خبرگزاری فارس-مریم آقانوری؛ آرامستان از خیلی وقت پیش یکی از نداشته‌ها و از مطالبات جدی مردمِ فردیس بوده و هست. قدیم‌ترها مردم این شهرشاید بی‌دغدغه و کم‌دردِسر، امواتشان را در گورستان ملارد دفن می‌کردند؛ آن‌وقت‌ها که البرز نبود و کرج، فردیس، ملارد، شهریار و... همه، پایتختی بودیم؛ آن روزها که فردیس را موج جمعیت فرو نخورده بود؛ آن روزها که اتوبان تهران-کرج در هر ساعت ۱۰ ماشین هم به چشم نمی‌دید و برای رفتن به تهران صحبت از هزینه و ترافیک و هزار دردِ بی‌درمانِ این روزها نبود، شاید با وجود نبود مترو، اتوبوس و... رفتن به بهشت‌زهرا برای دفن اموات و زیارت اهل قبور آنقدرها هم سخت نبود. اما بازهم بزرگترهایِ سرد و گرم چشیده، این روزها را پیش‌بینی می‌کردند و در‌به‌در به دنبال آرامستان برای فردیس بودند. از وزیر و وکیل تا نماینده مجلس، استاندار، فرماندارو ... کسی نمانده بود که مکتوب به دست از او نخواسته باشند، فکری به حال دفن اموات فردیس بکند.

سال ۹۲ فردیس شهرستان شد و آرامستان از اولین خواسته‌های امام جمعه وقت و مردم از فرمانداران بود و بالاخره پس از سال‌ها، حدود سال ۹۶ پیگیری‌های مکررجواب داد و خواسته مردم دیده شد؛ اما... فرصت از دست رفته بود. بی‌تدبیری‌های مدیریت شهری کرج در فروش بی‌‌رویه تراکم، بمبِ جمعیتی در فردیس را رها‌کرده، شهر را به حاشیه کشانده و حریم را بلعیده‌بود؛ آبِ پاکی رویِ دستِ مردم فردیس ریخته شد؛ طبق قانون، شهرِ بدونِ حریم نمی تواند آرامستان داشته‌باشد. فردیس ماند و مردمی که جایی برای خانه ابدی امواتشان نداشتند.

 حالا کار هم سخت‌تر شده‌بود؛ ملاردی‌ها دفن امواتِ غیربومی را محدود‌کردند؛ ترافیک هم مثل بختک به جان خیابان‌های شهر، اعصاب، وقت و جیبِ مردم افتاد و با وجود دو آرامستانِ بهشت سکینه در کمالشهر و بهشت علی در اشتهارد، فردیسی‌ها هنوز هم ترجیح می‌دادند که برای دفن اموات و زیارت اهل قبور، به دام گرهِ کورِ ترافیک پل فردیس و اتوبان کرج- قزوین نیاُفتند و واسطه و آشنایی در ملارد پیداکنند؛ یک قولنامه سوری سکونت در ملارد بنویسند و پول گزافی هم برای خرید قبر بدهند که امواتشان را نه در شهر خودشان، بلکه در شهر همسایه ولی نزدیک دفن کنند تا مبادا روزی برسد که نتوانند سال تا سال به زیارت قبرعزیزانشان بروند و دلی سبک کنند.

با این وصف، پس از استقلال شهرداری فردیس از کرج در سال ۹۶، شورای دوره اول با استناد به بند ۱۳ ماده ۵۵ قانون شهرداری که ایجاد غسالخانه و گورستان و تهیه وسایل حمل اموات و مراقبت در انتظام امور آن‌ها را از وظایف شهرداری‌ها دانسته، تلاش کردند تا طی توافقی با شورای اسلامی شهر ملارد هزینه‌های دفن اموات را برای مردم کاهش دهند. به گفته بیچرانلو سخنگوی وقت شورای اسلامی شهر فردیس، با توجه به وظایف ذاتی شهرداری در این خصوص واینکه در فردیس امکان ایجاد آرامستان وجود نداشته و شهرداری این هزینه ها را ندارد، می‌تواند هزینه فوق را صرف تسهیل در تدفین اموات و کاهش مشکلات شهروندان کند و با پرداخت مبلغی به ازای دفن هر متوفای فردیسی به شهرداری ملارد، هزینه دفن اموات برای شهروندان را کاهش دهد. اما ظاهرا این موضوع عملیاتی نشد.

