به گزارش خبرنگار مهر، این سد تاریخی که متأسفانه ثبت ملی هم نشده است بنا به گفته‌ی کارشناسان و با توجه به آثار و مصالح به کار رفته شده متعلق به دوره‌ی ایلخانی بوده که با استناد به این موضوع می‌توان گفت قدیمی ترین سازه‌ی تاریخی موجود در آذربایجان به شمار می‌رود که آثاری از آن هنوز پا برجاست.
واژه‌ی چُوئوش که در فارسی چاووش گفته می‌شود برگرفته از لغت ترکی چو یا چاو و به معنی جار، اعلان، خطاب و پیش رو لشکر یا کاروان است و در اصطلاح به فردی گفته می‌شده که پیشاپیش امرا و پادشاهان حرکت کرده و متصدی تنظیم امور لشکر و کاروان بوده‌اند.
نکته مهمی که در این میان بسیار جالب است قرار گرفتن این سازه‌ی تاریخی در نقطه‌ای ییلاقی و هموار تر نسبت به سایر نقاط کوهستان بوده که در طرفین آن قلعه‌هایی با کاربری سکونتگاهی و دفاعی قرار داشت است.
در میان مردم اهر روایت است که بخشی از آب ذخیره شده در پشت این سد تاریخی توسط گونگ (لوله‌های سفالی) به محوطه‌ی بقعه‌ی شیخ شهاب انتقال داده می شده است که هنوز هم در هنگام شخم مزارع گونگ ها از دل خاک بیرون می آیند.
پرداختن دقیق به وجه تسمیه این اثر تاریخی بی نظیر و پژوهش درباره ی تاریخ بنا و کاربری دقیق آن همت کارشناسان و پژوهشگران را می‌طلبد، اما آنچه بسیار مهم است ثبت ملی این اثر و مرمت و احیای آن است تا هم بخش مهمی از نبوغ پیشینیان این خطه در مدیریت آب از بین نرود و هم با آبگیری این سد ضمن برطرف شدن نیاز جمعی از کشاورزان پایین دست اثری به سزا در رونق توریسم در آذربایجان داشته باشد.
فیلم: اصغر ازدست
