزشهای لازم به افراد جدید وآگاه کردن آنها از امکان بروزادم مغزی وریوی ، شرایط مساعد فیزیکی
قبل ازآغازسفر، صعود ملایم برای تطابق وهماهنگی با ارتفاع ، شب ماندن درپناهگاه برای هم هوائی ، انجام صعودهای تمرینی
به ارتفاعات پائین ترازقله مورد نظردرهفته های قبل ، ۲-۱ روزاستراحت بعدازرسیدن به نقطه مرتفع ، کاربردسریع تدابیرطبی درصورت بروزآثارتنفسی
وبستری کردن افرادی که سابقه ادم ریه درجریان کوهنوردی های قبلی داشته اند.
تحقیق :
درگذشته برای پیشگیری ویادرمان ادم مغزی وریوی ازقرص استازولامیداستفاده می شدکه یک داروی دیورتیک (ادرارآور) است.
این دارواولاتاثیرمطلوبی درعمل ندارد وثانیا به علت افزایش حجم ادراردرزمان صعود باعث کم آبی بدن ، از دست دادن الکترولیتها
ومشکلات ناشی از دفع ادرار زیاد در ارتفاعات می شود.
درطول برنامه های صعود به ارتفاعات بالا، به افرادی که دچارکوه گرفتگی شدیدمی شوند ،آمپول دگزامتازون به صورت داخل وریدی
وآهسته تزریق می شودکه خیلی موثرواقع می شود.طی سالهایی که من به کوه میرفتم ، این مشکل گریبانگیرمن وبسیاری ازکوهنوردان
بود.
ازآنجایی که پیشگیری همیشه مقدم بردرمان است ، این فکردرمن بوجودآمدکه درمورد کسانی که سابقه کوه گرفتگی دارند ، پیشگیری
موثرتری انجام دهیم.
ازقرص دگزامتازون به عنوان پیشگیری ، ابتدا خودم و بعد دوستانی که داوطلب بودند ، طی سه سال بارها استفاده
نمودیم که نتیجه کاملا رضایت بخش بود وعلایم حاد کوه گرفتگی در اکثر موارد مشاهده نشد ویا بروز علایم بسیار
خفیف بود.یکی ازدوستان من که همیشه دچارکوه گرفتگی می شد ، سال گذشته درصعود به قله سبلان همراه ما بود
وازاین قرص استفاده کرد ودرخاتمه برنامه اظهارداشت : مثل این بودکه به پلنگ چال رفته باشم وبه هیچ عنوان ازارتفاع
اذیت نشدم.
دریک کارتحقیقی دیگر درشهریورماه گذشته من بدون انجام تمرینات لازم برای آمادگی ارتفاع ، بامصرف این قرص به قله دماوند
صعود کردم ومشکل کوه گرفتگی برایم پیش نیامد.
درحالی که در صعودهای قبلی دچار سردرد شدید ،تهوع و استفراغ میشدم .
نتیجه تحقیق : با مصرف قرص دگزامتازون میتوان از بروز علائم حاد کوه گرفتگی پیشگیری نمود.
Tab.
Dexametasone 0.5 mgاین داروبادوز mg/day 9- 5/0 (میلی گرم درروز) بصورت مقدارواحد یا درمقادیرمنقسم قابل مصرف است (حداکثرمعادل ۱۸ عدد
قرص در روز) .
دوزپیشنهادی درهروعده مصرف : ۳-۲ قرص ( حد اکثر ۶ قرص ) و سه بار در روز می باشد.مصرف این
دارو باید یک روز قبل از صعود شروع شود.
یک روز قبل از صعود :- ظهر : ۳-۲ قرص ( حد اکثر ۶ قرص )- شب : ۳ قرصروز
صعود :- صبح : ۳-۲ قرص- ظهر : ۲-۱ قرص- شب : ۲-۱ قرص
بسته به میزان ارتفاع و علائم
فرد ، دوز این دارورا میتوان کاهش یا افزایش داد.ازآنجایی که داروهای کورتنی باعث افزایش ترشح اسید معده می شود
، توصیه می شود که حتما همراه غذا وقرص آنتی اسید (آلومینیوم ام جی اس ) مصرف شود.
آنتی اسید مذکور باعث کاهش نفخ کردن نیز می گردد.درمورد مجوزمصرف این دارو ؛ درصورتی که بیمارهستید (مخصوصا بیماریهای دستگاه
گوارش و سیستم ایمنی ) با پزشک معالج خودمشورت نمائید.
سردرد درارتفاعات زیر ۳۰۰۰ متر درافرادی که کوهنوردی را تازه شروع کرده اند یا تنفس خود را صحیح
انجامنمی دهند ، دیده می شود.
دراین افراد بدلیل هیپرونتیلاسیون (تنفس سریع )میزان O2 خون افزایش ودرنتیجه میزان CO2 کاهش می یابد.این کارباعث می شودکه PH
خون که درحالت نرمال بین ۴۵/۷ – ۳۵/۷ می باشد ، قلیائی تر شود.