با تمام شدن شورای اول و حاشیه‌هایش، فردیسی‌ها باز به سراغ اولین خواسته‌شان رفتند و پس از ۴ سال دوباره پیگیری آرامستان را از شورای دوره دوم مطالبه کردند. امام جمعه و فرماندار جدید فردیس هم این مطالبه به حق فردیسی‌ها را بارها از مدیران شهری و استاندار البرز درخواست کردند. در این راستا شورانشینان تلاش کردند دوباره به سراغ شهرداری ملارد و این بار برای ساخت آرامستان مشارکتی بروند و از سوی دیگر با پیگیری شورا، آژیر شهردار وقت نیز طی جلساتی با استاندار البرز و بیان مشکلات مردم در نبود آرامستان، برای تشکیل کارگروه ویژه پیگیری آرامستان در فردیس موافقت اولیه استاندار البرز را گرفت و طرح مطالعاتی برای جانمایی آرامستان فردیس آغاز شد.

حالا از پیگیری شهرداری فردیس در این خصوص ۷ ماه گذشته و باید دید آیا آرامستانی که آژیر شهردار وقت فردیس وعده دریافت مجوزش را داده بود، به نتیجه می‌رسد؟!

ضرورت وجود آرامستان در فردیس

حجت اله بابادی مدیر پروژه آرامستان شهرداری فردیس در خصوص ضرورت وجود آرامستان در فردیس، روند پیگیری این پروژه و موانع موجود، می‌گوید: شهرهای اقماری دیگر شرایط دفن اموات فردیس را ندارند و دفن اموات فردیس در شهرهای مجاور علاوه بر پرداخت هزینه‌های هنگفت، یک رویکرد غیرشرعی و تهیه قولنامه جعلی را برای شهروندان به دنبال دارد. دو گورستان محلی با ظرفیت محدود در فردیس در رزکان و سرحدآباد هم قابلیت توسعه و تبدیل به آرامستان را ندارند. ضمن اینکه در سال 97 با توجه به اعتراضات اهالی به شبکه بهداشت، در استان البرز حدود 10 قبرستان محلی از جمله این دو قبرستان در فردیس ممنوع از دفن شدند.

 بهشت سکینه هم ۳۴ کیلومتر با فردیس فاصله دارد و از حد ترخص خارج است. جاده صفادشت هم از جاده‌های پرخطر استان است و ترافیک در سایر مسیرها از جمله پل فردیس و اتوبان کرج-قزوین، تردد را برای مردم سخت کرده و حجم ترافیک در مسیر پر‌ترافیکِ کمالشهر را افزایش می‌دهد. بنابراین ضرورت وجود آرامستان در شهر پرجمعیت فردیس انکارناپذیر است.

مطالعه و جانمایی

بابادی به موافقت استاندارالبرز در خصوص آرامستان اشاره می کند و می گوید: در پایان سال ۱۴۰۰ پس از پیگیری‌های مکرر شهردار، شورا، امام جمعه و فرماندار فردیس، طرح مطالعه و جانمایی آرامستان توسط مشاور انجام شد که طی آن از بررسی مجموع 17 آرامستان در استان البرز، تنها دو آرامستان بهشت علی و بهشت سکینه ظرفیت دفن داشتند که هر دو با توجه به بُعد مسافت، مشکلات شرعی خروج از حد ترخص، تحمیل هزینه‌های اضافی بر دوش شهروندان و افزایش حجم ترافیک شهری، از گردونه مطالعه حذف شدند.

بنابراین ۴ قطعه قابل دفن در فردیس شناسایی شد که دو قطعه در ضلع غربی و در حریم شهر یک قطعه در شمال شهر و یک قطعه در منتهی الیه ضلع شرقی شهر قرار داشت. اما چند معیار در ضوابط استقرارِ آرامستان وجود دارد که ۳ قطعه را منتفی می‌کند.

