به گزارش سرویس بین الملل خبرگزاری صدا و سیما؛ موفقیت تلاش‌های روسیه و ایران برای حل اختلافات میان سوریه و ترکیه و ازسرگیری روابط میان آنان می‌تواند گام بزرگی برای تقویت ائتلاف میان روسیه و چین در منطقه خاورمیانه و پایانی بر حضور دیرینه آمریکا در این منطقه باشد.
روزنامه رای الیوم در گزارشی به قلم عبد الباری عطوان نویسنده سرشناس جهان عرب به نشست روز سه شنبه ولادیمیر پوتین و بشار اسد روسای جمهور روسیه و سوریه در مسکو پرداخت و این پرسش‌ها را مطرح کرد آیا این نشست، موانع و چالش‌ها در برابر دستیابی به مصالحه و آشتی تاریخی میان سوریه و ترکیه را از میان برداشته است؟ موفقیت و شکست این نشست چه نتایج وعواقبی می‌تواند به دنبال داشته باشد؟ توافق اخیر میان تهران و ریاض با نظارت پکن برای احیای روابط دیپلماتیک دو کشور چه نقشی در دستیابی به هرگونه پیشرفت احتمالی در این پرونده دشوارخواهد داشت؟ در نهایت این سئوال که بازنده بزرگ چه کسی است؟
عبدالباری عطوان در ادامه می‌نویسد: بزرگترین غایب نشست دیروز میان روسای جمهور روسیه و سوریه، رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه بود، چون نتایج این نشست ممکن است تاثیر مهم و تعیین کننده‌ای در تداوم حضور و یا خروج وی (اردوغان) و حزبش ازراس قدرت در ترکیه داشته باشد؛ بنابراین ما این مسئله را منتفی نمی‌دانیم که اردوغان گهگاه به تلفن (ویژه) ریاست جمهوری خود می‌نگرد و در انتظار یک تماس و مکالمه اطمینان بخش از جانب ولادیمیر پوتین است تا به او خبر خوش برگزاری یک نشست قریب الوقوع سه جانبه را با مشارکت بشار اسد، اردوغان و با نظارت پوتین بدهد. اردوغان امیدواراست این نشست سه جانبه طی هفته‌های آینده و تا قبل از برگزاری انتخابات پارلمان و ریاست جمهوری در ترکیه در ماه مه آینده برگزار شود.
ابتکار شی جین پینگ رئیس جمهور چین به همگرایی و نزدیکی میان دو کشور بزرگ در «خاورمیانه» یعنی عربستان و ایران منجر شد و در این راستا ولادیمیر پوتین متحد و همپیمان پینگ به دنبال تکمیل این چرخه و دستیابی به همگرایی و آشتی میان دو قطب مهم و برجسته در غرب آسیا یعنی سوریه و ترکیه و حل و فصل همه اختلافات میان آنهاست؛ بنابراین اگر پوتین به موفقیت و دستاورد مورد انتظار در این پرونده دست یابد، محکم‌ترین سیلی و ضربه را به آمریکا وارد می‌کند و طرح روسیه و چین برای ریشه کن کردن نفوذ عمیق وریشه دار آمریکا در منطقه خاورمیانه تکمیل و نهایی می‌شود؛ منطقه‌ای که سرشار از نفت، گاز، ثروت و آینده (درخشان) است.
عطوان در ادامه نوشت:
از سرگیری روابط میان ترکیه و روسیه مشروط به پذیرش خواسته‌ها و شروط پیشنهادی دمشق از جانب آنکارا است. این مسئله، موضوع اصلی بود که در دستور کار نشست روسای جمهور روسیه و سوریه قرار داشت. مهمترین شروط پیشنهادی دمشق، خروج کامل ترکیه از تمام خاک سوریه، نابودی و ریشه کنی تروریسم و بازگشت نزدیک به چهار میلیون آواره سوری از ترکیه است، اما مسائل و موضوعات دیگری مانند بازسازی ویرانی‌ها و افزایش حجم تجاری و همکاری اقتصادی میان دمشق و مسکو همچنان از موضوعات فرعی و ثانویه هستند.
ترکیه و ایران به عنوان متحدان روسیه و سوریه، از طریق ابتکار مسکو امیدوار و حتی درتلاش برای پیروزی رجب طیب اردوغان و حزب توسعه و عدالت در انتخابات آینده ترکیه هستند و این پیروزی به معنای حذف تقریبا کامل نفوذ آمریکا در منطقه و ممانعت از بازگشت احزاب و مخالفان اردوغان (ائتلاف شش گانه به ریاست کمال قلیچ دار اوغلو رئیس حزب جمهوری خواه خلق) به راس قدرت در ترکیه خواهد بود که از نظر آنان (روسیه و ایران) متحد آمریکا و غرب محسوب می‌شود.