این حالت معمولا با بروز سردرد همراه است.درمان آن کاهش PH خون می باشد.که باچندروش انجام می شود :- تنفس
به مدت چند دقیقه دریک کیسه نایلونی به منظورافزایش CO2 خون.- خوردن مواد با PH اسیدی مثل آب لیموترش وقرص
ویتامین C .
بیماری کوه گرفتگینکته :
برای کاهش نفخ شکم ؛ مصرف عرق نعناع ، عرق کاکوتی و یا قرص نعناع پیشنهاد می شود.ضمنا
دربرنامه های کوهنوردی بدلیل به هم خوردن رژیم غذایی ، بی اشتهایی وتهوع ناشی ازارتفاع ، موارد زیادی مشاهده می
شود که فرد دچارکمبود انرژی می گردد.
دراین موارد توصیه می شود ازمصرف نوشابه های گازداراکیدا خودداری نموده وبجای آن از نوشابه کوهستان استفاده نمائید .
نوشابه کوهستان : آب پودر گلوکز آبلیموی تازه یاعرق نعناع.
گلوکزقندی است که بلافاصله پس ازجذب دردستگاه گوارش ، برای بدن قابل مصرف می باشد.در جیره غذایی کوه می توان
برای تهیه کردن مربا ، بجای شکر از گلوکز استفاده نمود.
امیدآن می رود که باراهنمایی ها ورهنمودهای اساتید گرامی پزشکی وپیشکسوتان کوهنوردی وسایراهل نظربتوانم مقاله جامعتری دراین زمینه تهیه ودراختیارهمنوردان
عزیزقراردهم.بی صبرانه درانتظارانتقادات وراهنمایی های شما سروران گرامی میباشم.بیشتر بدانید از
مجموعه علائم سردرد، ضعف مفرط، سرگیجه و تنگی نفس، نشانه های بیماری کوه گرفتگی حاد می باشند. سردرد علامت اصلی این بیماری است.
باید دانست که به دلیل تابش نور خورشید، کم آبی، خستگی، گرسنگی و سردرد در ارتفاعات، مشکل شایعی است. فردی که دچار سردرد است باید ابتدا استراحت کرده، نوشیدنی بنوشد و در صورت ادامه ی سردرد اگر یکی از علائم ذیل وجود داشت بیماری کوه گرفتگی حاد مطرح می شود:
۱- تهوع یا استفراغ
۲- ضعف یا خستگی مفرط
۳- سرگیجه یا سیاهی رفتن چشم
۴- بی خوابی
بهترین درمان کوه گرفتگی، کاهش سریع ارتفاع است و بدترین اشتباه، بی توجهی به علائم خفیف اولیه است چرا که منجر به عوارض بسیار خطرناک از جمله افزایش فشار مغزی می شود.
فرد دچار کوه گرفتگی اگر به ارتفاع پایین برگردانده شود در عرض چند ساعت کاملا خوب می شود، اما برای درمان این بیماری، بازگشت اجباری نیست.
استراحت و استفاده از دارو موجب بهبودی شده و فرد می تواند به صعود ادامه دهد. در صورت امکان، ۲۴ ساعت استراحت برای بهبودی کافی است و استفاده از داروها این روند را تسریع خواهد کرد.
نکته ی مهم این که فرد دچار کوه گرفتگی حاد تنها در صورت بهبودی از این بیماری مجاز به ادامه ی صعود است و در غیر این صورت صعود به ارتفاع بالاتر او را در معرض ابتلا به بیماری کشنده ی اِدم مغزی حاد قرار خواهد داد. بهترین درمان این بیماری اکسیژن است اگر چه حمل کپسول اکسیژن اصلی ترین مانع استفاده از آن می باشد.
در صورتی که حال بیمار بد باشد از استازولامید(دیاموکس) که نوعی مُدر یا افزاینده ی ادرار است و دگزامتازون با تجویز پزشک می توان مصرف کرد.
برای پیشگیری از این بیماری هنگام کوه پیمایی موارد زیر را حتماً رعایت کنید:
* سرعت صعود شما حداکثر روزی ۳۰۰ متر باشد.
*اگر می خواهید تنها یک روز به این تفریح بپردازید بهتر است خیلی سریع صعود کرده و بلافاصله بعد از آن به ارتفاع پایین تر بیایید. این عمل باید در کمتر از ۲۴ ساعت انجام شود.
*اگر می خواهید مدتی را در ارتفاع بالا اقامت کنید قبل از رسیدن به ارتفاع اصلی چند روزی را در ارتفاع پائین تر برای تطابق بدن با ارتفاع، به سر برید.
* مصرف مایعات را افزایش دهید و از رژیم غذایی پُرکربوهیدرات(مواد قندی و نشاسته) استفاده کنید.
* داروهایی نیز برای پیشگیری از این بیماری وجود دارد که برای مصرف آن ها حتماً با یک پزشک مشورت کنید.
پزشکان / تبیان
