به گزارش خبرگزاری صدا وسیما پایگاه خبری تحلیلی رادیو گفت و گو؛ دکتر سید محمدرضا رشیدی (پژوهشگر حوزه جمعیت و جامعه شناس) با حضور در برنامه «از تدبیر تا تقصیر» در مورد موضوع جمعیت و سیاه چاله‌های اقتصادی و فرهنگی، بیان کرد: پیشرفت، قدرت، هویت و فرهنگ محور‌های مختلفی هستند که متغیر جمعیت بر آن‌ها اثرگذار است و یکی از شاخصه‌های مهم یک جامعه سرزمین است و اگر سرزمین جمعیتی نداشته باشد هویت هم به وجود نمی‌آید. متاسفانه امروزه حرکت‌های جمعیتی، زاد و ولد و ازدواج بحث هویت ما را تحت تاثیر قرار داده است، اگر جمعیت با کیفیت نداشته باشیم قدرت و امنیت اجتماعی در سرزمین ما مورد تهدید واقع می‌شود.

 

رشیدی با اشاره به اینکه تغییرات اجتماعی در کشور و جامعه جهانی به دلیل ارتباطات گسترده، شتاب زیادی دارد، اظهار کرد: بخش اعظم تغییرات درون خانواده است ما در گذشته از خانواده گسترده به سمت خانواده هسته‌ای حرکت کرده بودیم و متاسفانه حرکت از سمت خانواده هسته‌ای به سمت خانواده هم باشی شکل گرفته و از طرفی تغییر در سبک زندگی و ذائقه مردم اتفاق افتاده. جمعیت امروز ما بی‌کیفیت نیست و به لحاظ تحصیلات و تخصص وضعیت خوبی دارد؛ ولی تغییرات در حوزه نظام کار و شغل است که همه در جستجوی کار حقوق بگیری هستند و خیلی به دنبال ایجاد مشاغل و به کارگیری تخصص‌ها نیستند. با وضعیت مصرف گرایی، داشتن یک فرزند یا حتی نداشتن فرزند به لحاظ اقتصادی به صرفه است اگر تغییر ذائقه به سمت قناعت و بهینه مصرف داشته باشیم جمعیت می‌تواند گسترش پیدا کند، در بحث کاهش جمعیت، باروری و ازدواج تغییر سبک زندگی خیلی اثرگذار است.

 

این پژوهشگر حوزه جمعیت خاطرنشان کرد: برای داشتن جمعیت با کیفیت بحث آمایش سرزمینی مطرح می‌شود و در بحث‌های مهاجرت باید مهندسی انجام شود. در سال ۵۷ جمعیت روستانشین ۸۰ درصد و جمعیت شهرنشین ۲۰ درصد بود؛ اما امروز جمعیت شهرنشین ۸۰ درصد و جمعیت روستانشین ۲۰ درصد شده و این اعداد مناسبی برای افزایش جمعیت نیستند. امروز افزایش جمعیت مطالبه می‌شود؛ اما در شهر‌های بزرگ مثل تهران و شهر‌های پرجمعیت افزایش جمعیت خیلی پاسخگو نخواهد بود پس باید یک مهندسی جمعیت و مهاجرت داشته باشیم. نباید انتظار جمعیت کیفی با وضعیت کنونی نظام شغلی و کاری داشته باشیم تعداد تحصیل کرده‌ها و متخصصین بالا است؛ اما از آن‌ها خیلی استفاده لازم را نمی‌بریم، چون آمایش سرزمینی درستی نداریم و نظام کار و شغل ما ساختار درستی ندارد و باید مهندسی فرهنگی شود و رسانه در جا‌های مختلف باز تعریف کند.

 

وی افزود: در بحث مهاجرت، چون آمایش سرزمینی درستی اتفاق نمی‌افتد جمعیت کیفی بهره‌برداری نمی‌شود مهاجرت رخ می‌دهد و جمعیت با کیفیت را از دست می‌دهیم؛ چون فرصت‌های مناسب برای بارور و شکوفا شدن را ندارند و مهاجرت از بیرون داریم؛ یعنی جمعیت بی‌کیفیت را می‌پذیریم. قانون جوانی جمعیت تصویب شده، اما در ریز مهندسی جمعیتی بحث نشده باید آن‌ها تبدیل به برنامه‌های ریز شود؛ اگر برنامه‌ریزی داشته باشیم در میان مدت و بلند مدت قطعاً به اهداف خواهیم رسید.