یکی از ضوابط اصلی، استقرار آرامستان در حریم شهر است. هر شهری باید ۳ تا 5 برابر محدوده شهری، حریم داشته باشد که فردیس تنها ۱۰ درصد این مسافت را در ضلع غربی دارد. اما دو موردی که در همین حریم حداقلی هستند نشکلات عمده ای دارند؛ در جهت وزش بادهای غالب و در جهت شیب آبهای زیرسطحی هستند و کاربری‌های فعال در این منطقه است. زمین واقع در شمال فردیس هم نزدیک رودخانه است.

بی حریمی فردیس گریبانگیر آخرین آیتم

 قطعه زمین شرقی با مساحت ۲۲ هکتار و ظرفیت دفن ۱۰۰ هزار نفر، در زیر دکل‌های فشار قوی و گذر انتقال برق نیروگاه در مجاورت کمربندی نیایش(بلوار کشتارگاه) قرار دارد و تمامی ضوابط بهداشتی، زیست محیطی، شهرسازی و مسیرهای دسترسی ربرای شهروندان را دارد. اما یک مشکل عمده هم دارد؛ در دو سرفصل دستورالعمل‌های سازمان‌های محیط زیست و راه‌و‌شهرسازی این قطعه را به چالش کشیده است؛ آنهم این است که شهر فردیس در ضلع شرقی حریم ندارد و آیتم شرقی در داخل محدوده شهری قرار گرفته است.

 این موضوع در حال کارشناسی است که در صورت امکان این قطعه، در طرح تفصیلی جدید از محدوده شهری خارج شود و در حریم شهر قرار بگیرد.

محیط زیست ضوابطی دارد که تجهیزات شهری را رده بندی می‌کند؛ به طوری که تجهیزات شهری رده ۱ و۲ می‌توانند داخل محدوده باشند و تجهیزات شهری رده ۳ باید با فاصله حداقل ۲۵۰ متر خارج از محدوده و داخل حریم شهرباشند. در شهرسازی هم ضوابط استقرار آرامستان، قرار گرفتن در حریم شهراست و فقط متراژ تعیین نشده است.

برای رفع این مانع، جلساتی در استانداری، فرمانداری و ادارات تابعه انجام شده و پس از برگزاری جلسات کارشناسی، نتیجه در کارگروه امور زیربنایی استانداری البرز بررسی و نظر قطعی اعلام می‌شود.

با توجه به اینکه ضوابط و شرایط شهر فردیس مطابق با استانداردهای قانونی شهری نیست و با محدودیت سرانه‌های خدماتی نسبت به حجم متراکم جمعیت و محدودیت حریم شهری مواجهیم، امیدواریم سازمان‌های مربوطه در این خصوص همکاری لازم را داشته باشند.‌

آرامستان برای شهر آلودگی ندارد

حالا اگر این مشکل را هم حل شده در نظر بگیریم باید دید؛ آیا با توجه به نبود حریم در فردیس، آرامستان برای شهر آلودگی دارد یا خیر؟

بابادی می‌گوید: در ضوابط استقرار به موارد زیست محیطی، بهداشتی، آلاینده‌ها و غیره می‌پردازد و همه موارد بررسی می‌شوند. جنس خاک فردیس شنی و رسی است که جذب آلایندگی ندارد.

 طی استعلام و مشاوره با کارشناسان سازمان‌های آبفا و آب منطقه‌ای و مدیریت کیفی آب، این اطمینان حاصل شد که با توجه به اینکه آب‌های‌ زیرسطحی فردیس در عمق بیش از ۲۰۰ متری زمین قرار دارد، هیچ نوع آلودگی آب‌های‌ منطقه را تهدید نمی‌کند اما برای ایجاد اطمینان بیشتر مجوز آرامستان با عایق‌کاری قبور توسط این سازمان‌ها پذیرفته می‌شود.

حتی اگر وجود شیرابه و آلایندگی از دفن اموات را در نظربگیریم، طبق نظر کارشناسان نفوذ آن به بیشتر از 7 تا 8 متر امری محال است که عایق کاری هم نفوذ به این عمق را غیرممکن می‌کند. ضمن اینکه طبق نقشه‌های موجود، مسیر آب‌های زیرسطحی در این منطقه نیست.

