او که پدرش را تا دوران نوجوانی همیشه به عنوان یک قهرمان می‌پنداشته به ناگاه متوجه می‌شود که پدرش در غیاب خانواده، زنی جوان و زیبا اختیار کرده، اینجاست که اسطوره پدر قهرمان در پیش چشمش به یکباره فرو می‌ریزد و پدر را به خاطر این عمل دائم سرزنش می کند.

اما "هه‌لاله" به خاطر هوش و ذکاوت خود همچنان مورد توجه و محبوب پدرش است و پس از ناکامی در رسیدن به عشق خود به نام برایموک، که در مأموریتی زمستانی در یکی از کوهستان‌های سرد کردستان جان می‌سپارد، به تشویق پدر به همراه برادران و خواهران خود برای گریز از شرایط ناگوار اردوگاه به خارج می‌رود و پس از مدتی به خواست و اصرار پدر به ازدواج با جوانی به نام شیرزاد تن می‌دهد.

زندگی "هه‌لاله" و "شیرزاد" ظاهراً در ابتدا با عشقی گرم و شیرین آغاز می‌شود. اما بعداً به دلیل تفاوت‌هایی که کم کم میان آن دو ایجاد می‌شود و به علت عدم پذیرش شرایط جدید محیط تازه از سوی شیرزاد، این زندگی دچار بحران می‌شود. "هه‌لاله" هم که در دانشگاه تحصیل می‌کند و در یک شبکه رادیویی کُردی مشغول به کار است نمی‌تواند همچنان پیرو افکار سنتی و ارزش‌های شیرزاد باقی بماند، اینجاست که شکاف عمیقی در میان روابط آنها سر بر می‌آورد، در نهایت هلاله پس از جدایی از او به سوی مرد دیگری متمایل می‌شود. اما شیرزاد که نمی‌تواند جدایی "هه‌لاله" و آشنایی او را با مرد دیگری تحمل کند با ضربات چاقو او را از پای درآورده و به زندگی‌اش خاتمه می‌دهد.

رمان درباره چند زن و مرد مهاجر کُرد است که به کشور سوئد پناهنده شده اند. اما مشکل، از آنجا ناشی می‌شود که یکی از قهرمانان اصلی ("شیرزاد") به هیچ رو نمی‌تواند با فرهنگ غرب کنار بیاید و فرهنگ شرق [ نظام مردسالارانه ایلیاتی و فرهنگی چیره بر کردستان ] را به فراموشی بسپارد و در نتیجه همین امر، زندگی‌اش به فاجعه می‌انجامد. این رمان، گسترش این فاجعه و فاجعه‌های دیگر در کنار آن است "

حقیقت، این است که نویسنده در این رمان، حُبّی دارد در دل و بغضی در گلو. همه حُب خود را عمدتاً در دو جفت شخصیت "هلاله و سعید" متبلور و آنان که منفور راوی و نویسنده‌اند، نخست "شیرزاد" ناهموار و بی فرهنگ است که تبلوری از خشونت، ناتراشی، تعصب و خامی ایلیاتی است و ریشه‌های عقیدتی استواری در تفکر سنتی دارد؛ ذهنیتی که با تفکر آزاد و منطقی و مدرن "هلاله" کوچکترین سنخیتی ندارد. شخصیت ناخوب دیگر رمان، "محمد رشید آقا" (پدر "هلاله") از اعضای قدیم "حزب کردستان ایران" اما سخت نادان، متعصب، ناتراش، عصبی، خودبین و خودکامه است. بهترین قرینه‌ای که نشان می‌دهد نویسنده تا چه اندازه از این دو شخصیت، بیزاری می‌جوید، این ذهنیت خطای "محمد رشید آقا" است که هر که را باوری جز عقیده خود داشته باشد، از خانواده طرد می کند، حتی اگر اینان، دو پسرش "مجید" و "کاروان" باشند.

آنچه بیش از هر چیز دیگر، نویسنده را می‌آزارد، بخشی از فرهنگ "مردسالارانه" چیره بر فرهنگ ایلیاتی کُردان است. او از اندک شمار نویسندگان کُردی است که در نهایت بیرحمی، این فرهنگ را نکوهش و خوارمایه می‌داند و از آن، شرم دارد. اگر "سعادت" از شوهرش "محمد رشید آقا" بپرسد چرا باید از زندگی همراه با آرامش شهر به اتفاق خانواده به کوهستان بروند، شوهر حاضر نیست یک جمله بگوید و به پرسش او پاسخی بدهد.

