به گزارش خبرگزاری صدا و سیما برنامه پنجره اقتصادرادیو اقتصاد با حضور موسی آقایی رئیس اتاق مشترک بازرگانی ایران و ازبکستان به موضوع فرصتهای تجاری بین ایران و ازبکستان پرداخت.
سوال: از فرصتهای تجاری بین ایران و ازبکستان بفرمائید؟
آقایی: می‌خواهم اول ارقام صادرات ایران به ازبکستان در ۵ سال گذشته بگویم در طی ۵ سال گذشته از سال ۱۳۹۷ تا سال ۱۴۰۱ روند صادراتی ایران به ازبکستان نوساتی زیادی داشته بیشترین در سال ۱۴۰۱ بوده نزدیک به ۴۰۲ میلیون دلار از ایران به ازبکستان و کمترین آن در سال ۹۷ که طی این مدت این ۵ سال از همه سال‌ها کمتر بوده که به ۱۴۴ میلیون دلار در سال ۱۴۰۱ نزدیک به ۳۰۰ میلیون دلار این افت هم مربوط به جنگ روسیه و اوکراین بوده که روسیه یک مقدار محصولاتشان را زیر قیمت می‌داده که باعث شده صنایع فولاد از ایران به ازبکستان سیر نزولی داشتیم ما بعد عمده صادرات ایران هم به ازبکستان معمولاً مواد پتروشیمی و پلیمری است در درجه اول حدود ۱۰۸ میلیون دلار است بعد فولاد است حدود ۴۶ میلیون دلار و صادرات فولاد سال ۱۴۰۰ نزدیک به ۷۳ میلیون دلار بوده که افت داشته میوه و خشکبار است که در حدود ۲۵ دلار و صادرات دیگر هم که ما زیاد داریم صادرات دارویی و فنی و مهندسی و گلخانه‌ای و صنعت مرغداری و ادوات کشاورزی از ایران به ازبکستان واردات ما هم به ازبکستان در ۵ سال گذشته حدود ۱۶۰ میلیون دلار بوده مربوط به سال ۱۳۹۸ و کمترین آن ۵۰ میلیون دلار مربوط به سال ۹۷ اتفاق افتاده سال گذشته هم واردات ما از ازبکستان ۷۲ میلیون دلار بوده ۱۴۰۱ عمده واردات ما از ازبکستان پنبه خام و کود‌های شیمیایی و حبوبات و بعضی اقلام دیگر بوده
سوال: حالا شما اطلاعاتتون را بفرمائید؟
آقایی: عدم امضای ایران به ازبکستان باعث شده که تعرفه‌های بعضی از اقلام نسبت به کشور‌های دیگر که ازبکستان این را امضاء کرده برای ما خیلی بالا برود مثلاً در چایی ما ۲۰ درصد از کشور‌های دیگر با ۲۰ درصد عوارض دادند ما با ۴۰ درصد با ازبکستان امضاء نکردیم، عدم حضور ایران هم در سازمان تجارت جهانی باعث دو برابر شدن تعرفه‌های گمرکی و حمل نقل شده
سوال: عدم حضور برای چیست؟
آقایی: یک مقدار مربوط به ایران می‌شود یک مقدار هم مربوط به تحریم می‌شود که ایران نمی‌توانسته در سازمان‌های جهانی شرکت داشته باشد بعد ازبکستان در حمل و نقل ما یک کشور ثالثی است به نام ترکمنستان حالا دلایلش هم مختلف است یک مقدار طلب قبلی ترکمنستان از ایران است هم اختلاف ترکمنستان با ازبکستان باعث شده که در صنعت حمل و نقل ما به کشور‌های آسیا میانه خیلی سختگیری کنند راننده‌های ما خیلی تمایل ندارند از این کشور عبور کنند، چون خیلی به راننده‌های ما هم از لحاظ روحی فشار وارد می‌شود و بعضی مواقع هم حمل یکسره نمی‌توانیم انجام بدهیم باید حمل دو سر انجام بدهیم مرز باید یک کامیون به یک کامیون دیگر تخلیه شود و یا بارگیری مجدد و یا کامیون به یک کامیون ترکمنی دیگر در مرز ازبک تحویل بدهد این مسائل زیاد است کمبود واگن است مشکلات خیلی زیاد است بعد ازبکستان هم همیشه اکثر مواقع که ما ارتباط داریم خودش تمایلی به سرمایه گذاری در کشور ثالث را ندارد و بیشتر دوست دارد سرمایه پذیر باشد و در این قسمت همیشه فکر برد برد را می‌کند و بعد همیشه هم دوست دارد که کشور‌های دیگر بروند اونجا سرمایه گذاری کنند در صادرات داروی ایران به ازبکستان یک مقدار مشکلات ما زیاد داریم برای گرفتن مجوز برای صادرات دارو برای ایران نسبت به کشور‌های دیگر سختگیری می‌شود مدتش طولانی است شرکت‌های دارویی قبلاً فعالیت زیادی داشتند در ازبکستان الان یک مقدار کمتر شده
