اختصاصی تابناک باتو ــ "کتاب مردگان" نام امروزی است که به مجموعه‌ای از متون مصر باستان داده می‌شود. مصریان معتقد بودند که می‌توانند به سبب این کتاب به مردگان کمک کنند تا در جهان اموات حرکت و در آنجا زندگی کنند. نسخه‌هایی از این متون گاهی با مردگان نیز دفن می‌شد.

پیتر دورمن، استاد بازنشسته مصر شناسی دربخشی از کتاب «کتاب مردگان: خدا شدن در مصر باستان» این باره می‌نویسد: «کتاب مردگان» مجموعه نسبتاً بزرگی از متون را نشان می‌دهد که معمولاً روی طومار‌های پاپیروس کپی شده و در تدفین پادشاهان استفاده می‌شده است.

"کتاب مردگان" در دوران پادشاهی جدید مصر رایج شد، اما نوشته‌های این کتاب از «متون تابوت» برگرفته شده است. متون تابوت در طول پادشاهی میانه (حدود ۲۰۳۰ قبل از میلاد تا ۱۶۴۰ قبل از میلاد) محبوب بودند، در حالی که متون هرمی برای اولین بار در سلسله پنجم پادشاهی قدیم (حدود ۲۴۶۵ قبل از میلاد تا ۲۳۲۳ قبل از میلاد) ظاهر شدند.

کتاب طلسم‌های مردگان

«کتاب مردگان» شامل طلسم‌های جداگانه است. مصریان باستان از کلمه rꜢ برای تعیین هر ترکیب از کلمه استفاده می‌کردند. کلمه rꜢ به طور کلی به عنوان "طلسم" یا "گفتار" ترجمه می‌شود. فوی اسکالف، رئیس آرشیو تحقیقاتی دانشگاه شیکاگو که دارای مدرک دکترای مصرشناسی است، در ایمیلی به Live Science گفت: «این کلمه یک حرف تصویری است که نشان دهنده لب و دهان انسان است. از این رو می‌توان دریافت که این حرف مرتبط با گفتار است.»
در هر مقبره نسخه استانداردی یافت نشد. در عوض، هر نسخه از این کتب حاوی طلسم‌های مختلف بود. دورمن نوشت: «هیچ یک از این «کتاب‌ها» شامل همه طلسم‌های شناخته شده نیست، اما می‌توان در هر یک از این نسخ یک طلسم منحصر به فرد یافت.»

دورمن نوشت که مصریان باستان این متون را «کتاب ظهور در روز» می‌نامیدند. او همچنین اشاره کرد که این نام منعکس کننده اعتقادات مصریان است؛ مبنی بر این که این طلسم‌ها به فرد متوفی کمک می‌کنند تا به عنوان یک روح جلال یافته به زندگی پس از مرگ وارد شوند.

بری کمپ، استاد بازنشسته مصر شناسی در دانشگاه کمبریج، در کتاب خود با عنوان «چگونه کتاب مردگان مصری را بخوانیم» می‌نویسد: این متون، مصریان را برای زندگی پس از مرگ و نیز برای تجسم تمام اعضای بدن خود برای یک سفر معنوی آماده می‌کرد». کمپ نوشت: «طلسم‌های کتاب مردگان، به صاحبش این قدرت را می‌دهد که تا ابد در قلمرو‌های مختلف جهان اموات پیمایش کند».

برخی از طلسم‌ها در نسخه‌های مختلف «کتاب مردگان» مکرراً تکرار شده اند، اما برخی دیگر چندان ضروری به نظر نمی‌رسیدند. دورمن خاطرنشان کرد که یکی از این طلسم‌های ضروری اکنون به عنوان طلسم ۱۷ شناخته می‌شود که اهمیت خدای خورشید (که Ra نیز نامیده می‌شود) به عنوان یکی از مهمترین خدایان مصری را مورد بحث قرار می‌دهد.
کمپ نوشت، مصریان باستان بر این باور بودند که بدن متوفی می‌تواند در زندگی پس از مرگ تجدید شود و شخص را به سمت درگاه خدایان، شیاطین، مکان‌های مرموز و حتی مکان‌های احتمالی دیگری هدایت کند. فصول مختلف «کتاب مردگان» برخی از رویداد‌های جهان پس از مرگ همچون وزن کردن قلب که در آن اعمال یک فرد با پر الهه Maat، خدایی مرتبط با عدالت، سنجیده می‌شد را در توصیف می‌کند.

طلسم‌ها اغلب به تصویر کشیده می‌شدند. جرالدین پینچ، مصر شناس، در کتاب خود با عنوان «افسانه مصر: مقدمه‌ای بسیار کوتاه» می‌نویسد: تصاویر در این مجموعه متون که اکنون تحت عنوان کتاب مردگان مصری نیز نامیده می‌شود، اهمیت زیادی داشتند. پینچ می‌نویسد: بسیاری از صاحبان کتاب‌های مردگان نمی‌توانستند متون تصویری را بخوانند، اما می‌توانستند خطوط پیچیده‌ای را که محتوای طلسم‌ها را خلاصه می‌کرد، درک کنند.