پدر مردسالار، خود را موظف نمی‌داند به پرسش‌های مکرر همسر پاسخ بدهد. او زن جماعت را داخل آدم نمی‌داند و برای دختر روشنفکر، مدرن و تحصیل کرده و شاغلش، حتی این اندازه حرمت قایل نیست که به او آزادی انتخاب شوهر بدهد یا درباره آن از وی نظر بخواهد. او بی هیچ دلیل خاصی و بی این که در "شیرزاد" کوچکترین فضیلتی ببیند، او را به عنوان شوهر مثل یک بسته پستی از کردستان ایران به "استکهلم" می‌فرستد، زیرا "شیرزاد" غلام حلقه به گوش و چاپلوس "محمد رشید آقا" است و چون او منشی مردسالارانه، سنتی، نافرهیخته و خودکامه دارد.

پدرسالار ایلیاتی، دختر جماعت را هیچ می‌پندارد. او بر پسر دل می‌نهد و اگر از بدِ روزگار دختری هم بهره‌اش شود، می‌کوشد او را با خلق و خو و منش پسرانه و مردانه تربیت کند و هویت زنانه را از او بگیرد. پدر بارها به دخترانش گفته است " من دختر نمی‌خواهم ". . . من پسر می‌خواهم؛ پسری که هیچ کس جرأت نکند به او چشمک بزند.

بیزاری پدر از جنس دختر، باعث می‌شود "هلاله" به تدریج هویت جنسی خود را هم ندیده بگیرد و زیر فشار باورهای پدر، هویتی پسرانه برای خود برگزیند.

اشک ها و التماس ها و عجز مادر هه لاله در مقابل مشکلات، عدم اعتماد به نفس نامادری جوان و زیبای هه‌لاله و وابستگی بیش از حد او به شوهر مسنش و اینکه در نهایت پس از طلاق از وی حتی با مردی بسیار سالمندتر از پدر هه‌لاله ازدواج می‌کند، خود سوزی افسانه و قربانی شدنش در مقابل شرایط سیاسی دوران خود و جدایی از معشوقش و اینکه او قربانی شک و گمان شوهر خود نیز هست، شوهری که همانند اغلب مردان جامعه اش به خود حق می دهد به خاطر دفاع از شرف و ناموس زندگیشان هردم رویکرد و رفتاری پلیس مأبانه و شکاکانه در مقابل همسرش داشته باشد، همه و همه نمونه‌هایی از نوع روابط و مناسبات قدرت به زیان زنان در جامعه مرد سالار کردستان است. و اما برای  هه لاله که چنین موضع منفعلانه‌ای را بر نمی‌تابد، ارزش های بیمار جامعه همچون شمشیری قلب وی را نشانه می رود و او را باز می‌دارد که مبادا از خطوط قرمز تخطی کند. چرا که ذهنیت پاتریمونیال و استبدادزده جامعه تحمل چنین طغیان‌گری را ندارد.

رمان آخرین روزهای زندگی هلاله نوشته نویسنده و رمان نویس برجسته کُرد است و در این داستان نویسنده با در نظر گرفتن عوامل محیطی، فرآیند عشق را در جامعه کُردی یک فرآیند ناموفق و ناکام می‌بیند، عشقی که میان انسان‌های جامعه وی همیشه مظلوم و قربانی است.

اما مانند هر پدیده دیگری در جامعه، عشق، روند و فراز و فرود آن محصول و معلول عوامل و فاکتورهای مختلفی است که در دسته‌بندی عوامل اثرگذار بر عشق در جامعه می‌توان به عوامل اقتصادی، سیاسی و اجتماعی و فرهنگی مختصراً اشاره کرد.

با این اوصاف ظاهراً می توان گفت چنین پدیده‌ای یعنی تأثیر مخرب عوامل اقتصادی ، اجتماعی ، فرهنگی و مخصوصاً سیاسی بر عشق گاهاً وجه مشترک کشورهای جهان سوم است و عطا نهایی هم حق دارد نسبت به این پدیده  و آسیب های آن نگاهی بدبینانه داشته باشد . چه کسی گمان می کرد که آن خنجر- خنجری که پدر هه لاله – به یادگار به نامزد او سپرده بود از کردستان تا اروپا سایه به سایه به دنبال هلاله برود و در نهایت روزی در سینه او فرو رود و یادآوری کند که حتی هه‌لاله که دختری تحول خواه بود و نمی‌خواست تسلیم شرایط ساختاری جامعه خویش شود نمی‌تواند خود را از این بند برهاند!

انتهای پیام