مطالعات تکمیلی پروژه که کشورهای آمریکایی، اسکاندیناوی و غیره را مورد مطالعه قرارداده، نشان می‌دهد در اصفهان هم آرامستان داخل بافت شهری است و در هیچ یک از آنها ‌وجود آرامستان برای شهر آلایندگی نداشته است.

بر اساس مطالعات مشاور طرح، فردیس روزی ۱۰ فوتی دارد و نیاز به سیستم تصفیه آب غسالخانه ندارد. امادر مورد پساب شستشوی اموات قرار است یک سپتیک و مخزن بتونی ۱۰۰ متر مربعی در داخل زمین ایجاد کنیم که قابل تخلیه با تانکر داشته باشد.

کاربری زمین آرامستان

کاربری این زمین به واسطه گذر کابل‌های فشار قوی برق، زراعی اعلام شده و باید فضای سبز شود. اما این منطقه توسط صنایع مختلف محصور شده و قابلیت استفاده مناسب توسط شهروندان را ندارد و محل دپوی نخاله‌های ساختمانی است. ضمن اینکه طبق ضوابط موجود زیر این دکل‌ها نباید مستحدثات،درختان بلند و غیره باشد؛ بنابراین برای آرامستان مناسب است.

این زمین با مساحت ۲۲ هکتار و ظرفیت دفن ۱۰۰ هزار نفرطی ۳۰ سال پیش‌بینی شده‌ که بخشی دولتی و بخشی خصوصی است و باید توسط شهرداری تملک شود.

 با توجه به پیگیری‌های مجدانه امام جمعه محترم شهرستان، فرماندار، اعضای شورا و شهردار و نظر مثبت استاندارمحترم در خصوص ضرورت وجود آرامستان در فردیس و تحقق مطالبه مردم، امیدواریم در این خصوص به نتیجه مثبت برسیم. در صورت دریافت مجوز استقرار، قرار است احداث آرامستان طی ۳ فاز انجام شود که با اجرای فاز اول، شاید بتوانیم در سال آینده دفن داشته باشیم.

در خصوص موانع موجود در مسیر آرامستان فردیس تلاش کردیم با مسوولان مربوطه در ادارات کل محیط زیست و راه و شهرسازی ارتباط بگیریم.

قانون راهی برای اغماض ندارد/ آرامستان باید در حریم شهر باشد

با حمیدرضا لشگری معاون فنی اداره کل حفاظت محیط زیست البرز در خصوص اینکه آیا مانع موجود و بی‌حریمی فردیس در مسیر احداث آرامستان قابل اغماض هست یا خیر وآیا آرامستان برای فردیسِ‌ بدون‌ِ حریم، آلایندگی زیست محیطی دارد یا خیر، گفتگو کردیم.

لشگری گفت: هنوز در شرایطی نیستیم که در خصوص آلودگی‌های محیط زیستی صحبت کنیم. هر فعالیتی که قرار است مستقر شود بر اساس قوانین موجود باید از سازمان حفاظت محیط زیست مجوز بگیرد که در مورد آرامستان فردیس هنوز به این مرحله نرسیده‌ایم.

به این مرحله، مرحله مجوز احداث یا تاسیس گفته می شود که ضوابطی برای احداث واحدها تعیین می‌کند. آرامستان‌ها درگروه واحدهای خدماتی قرار دارند و طبق ضوابط و رده‌بندی باید خارج از محدوده خدمات شهرها با رعایت یک فاصله مشخص، مستقر شوند.

  در مورد آرامستان فردیس در اولین قدم هنوز به بررسی آلودگی‌ها نرسیده ایم. وقتی زمین پیشنهادی در محدوده شهر قرار دارد در اولین گام مانع وجود دارد. از دیدگاه اداره کل شهرسازی هم ضوابط مشابهی وجود دارد و اول باید ضوابط استقرار حل شود تا به مرحله بعد برسیم.

همچنین آرامستان‌ها در گذشته‌های دور نزدیک به سکونتگاه‌ها بودند و مشکلی هم ایجاد نکرده‌اند. دفن اموات موردی نیست که آلودگی‌های مستقیم ایجاد کند. ضمن اینکه وقتی ضوابطِ استقراررعایت شود عوارضی هم نخواهد داشت.

