به گزارش «پارسینه»، عربستان سعودی طرح‌هایی را برای ابرپروژه نئوم که چند تریلیون دلار هزینه خواهد داشت تا شهری آینده نگرانه‌ای همچون فیلم‌های علمی تخیلی بسازد را ارائه کرده است.

بر اساس بروشور‌های براق و بیانیه‌های عمومی برنامه ریزان، این شهر دارای سواحلی درخشان در تاریکی شب، پیست‌های اسکی، یک ماه مصنوعی، روبات‌های خدمتکار و تاکسی‌های پرنده خواهد بود.

اما پشت این طرح عجیب و غریب که توسط ولیعهد قدرتمند عربستان سعودی، محمد بن سلمان، تهیه شده است، واقعیت بسیار تاریک تری نهفته است.

پایگاه خبری «اینسایدر» آمریکا در گزارشی مدعی شده است که بن سلمان روابط خود را با رهبر چین، شی جین پینگ، که با ارائه فناوری نظارتی قدرتمند به سعودی‌ها موافقت کرده، تقویت کرده است.

جیلی بولِلانی، یکی از پژوهشگران دانشگاه هاروارد که در مورد جاه‌طلبی‌های جهانی چین تحقیق می‌کند، به اینسایدر گفت که شی به دنبال «عادی‌سازی و مشروعیت بخشیدن به دیدگاه خود درباره فضای سایبری تحت رهبری دولت و مردم تحت نظارت است.»

طبق گزارش اندیشکده انستیتو واشنگتن، چین قبلاً در مصر و صربستان فناوری نظارتی برای ایجاد به اصطلاح «شهر‌های امن» که بر اساس داده‌های کاربران اجرا می‌شوند را ارائه کرده است.

به نظر می‌رسد ولیعهد محمد مشتاق تکرار این پروژه‌ها در مقیاس بزرگتر است.

برنامه ریزان شهری می‌گویند که شهر‌های هوشمند کنونی از حدود ۱۰ درصد از داده‌های بالقوه کاربران استفاده می‌کنند. طبق برنامه‌های آنها، نئوم که از هوش مصنوعی کمک می‌گیرد، از ۹۰ درصد این داده‌ها استفاده خواهد کرد.

جیمز شیرز، محقق اندیشکده چتم هاوس لندن، به اینسایدر گفت که ولیعهد بلندپروازی‌هایی برای شهری دارد که در آن خدمات از جمع آوری زباله، بهداشت و زمان آموزش توسط داده‌های منابعی مانند تلفن‌های هوشمند و فناوری نظارتی تنظیم می‌شود.

او گفت: «نئوم برای جهش از آن [شهر‌های هوشمند دیگر]طراحی شده است و از ابتدا سنگ بنای آن به گونه‌ای گذاشته شده که برای جمع آوری داده‌ها و استفاده از آن داده‌ها برای اهداف شهر طراحی شده باشد.».

اما برخی افراد، از جمله مروه فطافطه، مدافع حقوق دیجیتال، هشدار می‌دهند که چشم انداز آینده نگرانه و مجلل در بروشور‌های نئوم، پروژه تاریک تری در راستای غرایز اقتدارگرایانه ولیعهد را پنهان می‌کند.

او می‌ترسد که قابلیت‌های «شهر هوشمند» فقط یک جاذبه آینده نگرانه نیست، بلکه می‌تواند به عنوان ابزاری برای نظارت تهاجمی توسط سرویس‌های امنیتی دولتی به کار گرفته شود.

چین چگونه درگیر پروژه شد؟

دسامبر گذشته، محمد بن سلمان از شی جین پینگ برای حضور در یک نشست مجلل استقبال کرد، جایی که رهبران حاضر اعلام کردند در طیف گسترده‌ای از موضوعات، از جمله فناوری نظارتی، همکاری خواهند کرد.

