همشهری آنلاین: برخلاف نمایشگاه‌هایی که در موزه‌های معتبر دنیا برگزار می‌شود، این نمایشگاه کیوریتور یا نمایشگاه‌گردان ندارد و در پوستر آن نام کسی به این عنوان نیامده است. با پرس‌وجو از روابط عمومی موزه، شعیب حسینی مقدم به عنوان مدیر هنری نمایشگاه به ما معرفی شد. حسینی مقدم عضو هیئت علمی دانشگاه صداوسیما و دانشجوی مقطع دکتری رشته پژوهش هنر در دانشگاه تهران است. با او درباره «همچنان جاری» و مسائلی که درباره کیفیت این نمایشگاه وجود دارد، گفت‌وگو کردیم.
روابط عمومی موزه شما را به عنوان مدیر هنری نمایشگاه به ما معرفی کرد، اما نام شما حتی با همین عنوان هم در پوستر نمایشگاه نیامده، در حالی که رسم است نام نمایشگاه‌گردانی که کار گزنیش و سازماندهی آثار را بر عهده داشته در کنار نام نمایشگاه قید شود.
واقعیت این است در فاصله انتصاب مدیرکل مرکز تجسمی وزارت ارشاد، آقای محمد خراسانی‌زاده، به عنوان سرپرست موزه هنرهای معاصر تا برگزاری این نمایشگاه فرصتی تقریبا ۲ هفته ای وجود داشت. ایشان به من لطف دارد و قبلا من را به عنوان دبیر هیئت‌های اندیشه‌ورزی اداره کل هنرهای تجسمی منصوب کرده بود. ایشان می خواست موزه در ایام محرم و صفر تعطیل نباشد و نمایشگاهی عاشورا برگزار کند. به همین دلیل از من دعوت شد و عملا برای برگزاری این نمایشگاه تقریبا ۸ روز بیشتر فرصت نداشتم. فقط حمل و نقل آثار و انتقال‌شان با رعایت اصول ایمنی به ۷-۸ روز زمان نیاز دارد. من با اصول پژوهش آشنایی دارم و با بزرگان پژوهش کشور نشست‌وبرخاست کرده‌ام و می‌دانم نمایشگاه‌گردان باید برای برگزاری نمایشگاه یک سال کار کند اما ما چنین فرصتی نداشتیم. به همین دلیل نخواستم نامم به عنوان نمایشگاه‌گردان بیاید.
چرا قبول کردید در چنین فرصتی کوتاهی نمایشگاه را برگزار کنید؟
به هر حال ممکن است کاری به شما پیشنهاد شود و نپذیرید اما همان کار به شخص دیگری پیشنهاد شود و بپذیرد. این تفاوت افراد با هم است. من هم چون می خواستم به تیم مدیریتی موزه کمک کنم این کار را پذیرفتم و به عنوان مدیر هنری در کنارشان بودم. من بارها مدیر هنری پروژه های مختلف بوده‌ام و اجرای این نمایشگاه برای‌ام کار سختی نبود.
نمایشگاه‌گردان با انتخاب هایش رویکرد یک نمایشگاه را تعیین می کند، اما در «همچنان جاری» این رویکرد اگر نگویم غایب، حداقل کم‌رنگ است که یکی از دلایلش به آن شتابزدگی در برگزاری نمایشگاه برمی‌گردد.
قبول ندارم که نمایشگاه نخ تسبیح ندارد. در بخشی از نمایشگاه نقاشی‌های قهوه‌خانه‌ای، در بخشی آثار سقاخانه، در بخشی آثار مرتبط به تعزیه و در بخش دیگر آثار حوزه هنری به نمایش گذاشته شده است. همین نشان می دهد که به دوره‌بندی آثار توجه شده است. از طرف دیگر اصرار داشتم آثاری که به نمایشگاه می آید حتما موزه ای باشند. فرصت جمع‌آوری آثار از مجموعه های شخصی وجود نداشت. موزه ای بودن آثار کیفیت آنها را نشان می دهد، اما به هر حال ما باید از میان همین آثار موجود دست به انتخاب می زدیم. در ضمن قرار است به زودی نشست های علمی برگزار کنیم و در این نشست ها نقد هنری، نه نقد ژورنالیستی، انجام می شود که مکمل آن بخش پژوهشی نمایشگاه خواهد بود.
برخی آثار نمایشگاه چندان باکیفیت نیستند. مثلا نمونه های بهتری از نقاشی قهوه‌خانه‌ای وجود دارد که می‌شد در نمایشگاه باشند یا برخی از آثار مهم سقاخانه که به موضوع نمایشگاه می خوردند، جایشان خالی است.
کیفیت نسبی است. همه آثاری که به نمایش درآمده باکیفیت هستند ولی ممکن است آثار باکیفیت‌تری از این آثار هم وجود داشته باشد. بازخوردهای خوبی هم از بازدیدکننده‌ها گرفته ایم که نشان می دهد با توجه به فرصت و محدودیت هایی که داشته ایم، آثار خوبی را به نمایشگاه آورده ایم.
رنگ تعدادی از دیوارهای موزه را برای هماهنگی با موضوع نمایشگاه سیاه کرده‌اید، اما فکر نمی‌کنید این رنگ سیاه، با توجه به اینکه فضای موزه به طور عادی پرنور نیست و نورپردازی موضعی روی آثار انجام می‌شود، به خستگی دید بازدیدکنندگان منجر شود؟
رنگ همه دیوارها سیاه نیست و بخشی از دیوارها سیاه شده و بخشی دیگر سفید است که نشان‌دهنده تقابل خیر و شر است. من به موزه های زیادی در دنیا رفته ام و رنگ دیوار موزه ها با توجه به نمایشگاهی که دارند تغییر می کند. ما هم با توجه به موضوع نمایشگاه رنگ دیوارها را سیاه کردیم. برای کسی که یک یا حتی دو و سه بار نمایشگاه را ببیند، رنگ سیاه خسته‌کننده نیست. رنگ سیاه شاید برای مراقبان موزه که مدام در این فضا حضور دارند کمی سخت باشد، اما برای بازدیدکنندگان مسئله ای ایجاد نمی کند.
دلیل انتخاب نام نمایشگاه، «همچنان جاری»، چه بود؟
آثاری که به واقعه عاشورا ارتباط پیدا می کنند و الهام‌بخشی امام حسین (ع) در اثرشان دیده می شود در این نمایشگاه در کنار هم قرار گرفته اند. حالا ممکن است در اثری یک المان عاشورایی استفاده شده باشد یا در اثر دیگری به یک رویکرد اجتماعی مثل تعزیه پرداخته شده باشد. اینکه می گوییم «همچنان جاری» به دلیل جریان داشتن واقعه عاشورا در هنر ایران است.
