به گزارش خبرگزاری صداوسیما ، رادیو تهران در برنامه شهر آفتاب با آقای محمد جلال ، مجری طرح هوشمندسازی یارانه آرد و نان درباره این طرح گفتگو کرد.
سوال: من پیام‌ها را بخوانم می‌گویند که نانوایی‌ها برخلاف قبل ساعات کمتری پخت می‌کنن و ارجاع می‌دهند به این که سهمیه بندی شده ... چرا شرایط اینگونه است؟
جلال: اصولا در سمت مردم برای خرید نان هیچگونه محدودیتی نیست در سمت نانوایان هم مفهومی تحت عنوان سهمیه بندی به شکل جدیدی وجود ندارد، در گذشته از سال‌های دور تا امروز همه نانوایان یک مقدار مشخصی آرد یارانه‌ای را برای تبدیل به نان مردم دریافت می‌کردند و این عدد ثابت بوده است، طرح هوشمندسازی در مرحله جدید خودش اقدامی را که انجام داده این بوده که نانوا صرفا مابه ازای عرضه نان به مردم این امکان را دارد که برای دوره آتی خودش آرد یارانه‌ای را خرید کند، یعنی آن چیزی که اصالت دارد در رفتار نانوا عرضه نان به مردم است و هیچگونه محدودیتی روی آن وجود ندارد، تعبیر این که سهمیه بندی شده یا سهمیه ما کم شده پس ساعت کاری ما کم میشود معنی آن این است که آن نانوا یا تخلف دارد یا عرضه خارج از شبکه آرد دارد یا به دلیل این که قصد دارد عرضه نان انجام ندهد و احیانا آرد را خارج از شبکه به فروش برساند اینگونه بهانه‌ها را بعضا مطرح می‌کند البته این عمومیت در بین نانوایان ندارد، اما خواستم منطقش روشن باشد که اصولا در تامین آرد در کشور هیچگونه محدودیت یا مشکلی وجود ندارد و اصالت تامین آرد برای نانوایان مبتنی بر حتم فروش نان برای مردم تعیین میشود.
سوال: دولت یارانه آرد و نان را در بودجه ۱۴۰۲ از ۷۰ هزار میلیارد تومان به ۱۰۵ هزار میلیارد تومان افزایش داده یعنی تلاش دولت این بوده که نان گران نشود منتها منجر به تقلب‌هایی در این حوزه شده، بالاخره اینجا دولت است که بدهکار‌تر از قبل میشود و مردم هستند که کیفیت پایین نان را به دلیل تقلب و کم فروشی برخی نانوایان تحمل می‌کنند فکر می‌کنید این روند تا کی ادامه داشته باشد؟
جلال: رویکرد دولت در موضوع نان حفظ یارانه در نان هست. این بعنوان یک رویکرد اصلی است که در واقع نان یارانه‌ای به هیچ وجه حذفش در دستور کار دولت نیست. نکته‌ای که وجود دارد دولت علاوه بر بحث تامین یارانه گندم و آرد مرتبط با نان بر روی موضوع اقتصاد نانوایان هم در حال برنامه ریزی است و حتما در این سال‌ها هزینه‌های تولید علاوه بر موضوع آرد در حوزه‌های پخت نان و تولید نان افزایش پیدا کرده، در سال گذشته دولت با رویکرد پرداخت یک کمک هزینه تلاش کرد تا اقتصاد نانوایان قابل دفاع باشد، در سال جدید هم در حال تصمیم گیری نهایی است که اقتصاد نانوایان به چه صورت جبران بشود که کمترین آثار قیمتی را بر روی قیمت نان داشته باشد. اما این درخواست مردم درخواست کاملا دقیق و به جایی است که چگونه امکان نظارت موثر و فعالیت نانوایان و موضوع ارتقاء کیفیت مطرح است.
سوال: اصلا می‌گویند چرا سامانه‌ای نیست که ما حرف هایمان را به گوش مسئولین برسانیم در این خصوص هم گله‌مند هستند.
جلال: بله، دقیقا در این خصوص هم نکته‌ای عرض کنم؛ زیرساختی فراهم شده که طی این هفته یا هفته آینده رسما از آن رونمایی خواهیم کرد و معرفی میشود خدمت مردم عزیزمان، تراکنش‌هایی که الان نزدیک به یک سال هست که در کارتخوان‌های هوشمند دارد ثبت میشود برای مردم عزیزمان روی برنامکی که پیش بینی شده قابل مشاهده میشود یعنی مردم سوابق خرید خودشان در حوزه نان را می‌توانند روی آن برنامک مشاهده کنند، رسید خرید خودشان را مشاهده کنند اگر احیانا مابه ازای خرید یک نان چند نان ثبت شده آن را می‌توانند مشاهده کنند مبلغ پرداخت شده و در پایین آن رسید امکان اعلام نظر راجع به نقاط قوت و ضعف نانوا را باانتخاب گزینه‌های مشخصی خواهند داشت، با این رویکرد نظر مردم یعنی نظر عموم مردم، هر نانوایی در روز ممکن است صد نفر، دویست نفر، سیصد نفر مشتری داشته باشد که آن‌ها نظراتی راجع به رفتار آن واحد خبازی دارند اگر رفتار متعهدانه و درستی داشته باشد کیفیت نان بالایی داشته باشد این را ثبت می‌کنند و اگر احیانا رفتار‌های نادرست داشته باشد مثل گرانفروشی، کم فروشی و مباحثی از این جنس این را هم می‌توانند به صورت سیستمی و یکپارچه اعلام نظر کنند، مهم‌ترین قسمت بحث اینجاست که نظر تجمیعی مردم به صورت مستقیم بر روی میزان اختصاص آرد یا کمک هزینه نانوا و رتبه نانوا اثر می‌گذارد و نانوا در دوره‌های آتی می‌تواند آثار آن را مشاهده بکند، چه نظرات مثبت و چه نظرات منفی.
