به گزارش پارس نیوز ، سایپا و ایران خودرو به عنوان دو سازنده به نام داخلی همیشه با در نظر گرفتن شرایطی اقدام به پیش فروش خودروهایشان می کردند. افرادی که یکی از خودروهای ارائه شده این طرح ها را برای خرید انتخاب می‌کردند و برنده قرعه‌کشی می‌شدند، تا یک سال به هیچ عنوان حق واگذاری ماشین خریداری شده را نداشند. این قرعه کشی چندین مرتبه در سال انجام می شد و معمولا مدت زمانی برای تحویل خودرو از سوی کارخانه اعلام می شد.
مزیت خرید این خودرو ها نسبت به خودروی موجود در بازار قیمت مناسب آن بوده است؛ به طوریکه در برخی موارد بررسی‌ها نشان می‌داد که برخی از خودرو ها با اختلاف ۱۰۰ درصدی یا بیشتر از آن در کارخانه و بازار خرید و فروش می‌شدند.
در حال حاضر دو قیمت در بازار وجود دارد. یک قیمت کارخانه و دیگری قیمت بازار آزاد که مسلماً قیمت بازار آزاد بسیار بیشتر از کارخانه است
به دنبال بازگشت تحریم‌ها علیه ایران، صنایع متعدد داخلی از جمله صنعت خودروسازی با کمبودهای متعددی مواجه شد که در نتیجه آنها، تولید و عرضه خودرو به بازار به شدت افت پیدا کرد. در این میان ممنوعیت واردات خودرو نیز به عنوان یک عامل تقویت‌کننده باعث شد خودرو نه به عنوان یک محصول مصرفی، بلکه به عنوان یک کالای سرمایه‌ای مورد توجه خریداران قرار گیرد. تیراژ پایین خودروسازان و از سوی دیگر شمار روزافزون مشتریان باعث شد تعادل میان عرضه و تقاضا در بازار خودرو از بین برود و بستر مناسبی برای فعالیت واسطه گران و دلالان فرصت‌طلب به وجود آید و از همه مهم‌تر، قیمت خودروها به طور نجومی افزایش پیدا کند.
عرضه خودرو در بورس کالا به عنوان یک راه‌حل بالقوه جهت جلوگیری از فعالیت دلالان و تعیین قیمت خودرو در بستری شفاف و متناسب با عرضه و تقاضا، در اردیبهشت سال ۱۴۰۱ آغاز شد.
در بورس کالا، خودرو بدون نیاز به قرعه‌کشی در دسترس خریداران قرار می‌گیرد. مشتریان در یک حراج عادلانه شرکت کرده و محصول مورد نظر را با یک قیمت نهایی خریداری می‌کنند. به بیان دیگر، بورس کالا بستری را برای تعیین شفاف و منصفانه قیمت خودرو فراهم می‌آورد، به طوری که هم خودروساز و هم مصرف‌کننده از معامله خود سود می‌برند و قیمت‌های نجومی بازار تا حد زیادی تحت کنترل درمی‌آیند.
عرضه خودرو در بورس کالا بدون شک مزایای متعددی به همراه دارد، ولی مهم‌ترین آنها، خروج کالای پذیرفته‌شده در بورس، از نظام قیمت‌گذاری است. به بیان بهتر، شورای رقابت و تنظیم بازار، نقشی در تعیین نهایی قیمت خودرو نخواهند داشت، در عوض مشتریان بر سر قیمت با یکدیگر رقابت می‌کنند. از دیگر مزایای عرضه خودرو در بورس می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
بورس کالا، یکی از بهترین و به‌روزترین روش‌های ممکن برای حراج واقعی محصولات است که به سبب تکیه بر کارگزاری‌ها، مشتریان را از دردسرهای خرید مستقیم دور نگه می‌دارد.
خودروسازان و قطعه‌سازان در آرزوی حذف قیمت دستوری از روی محصولات خود هستند و بورس کالا بهترین بستر برای رسیدن به این آرزو است. شعار کشف واقعی قیمت در چارچوب بورس کالا، در نهایت طمع خودروسازان و در نتیجه افزایش قیمت کارخانه‌ای خودروها را به همراه خواهد داشت.
در صورت عدم مدیریت صحیح این بستر رقابتی، قیمت کارخانه‌ای خودروها ممکن است به قیمت نجومی و هولناک بازار نزدیک شود. بر خلاف خودروساز، خریدار به سود بسیار ناچیزی دست یابد و بورس کالا اثربخشی خود را از دست بدهد.
از طرف دیگر، بورس کالا تنها یک بستر متفاوت برای خرید و فروش خودرو است و تغییر چندانی در سیاست‌گذاری‌های کلان ایجاد نخواهد کرد. ساخت خودرو در کشور به واردات قطعات و در نتیجه انجام معاملات دلاری وابسته است و در واقع بهای دلار، قیمت واقعی خودرو را مشخص می‌کند. به بیان بهتر، بورس کالا شاید با حذف دلالان موجب کاهش قیمت جزئی خودرو شود، ولی در نهایت این ارزش دلار است که تأثیر مستقیم روی قیمت خودرو دارد.