مرحله بعد از دریافت مجوزتاسیس، بررسی آلاینده‌ها و فاضلاب است که اگر غسالخانه داشته باشند، طبق قانون باید تصفیه خانه هم داشته باشند. این موارد جزو الزاماتی است که پس از حل مشکلات استقرار که حالا با آن دست به گریبان هستیم و صدور مجوز، باید ابلاغ و پس از آن بررسی شود که آیا الزامات رعایت شده یا خیر.

لشگری در خصوص اینکه آیا نظر اداره کل محیط زیست در مورد آرامستان فردیس مثبت هست یا خیر، گفت: تا قانون رعایت نشود نظر کارشناس اهمیت ندارد. رعایت قانون اولویت است و نظر کارشناسان می تواند فقط در مورد نحوه اجرای قانون باشد. فعلا که قانون هیچ تبصره‌ای برای شهرهایی مثل فردیس که بدون حریم و در شرایط خاص قرار دارند، در نظر نگرفته است. به نظر می‌رسد که طبق مصوبات جلسات گذشته فقط تغییر در محدوده شهری می‌تواند به حل این مشکل کمک کند.

در مصوبات جلسات گذشته قرار شده اداره کل راه و شهرسازی اقداماتی برای قرار گرفتن این منطقه در حریم شهر انجام دهد. منتطریم ببینیم تصمیم اداره کل راه و شهرسازی برای حل این مشکل چیست.

راه و شهرسازی جواب نداد

پیگیری‌های مکرر از اداره کل راه و شهرسازی برای گفتگو بی‌نتیجه بود ومهدی حسنی معاون این اداره به واسطه مسوول روابط عمومی گفت که این موضوع ربطی به حوزه ما ندارد و فقط به فرمانداری و شهرداری فردیس و معاونت عمرانی استانداری البرز مربوط می‌شود!

آرامستان و هویت‌بخشی به شهر

ضرورت وجود آرامستان در فردیس مثل  روز روشن است؛ اگرچه شاید مخالفانی هم داشته باشد ‌و برخی ها هم بگویند وجود آرامستان در داخل شهر حس خوبی ندارد اما طبق آنچه کارشناسان اجتماعی می‌گویند وجود آرامستان و مزار اموات، حس تعلق خاطر و هویت به سرزمین و سکونتگاه را در انسان ایجاد می‌کند و ضرورت وجود آرامستان با توجه به وجود اقوام مختلف در فردیس، بارها برای هویت‌بخشی به این شهر مطرح شده است.

ضمن اینکه باید گفت در تاریخ هویت بسیاری از تمدن‌ها از طریق گورستان‌ها، نحوه دفن، شکل قبور و بررسی اجساد مشخص شده است که به نوعی هویت بخشی را تایید می‌کند.

آرامستان و پدافتد غیرعامل

وجود آرامستان در فردیس از منظر پدافند غیرعامل هم قابل تامل است؛ طبق گفته کارشناسان بستر فردیس اسفنجی است و به واسطه فرونشست‌های احتمالی و امتداد گسل زلزله در این شهر، آبستن حوادث است. عبور لوله‌های نفتی و گاز، وجود انبار نفت، نیروگاه و غیره نیز از عوامل خطرساز و بحرانی در فردیس محسوب می‌شود که با توجه به عدم وجود زیرساخت‌ها، مسیرهای دسترسی و ارتباطی، در صورت وقوع بحران، عدم امکان انتقال اموات شهر را با مشکلات بهداشتی و پیامدهای ناشی از آن مواجه خواهد کرد. ضمن اینکه ما در این شهر حتی آمبولانس حمل متوفیات هم نداریم.

و حرف آخر ...

مردم فردیس امواتشان را دور نمی‌اندارند! فقط تمکن مالی و سطح درآمدی اغلبشان متوسط رو به پایین است که شاید در صورت دفن امواتشان در همین بهشت سکینه که به زعم شما نزدیک هم هست، سال تا سال نتوانند برای زیارت اهل قبور بروند و دلی سبک کنند. مجبورند آتش دلشان را با فاتحه‌ای از دور بنشانند.

جناب استاندار و مسؤولان محترم استانی، لطفا برای تاسیس آرامستان، فردیس را ویژه ببینید و به مردم این شهرِ بی حریم، برای دفن عزیزانشان کمک کنید.

انتهای پیام/