سوال: یعنی برمیگرده به چند سال پیش؟
آقایی: سال ۸۵. ۸۶ شرکت‌های دارویی ایران خیلی اونجا فعالیت داشتند نسبت به هند و اسپانیا و آلمان و کشور‌های دیگر خیلی الان داریم اذیت می‌شویم در ازبکستان شرکت‌های دارویی که خیلی علاقه نشان نمی‌دهند سهم دارویی ما نسبت به قبل هم کم شده قبلاً یادم است ما سال ۸۵ و ۸۶ شرکت عبیدی اونجا خودش یک غول دارویی بود الان نه نیست الان هم که بحث کریدور‌ها است که معمولاً اکثر کشور‌ها دارند ایران را دور می‌زنند مثل مثلاً کریدور آسیای میانه خزر، آذربایجان و قزاقستان یک مقدار دارند با منافع ایران از این کریدور‌ها فاصله زیادی پیدا می‌کند و ازبک‌ها هم یک مقدار علاقه نشان دادند یک مدت البته پیگیر این مسائل هستیم که بیاییم به کریدور شمال و جنوب در چابهار آمدند و بازدید هم کردند و ما هم پیگیریم خود استانداری بلوچستان با اون‌ها در تماس هستیم که بتوانیم ازبکستان را بیاریم ترغیب کنیم که بیاد در چابهار سرمایه گذاری کند و دولت ایران هم تمایل دارد و امکانات در اختیارش است و مطرح شده ایشالا که این انجام شود یک مشکلاتی ما خودمان داریم که از چابهار ما از جاده حمل و نقل ریلی نداریم اگر داشتیم که تا حالا اومده بودند و این کار انجام شده بود. این اتفاق اگر بیفتد و ریل را از کرمان به چابهار و از زاهدان به چابهار ببرد خیلی خوب است.
سوال: ما خط ریلی کرمان به زاهدان را داریم؟
آقایی: کرمان به زاهدان را داریم زاهدان به چابهار را نداریم الان بیشتر حمل و نقل ریل خیلی است و حمل و نقل هوایی این‌ها اومدند بازدید کردند.
سوال: وضعیت کریدور‌های هوایی به چه صورت است؟
آقایی: هوایی ما اصلاً برای خود مسافرین هم مشکل داریم هفته‌ای یک پرواز داریم بعد پرواز باری که نداریم اصلاً به ازبکستان ایشالا بتواند این‌ها هم اونجا دو کشور بتوانند یک کاری را انجام بدهند یک مشکل اصلی ما کلاً با صادرات یک مقدار نبود بانک جابه جایی پول است نه ما در ازبکستان بانکی داریم که حواله‌های ارزی را بتواند انجام بدهد نه صرافی معتبری داریم که انجام بدهد خلاصه با گرفتاری از طریق ترکیه و دبی و گاهی وقت‌ها هم به مشکل برمی خورند حالا قبلاً یک مقدار راننده‌ها می‌آمدند می‌زدند و می‌آوردند رقم خیلی آنچنانی که نه، ولی همون‌ها هم گیر می‌افتادن و با مشکل مواجه می‌شدند خیلی از راننده‌های ما حتی به زندان هم رفته اند هم پول رو از دست دادند هم ماشین هم به زندان هم رفته اند ایشالا که بتوانیم این مشکلات برطرف شود وگرنه ما خیلی عقب می‌مانیم الان ما در ازبکستان در رده بیست تجاری بودیم الان رده ۱۵ هستیم فکر می‌کنیم کشور به این نزدیکی با این فرهنگ و تمایلی که دارند که با ایرانی‌ها ارتباط داشته باشند و در کشور‌های آسیایی از نظر جمعیت پرجمعیت‌ترین کشور است و اقتصادش هم از همه کشور‌های آسیای میانه از اقتصاد بهتری برخوردار است و کشور در حال توسعه هم است مثلاً شما اگر یک سال پیش به ازبکستان می‌رفتید الان بروید فرق آنچنانی دارد خیلی در حال توسعه است حیف است که ما بتوانیم بازار این دو کشور‌ها را نداشته باشیم و یا از دست بدهیم و یا بخاطر بعضی مسائل نتوانیم اونجا .