آنل شلین، پژوهشگر موسسه کوئینسی در واشنگتن دی سی، گفت: «ما هنوز [در عربستان]همان میزان از نظارت فیزیکی که در چین شاهد بوده ایم را ندیده ایم، اما چین با سعودی‌ها و دیگر کشور‌های خلیج‌فارس کار می‌کند تا اجرای آن را شروع کنند.»

او گفت: «این چیزی است که چینی‌ها به سعودی‌ها و دیگر کشور‌های خلیج فارس می‌فروشند.»

جیمز، پژوهشگر چتم هاوس، گفت که یکی از شکل‌های این فناوری دوربین‌های نظارتی مرتبط با فناوری تشخیص چهره است که می‌تواند برای ردیابی حرکت افراد در زمان گذشته یا در لحظه استفاده شود.

او گفت: «این همچنین یک خطر واقعی برای حریم خصوصی افراد است، به ویژه بسته به نحوه جمع‌آوری و ذخیره داده‌ها.»

فناوری چینی این ظرفیت را فراهم می‌کند که فیلم دوربین‌های نظارتی را به سایر مجموعه داده‌های مربوط به یک شخص، از جمله اطلاعات بیومتریک، مرتبط کند.

یکی دیگر از نگرانی‌های بالقوه، فناوری ابری است، به ویژه شرکت‌هایی که حجم عظیمی از داده‌های رایانه‌ای را ذخیره می‌کنند. غول مخابراتی چینی هوآوی قبلا قرارداد‌هایی با عربستان سعودی، از جمله در نئوم، امضا کرده است. به گفته جیمز سوالات زیادی در مورد میزان حفاظت از حریم خصوصی توسط این شرکت برای کاربران در نئوم وجود دارد.

هوآوی و سخنگوی نئوم به درخواست اینسایدر برای گفتگو در این خصوص پاسخ ندادند.

عربستان سعودی اخیراً قوانین مربوط به حفظ حریم خصوصی داده‌های خود را تقویت کرده است، اما سازمان‌ها - از جمله دیده بان حقوق بشر - هشدار داده اند که این قوانین بسیار ضعیف هستند.

مصلح اجتماعی در نقش سرکوبگر سیاسی

محمد بن سلمان در حالی که خود را به عنوان یک مصلح معرفی می‌کند، با منتقدان و مخالفان دولت سعودی برخورد وحشیانه‌ای داشته است که نمونه آن را می‌توان در قتل و قطعه قطعه کردن جمال خاشقچی، روزنامه نگار مخالف، مشاهده کرد.

دولت عربستان سعودی از نرم افزار اسرائیلی جاسوسی پگاسوس برای نظارت بر منتقدان استفاده کرده و یک عامل سعودی برای سرقت اطلاعات شخصی کاربران توییتر که از دولت سعودی انتقاد می‌کردند، به این شبکه نفوذ کرد.

دولت عربستان سعودی اخیراً سرکوب وحشیانه‌ای را علیه افرادی که به صورت آنلاین از دولت انتقاد می‌کنند، آغاز کرده و این اقدام توسط گروه‌های حقوق بشر محکوم شده است.

فطافطه گفت، در حالی که ولیعهد به دنبال سوق دادن پادشاهی به سوی آینده‌ای با فناوری پیشرفته و باز کردن کشور به سوی سرمایه گذاری و نوآوری است، مایل نیست از هیچ یک از اختیارات خود برای نظارت و سرکوب مخالفان چشم پوشی کند.

تا کنون، جاه طلبی‌های بزرگ بن سلمان محقق نشده است، و باید دید که آیا حاکمی که به دم دمی مزاجی معروف است، حوصله دیدن پروژه‌ای به این بزرگی را دارد یا خیر.

همان طور که جیمز می‌گوید، «اگر می‌خواهید در شهری زندگی کنید که واقعا برای آزادی بیان، فرهنگ متفاوت، ابراز و بحث درباره تفکر مستقل ارزش قائل است، احتمالا این جا جایی نباشد که بخواهید بروید.»