محبوبیت اردوغان و حزبش با نزدیک شدن به تاریخ برگزاری انتخابات در ماه مه آینده به سرعت رو به کاهش است، چون دولت ترکیه در برخورد با فاجعه وقوع زلزله ویرانگر اخیر در جنوب این کشور عملکرد خوب و رضایت بخشی نداشت و رشد اقتصاد و ارزش پول ملی این کشور (لیر) هم کاهش یافت؛ به همین علت دولت اردوغان به هر قیمتی نیازمند دستیابی به توافق با سوریه است تا از میلیون‌ها آواره سوری مقیم ترکیه رهایی یابد. آوارگان سوری هم اکنون به یک برگ برنده و اهرم مهم برای برنامه‌های مخالفان اردوغان تبدیل شده اند و احزاب مخالف اردوغان با ارسال نامه رسمی به بشار اسد متعهد شدند که آوارگان سوریه را به کشورشان بازگردانند و هرگونه همکاری با احزاب مخالف سوریه را قطع کنند. آنان همچنین متعهد به عقب نشینی کامل از خاک سوریه، بازگرداندن آوارگان سوری به کشورشان، قطع کامل روابط و همکاری با مخالفان سوری، پرداخت غرامت ناشی از صدمات دخالت (دولت) اردوغان در سوریه و مشارکت سخاوتمندانه در روند بازسازی و آبادنی سوریه شدند.
زمانی که بشار اسد خروج کامل نیرو‌های ترکیه از خاک سوریه را به عنوان شرط اصلی هر گونه ملاقات با اردوغان تعیین می‌کند و اینکه این عقب نشینی باید باید بر اساس یک برنامه مشخص وروشن و با تضمین‌های محکم و جدی صورت گیرد، درست می‌گوید و در این مورد حق با اوست، چون منافع و وحدت و یکپارچگی خاک کشورش را فراتر از هر چیزی در نظر می‌گیرد و او به مصالحه‌ای که بر مبنای «ریش گرو گذاشتن» و یا با هر گونه التزام‌های شفاهی از جانب رجب طیب اردوغان باشد، اعتماد ندارد، چون بزرگترین ضربه موجودیتی در تاریخ سوریه از جانب کشور همسایه، دوست و کشور مسلمان و متحد یعنی ترکیه به آن وارد شد و آنکارا همه توافقات و معاهدات امضا شده با دمشق از جمله توافقنامه آدانا (که در سال ۱۹۹۸ امضا شد) را نقض کرد و نیرو‌ها و متحدان خود را برای جنگ با سوریه و تجزیه آن به این کشور اعزام کرد. بنابراین، سوریه همه دیدارهایش با ترکیه را به موضوع پرونده‌های امنیتی معطوف و در برابر تمام فشار‌های روسیه و اخیرا ایران مقاومت کرد و انجام گفتگو‌ها با ترکیه درباره مسایل سیاسی و راهبرادی را نپذیرفت. حاکمیت سوریه بر تمام اراضی این کشور، فراتر از همه ملاحظات دیگر قرار دارد و پس از موفقیت‌ها و دستاورد‌های ارتش عربی سوریه در طول ۱۱ سال گذشته این کشور چیزی برای از دست دادن ندارد.
یک منبع ارشد سوری در گفتگو با ما تایید کرد که ولادیمیر پوتین و ابراهیم رئیسی رئیس جمهور ایران اعلام کردند که بشار اسد با نشستن بر سر میز مذاکره با اردوغان با نظارت پوتین در مسکو و یا منطقه سوچی شدیدا مخالفت کرده است، چون رئیس جمهور ترکیه متعهد به قبول همه شرط‌های دمشق به ویژه خروج نیرو‌های ترکیه از مناطق شمال غرب سوریه شده است، اما پس از پیروزی در انتخابات ریاست جمهوری و پارلمانی آینده این خواسته‌ها را اجرا می‌کند، در مقابل پاسخ سوریه ساده و شفاف است: قبل از توافق بر سر هر چیزی باید تا بعد از این انتخابات صبر کنیم.
اصلا جای بحث نیست که ولادیمیر پوتین از اعتبار بالایی نزد بشار اسد و دولت او برخوردار است، چون مسکو نقش مهم و قوی در ناکامی و خنثی کردن توطئه‌های آمریکا برای تجزیه سوریه و سرنگونی دولت آن ایفا کرد وتلفات و خسارات زیادی به نیروهایش در عرصه میدانی وارد شد، اما پویتن چنین نفوذ و اعتبار را در نزد طرف مقابل یعنی ترکیه ندارد و رئیس جمهور آن می‌کوشد تا همه کانال‌های ارتباطی خودرا با طرف‌های شرقی و غربی حفظ کند و همچنان بر ادامه عضویت ترکیه در سازمان ناتو تاکید دارد.
تمام سخنان و بیانیه‌های رسمی که پس از پایان نشست روسای جمهور روسیه و سوریه در مسکو صادر شد به صورت کلی و فراگیر و از ماهیت دیپلماتیک تکراری برخوردار است که این مسئله، تا این لحظه موضوع تعجب آوری نیست. بر این اساس، ما در انتظار «دود سفید» (نشانه‌های مثبت) از کرملین و راهرو‌های آن هستیم و نشست آینده چهار جانبه وزیران خارجه ترکیه، سوریه، ایران و روسیه می‌تواند نشانه‌ای قوی برای رسیدن به «گشایش» و یک توافق کامل و یکپارچه‌ای برای سوریه و ترکیه و محقق کردن تمام شرایط لازم باشد و زمینه و شرایط را برای دیدار اسد و اردوغان فراهم کند و به این ترتیب ابتکار روسیه، قاطعیت سوریه و انعطاف ترکیه ممکن است در نهایت با موفقیت به پایان برسد و تیر خلاصی برای دیپلماسی حضور آمریکا در سراسر منطقه خاورمیانه باشد و دوران روسیه و چین در منطقه اغاز شود.