سوال: مردم می‌گویند که خرید نان از طریق کارتخوان‌ها با تخلف همراه است یک نان می‌خریم ۴ تا محاسبه میشود تا قیمت غیرقانونی اش در بیاید، پاسخی دارید؟
جلال: همین را عرض کردم، در واقع این زیرساخت یکی از گزینه‌هایی که به عنوان تخلف اشاره کرده بحث فروش اجباری نان یا ثبت چند خرید غیرواقعی به جای یک خرید واقعی است.
سوال: یعنی مردم باید حتما در آن سامانه شکایت کنند که تا این موضوع بررسی شود؟
جلال: اصلا نظارت موثر است در واقع تمام گزینه‌هایی که به شکل نوعی رفتار غیر واقعی یا متقلبانه از نانوا مشاهده میشود به ازای هر خریدی که مردم انجام می‌دهند امکان ثبت آن نظرات وجود دارد، مهم‌تر از آن این است که این نظرات به صورت سیستمی و یکپارچه بدون این که لازم باشد که فردی این وسط باشد به صورت مستقیم بر روی منافع اقتصادی نانوا اثر می‌گذارد تا پیشگیری شود از اتفاقات بعد و تکرار نشود.
سوال: یک سوال پرتکرار این است که یکی از موارد اجرای این طرح عدم تخصیص سهمیه آرد برای مراکز نظامی، اداری و تجاری و هتل‌ها و رستوران هاست، نانوا‌ها برای ما پیام دادند سوال اینجاست که ادامه حیات خیلی از نانوایی‌های کشور به پخت نان عمده و سفارش شده سپری میشود اگر جلوی این‌ها گرفته شود و پخت آرد به زیر ۵ کیسه در روز برسد و ورشکست بشوند تعطیل می‌شوند و تامین نان محلات با مشکل مواجه میشود این را باید چطور برای نانوا‌ها باید جبران شود.
جلال: فرآیند آن ماههاست برای نانوایان و اتحادیه‌ها در سراسر کشور توضیح داده شده بر روی منوی کارتخوان‌های هوشمند هم گزینه‌ای تحت عنوان خرید کسب و کار‌ها پیش بینی شده است پس نانوایان فرآیند فروش نان به خریداران بزرگ و عمده را آشنا هستند، اما این موضوع را ما در اختیار استانها و شورا‌های آرد و نان استانها قرار دادیم برای این که اگر خودشان این تصمیم را داشتند بتوانند نانوایی‌های خاصی را مشخص کنند که آن‌ها صرفا نان واحد‌های کسب و کاری یاواحد‌های نظامی یا بیمارستان‌ها و امثالهم را تامین بکنند و تامین نان کسب و کار‌ها به صورت عمومی در بین نانوایان سطح شهر توزیع نشود تا احیانا باعث شکل گیری صف یا طولانی‌تر شدن صف‌ها نشود پس این امکان هم برای مدیریت استانها وجود دارد تا بتوانند این مدیریت را انجام بدهند و تقاضا‌ها را بر روی نانوایی‌های خاص مدیریت کنند.
سوال: اگر نکته‌ای درباره این گزارش هست بفرمایید:
جلال: بله دقیقا به نکته‌ای اشاره کردید که از اهداف این طرح است همانطور که اشاره کردید برخی از نانوایان رفتار متعهدانه‌ای دارند به اجرا و رعایت نرخ‌های اعلام شده کاملا پایبند هستند و ضمنا نان کیفی تولید می‌کنند، اقتصاد اینگونه نانوایان تقریبا تفاوتی نداشت با نانوایی که هیچگونه تعهدی ندارد، رعایت ساعت کاری را نمی‌کند، کیفیت نان را رعایت نمی‌کند، به حقوق مشتری احترام نمی‌گذارد، پیاده سازی این طرح باعث میشود که مردم ما به شکل موثری بتوانند به ازای هر بار تجربه خرید نسبت به رفتار نانوا و تجربه خرید شان مشارکت کنند در این زیرساخت به طور متوسط الان روزانه بیش از یازده میلیون تراکنش خرید نان در کشور انجام میشود و اگر مردم بر پایه زیرساختی که توسعه داده شده و به زودی اعلام میشود مشارکت خودشان را داشته باشند قطعا نانوایان متعهد فرصت کار بیشتری ..
سوال: نانوایانی که موارد را رعایت می‌کنند و متعهد هم هستند تشویق هم می‌شوند؟
جلال: بله از محل کمک هزینه‌ای که داردپرداخت میشود توسط دولت به نانوایان در پایان هر شب و از محل اختصاص آرد یارانه‌ای از هر دو محل مبتنی بر مجموع نظرات مردم در هر دوره مورد تشویق قرار می‌گیرند و معکوس آن هم هست یعنی رفتار‌های غیر متعهدانه باعث از دست رفتن فرصت هایشان میشود.
سوال: ما چه زمانی بیاییم گزارش بگیریم از نانوایی که شما و همکاران شما به خاطر رعایت موارد و تعهدی که به کارش دارد مورد تشویق قرار گرفته است؟
جلال: این را انشاالله تا پایان خردادماه هماهنگ می‌کنیم که برای گزارش گرفتن این موضوع هماهنگ شود و این زیرساخت هم پیاده سازی شده باشد بتوانیم آنجا کاملا به صورت اعداد و رقم نمایش بدهیم و مشخص باشد که نانوا وقتی رفتار متعهدانه دارد حتما دولت هم این نگاه را دارد که باید اقتصادش تقویت شود و اگر رفتار غیرمتعهدانه دارد باید این اقتصاد تضعیف شود.