به عنوان یک ایراد بزرگ، اگر عرضه خودرو در بورس کالا به هر دلیلی متوقف شود، بدون شک پس از مدت کوتاهی شاهد جهش قابل‌توجه قیمت خودرو در بازار آزاد خواهیم بود. چنین رخداد شوکه‌کننده‌ای قبلا در بازار سکه و طلا تجربه شده است.
بهای خودرو در بورس کالا از طریق حراج باز و با توجه به مکانیزم عرضه و تقاضا مشخص می‌شود. در ابتدای کار، یک قیمت پایه برای هر خودرو تعریف می‌شود. اگر شمار متقاضیان کمتر از ظرفیت عرضه باشد، خودرو با همان قیمت پایه به فروش می‌رسد. در غیر این صورت، رقابت از قیمت پایه آغاز می‌شود و مالکیت خودرو به خریداری تعلق می‌یابد که بیشترین قیمت را پیشنهاد داده باشد.
بدین ترتیب، مشتری با صلاحدید خود در رقابت شرکت کرده و خودروی مورد نظر را با قیمت پیشنهادی و معقولانه از نظر خود، خریداری می‌کند. این ساز و کار بسیار مطلوب و رضایت‌بخش به نظر می‌رسد.
این روزها خودروسازان محصولات خود را در بورس کالا عرضه می‌کنند و دیگر خبری از قرعه کشی برای افراد عادی نیست.
بنابر این افرادی که می‌خواهند خودرو بخرند و برای آنها مهم است که خودرو را با قیمت مناسب و معمولا پایین‌تر از قیمت بازار تهیه کنند، بهتر است به بورس کالا مراجعه کرده و از آنجا خرید کنند.
البته برخی مراکز اقدام به خرید خودرو برای افرادی که آشنایی با بورس کالا ندارند انجام می‌دهند که معمولا هزینه‌های بالایی برای آن طلب می‌کنند.
خرید خودرو از بورس کالا سخت نیست اما شرایطی دارد که لازم است پیش از خرید آنها را بدانید.
هر کد ملی (خریداران حقیقی) مجاز به ثبت سفارش بر روی یکی از کدهای عرضه شده در تاریخ عرضه و صرفا برای یک خودرو هستند و خریداران باید شرایط سنی ۱۸ سال تمام را داشته باشند. از سوی دیگر اشخاصی که در عرضه‌های قبلی موفق به خرید خودرو شدند امکان ثبت سفارش ندارند.
خریداران جهت ادامه مراحل خرید باید همزمان با تسویه مبلغ معامله در بورس (حداکثر تا پایان مهلت مجاز تسویه در بورس) با مراجعه به سایت فروش اینترنتی محصولات ایران خودرو به آدرس esale.ikco.ir اقدام به ایجاد و تکمیل پروفایل شخصی کرده و در زمان مقرر که طی پیامک (تکمیل وجه هزینه‌های متعلقات قانونی) اطلاع رسانی می‌شود علاوه بر انتخاب یکی از نمایندگی‌های مجاز، بیمه گر مورد نظر خود را در سایت انتخاب و نسبت به واریز وجه هزینه‌های جانبی اقدام کنند.
بورس کالا هفته سوم دی ماه 1401 هم میزبان ۱۳ هزار و ۲۵۰ دستگاه خودرو خواهد بود که شامل پژو ۲۰۷ اتوماتیک، پژو ۲۰۷ دستی، تارا دستی، شاهین، کارا دو کابین و فیدلیتی می‌شود. بر این اساس در روز یکشنبه ۱۸ دی، ۴۰۰۰ دستگاه تارا دستی، ۴۰۰۰ دستگاه پژو ۲۰۷ دستی، ۲۰۰۰ دستگاه پژو ۲۰۷ اتوماتیک و ۲۰۰۰ دستگاه شاهین روی تابلوی معاملات می‌رود. در روز سه شنبه ۲۰ دی نیز ۵۰۰ دستگاه کارا دو کابین و چهارشنبه ۲۱ دی ۷۵۰ دستگاه فیدلیتی ۷ نفره روی تابلو می رود.
ایران خودرو برای پژو ۲۰۷ دستی قیمت پایه ۱۸۵ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان را اعلام کرده و برای پژو ۲۰۷ اتوماتیک قیمت پایه ۲۸۰ میلیون تومان و تارا دستی ۲۵۶ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان را در نظر گرفته است. سایپا نیز شاهین را با قیمت ۳۰۴ میلیون تومان عرضه می‌کند. کارا دو کابین از سوی بهمن موتور با قیمت ۳۰۱ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان و فیدلیتی ۷ نفره با قیمت ۷۷۲ میلیون تومان عرضه می شود.