طلسم‌ها به جنسیت اختصاصی نداشتند. ماریسا استیونز، مصر شناس و دستیار مدیر مرکز پورداوود برای مطالعات جهان ایرانیان در دانشگاه کالیفرنیا، لس آنجلس، بیان داشت که طلسم‌های ویژه زنان یا مردان درآن زمان وجود نداشته است.

اهداف چندگانه

"کتاب مردگان" بیشتر به دلیل راهنمایی متوفیان برای پیمایش در جهان پس از مرگ مشهور است، اما احتمالاً اهداف دیگری نیز داشته است. اسکالف در مصاحبه‌ای با live science گفت: «بسیاری از مواقع افراد «کتاب مردگان» را «راهنمای زندگی پس از مرگ» میدانند؛ با این حال، اهداف این کتاب بسیار بیشتر از آنچه که تصور می‌شود بوده است.» اسکالف اشاره کرد که احتمالاً مهمترین کارکرد «کتاب مردگان» این است که به کاهش ترس مردم در مورد ناشناخته‌های مرگ کمک کند. آن‌ها بدن‌هایشان را مومیایی می‌کردند و تابوت‌هایشان را با متون مذهبی تزیین می‌کردند تا بتوانند از اتفاقی که پس از مرگ برایشان می‌افتد در امان باشند.

علاوه بر این، طلسم‌های موجود در "کتاب مردگان" زمانی که یک فرد هنوز زنده بود نیز قابل استفاده بود. اسکالف گفت: «بیشتر طلسم‌های «کتاب مردگان» برای «پیمایش» دنیای اموات طراحی نشده‌اند.» اسکالف گفت: «بیشتر طلسم‌های این کتاب در مورد تحول و تجربه زندگی متعالی است.»

مصریان معتقد بودند که بسیاری از این طلسم‌ها می‌توانند در زندگی پس از مرگ نیز استفاده شوند. ممکن است شخصی از همین طلسم‌ها برای تغییر وجود خود استفاده کند، اما از بسیاری جهات این یک تجربه متعالی مشابه است. این طلسم‌ها عمدتاً در مورد ارتقاء وجودی به سطح خدایان است.

بسیاری از نسخه‌های «کتاب مردگان» که کشف شده‌اند در مقبره‌ها یافت شده اند. اسکالف به لایو ساینس گفت که بسیاری از دست نوشته‌های «کتاب مردگان» که امروزه باقی مانده اند، احتمالاً قبل از دفن شدن همراه با متوفی، زیاد خوانده نشده اند. طولانی‌ترین دست‌نوشته‌های پاپیروس بیش از سی متر طول دارد؛ همین امر سبب می‌شده است تا روخوانی از آن سخت باشد.

علاوه بر این، طلسم‌های "کتاب مردگان" همیشه بر روی برگ یا کاغذ‌های پاپیروس نوشته نمی‌شدند. به عنوان مثال، گاهی اوقات این طلسم‌ها روی باند‌های پیچیده شده به دور مومیایی‌ها یادداشت می‌شد. این طلسم‌ها همچنین بر روی دیوار مقبره‌ها و حتی روی ماسک طلایی توت عنخ آمون نیزحک شده بودند.

این احتمال وجود دارد که در آن زمان افرادی که توانایی خرید نسخه‌ای از طلسم‌ها را نداشته‌اند، طلسم‌ها برایشان صرفا خوانده می‌شده است. لارا وایس، متصدی مجموعه مصری و نوبیایی در هلند ملی می‌گوید: «عدم وجود طومار در مقبره احتمالا نشان دهنده آن است که روحانیون مصری یا اعضای خانواده آن‌ها در طول مراسم تشییع جنازه یا هنگام بازدید از مقبره طلسم را برای متوفی می‌خواندند.»

اسکالف در مطالعه‌ای که در کتاب «کتاب مردگان: خدا شدن در مصر باستان» منتشر شد، نوشت: آخرین نسخه‌های شناخته‌شده «کتاب مردگان» در قرن اول یا دوم پس از میلاد ایجاد شده است. اسکالف نوشت: مجموعه دیگری از متون تشییع جنازه معروف به «کتاب‌های تنفس» وجود دارد که که نوشتار آن تا حدی از «کتاب مردگان» الهام گرفته شده است.

«کتاب مردگان برای خواننده آمون ناونی» بیش از ۵ متر طول دارد و اکنون در موزه هنر متروپولیتن در شهر نیویورک نگهداری می‌شود. همچنین باید خاطر نشان کرد که وب‌سایت Google Arts & Culture تصاویری با وضوح بالا از نسخه‌های «کتاب مردگان» در موزه جی پل گتی در لس‌آنجلس، کالیفرنیا را در اختیار عموم قرار داده است.