تاریخ تحویل محصولاتی که قرار است از سوی ایران خودرو در بورس عرضه شود ۳۱ فروردین ۱۴۰۲ است و شاهین از سوی سایپا ۳۰ فروردین ۱۴۰۲ به مشتریان تحویل داده می شود. بهمن موتور نیز کارا و فیدلیتی را ۱۴ اسفند به مشتریان خود تحویل می دهد.
درصد پیش پرداخت در خودروهای تارا، پژو ۲۰۷ دستی و اتوماتیک و شاهین ۱۰۰ درصد، در فیدلیتی ۷ نفره ۵۰ درصد و در کارا دو کابین ۱۰ درصد است.
قیمت خودرو پس از یک موج دوماهه گرانی، بالاخره روند نزولی را در پیش گرفت. بررسی‌ها نشان می‌دهند ترمز افزایش قیمت در بازار کشور کشیده شده و فروشندگان خودروهای خود را با قیمت کمتری نسبت به هفته‌های گذشته به بازار عرضه می‌کنند.
بر اساس میانگین قیمت خودروها در سایت دیوار، قیمت خودروهای پر متقاضی در روز جاری به شرح زیر بود:
قیمت دنا پلاس تیپ ۱ دنده‌ای: ۶۳۸ میلیون تومان
قیمت دنا معمولی تیپ ۱: ۵۸۵ میلیون تومان
قیمت پژو پارس: ۴۵۳ میلیون تومان
قیمت پژو پارس دو گانه سوز: ۵۲۵ میلیون تومان
قیمت پژو ۲۰۷ i پانومارا دنده‌ای: ۶۰۵ میلیون تومان
قیمت پژو ۲۰۷ i دنده‌ای: ۵۶۲ میلیون تومان
قیمت پژو ۲۰۶ تیپ ۲: ۴۴۸ میلیون تومان
قیمت سورن پلاس: ۴۸۱ میلیون تومان
قیمت سمند LX ساده: ۴۲۵ میلیون تومان
قیمت تارا دنده‌ای: ۶۲۵ میلیون تومان
قیمت رانا پلاس: ۴۳۵ میلیون تومان
قیمت پراید ۱۱۱: ۲۸۸ میلیون تومان
قیمت پراید ۱۳۱: ۲۷۴ میلیون تومان
قیمت تیبا صندوق دار: ۳۰۰ میلیون تومان
قیمت تیبا هاچ بک: ۳۰۱ میلیون تومان
قیمت ساینا دنده‌ای: ۲۹۸ میلیون تومان
قیمت کوییک دنده‌ای: ۲۹۹ میلیون تومان
قیمت شاهین: ۵۱۵ میلیون تومان
دومین مرحله فروش محصولات ایران خودرو در بورس کالا در آذر ماه حاکی از شکست مجدد دلالی از بازار بود. چراکه خودروها حتی با احتساب تمام هزینه‌ها (از جمله هزینه خواب پول) باز هم تا ۸۰ میلیون تومان ارزان‌تر از بازار آزاد معامله شدند. این ۸۰ تومان همان مبلغی است که قبلا به جیب واسطه‌ها می‌رفت و اکنون با عرضه خودرو در بورس و شفاف شدن مکانیسم عرضه و تقاضا این سودهای چند ده میلیون تومانی از آنها گرفته شده است.
مهدی طغیانی سخنگوی کمیسیون اقتصادی مجلس معتقد است: به طور تجربی ۱.۵ میلیون خودرو تقاضای مصرفی ماست. تولید ما هم یک الی ۱.۲ میلیون دستگاه خودرو بوده است. چند سال در سال‌های اخیر تولید ما زیر یک میلیون رفت و تقاضای انباشتی ایجاد شد و به نظر می‌رسد حدود ۲ میلیون نفر تقاضای مصرفی دارند و به نوعی انباشت تقاضا رخ داده است. ولی وقتی ۶ میلیون نفر در قرعه‌کشی‌های اخیر درخواست می‌دادند، یعنی ۴ میلیون نفر نیاز مصرفی ندارند. نیاز آنها نیاز سرمایه‌ای است.
وی افزود: در این شرایط یا باید قرعه‌کشی را ادامه داد که به نظر ما می‌رسید قرعه‌کشی آن روش منطقی که توجیه‌پذیری اقتصادی داشته باشد نیست. یا باید خودرو به بورس کالا برود. بورس کالا از جهت آنکه یک حراج است و سازوکاری استاندارد و پذیرفته شده است و در همه دنیا در حوزه‌های مختلف انجام می‌شود می‌تواند کمک کند. به شرط آنکه عرضه در بورس کالا عرضه بالایی باشد.
