به گزارش خبرگزاری برنا، نکته جالب توجه اینکه ایران به میزان صادرات گاز خود سالانه فلرینگ گاز دارد و عراق نیز در صورت جمع‌آوری گاز فلر شده می‌تواند وابستگی خود به گاز ایران را از بین ببرد.

این آمار تکان دهنده‌ای است که نشان می‌دهد هدررفت فلرینگ تا چه اندازه می‌تواند روی اقتصاد انرژی کشورها تأثیرگذار باشد و از آنجا که ایران نیز در سال‌های اخیر، به خصوص در سال گذشته، درگیر بحران ناترازی گاز شده، لازم است که به این میزان از هدررفت فلرینگ، توجه ویژه‌ای معطوف دارد.

از آنجا که ایران همواره دارای ذخایر عظیم نفت و گاز بوده، هرگز به میزان هدررفت فلرینگ توجه نداشته است چرا که در برابر آن حجم منابع بسیار ناچیز به شمار می‌آمده است و همین رویکرد نشان دهنده‌ی ضعف مدیریت انرژی در ایران است؛ اگرچه کمی دیر، اما در سال‌های اخیر توجه مسئولین به فلرینگ بیشتر شده اما همچنان ساز و کار مناسبی برای جمع آوری این گازها و استفاده از آن‌ها وجود ندارد.

در جهان سالانه افزون بر 150 میلیارد مترمکعب گاز تحت عنوان فلرینگ (یا سوزاندن گازها توسط مشعل) به مواد آلاینده تبدیل می‌شود که بر اساس آمارهای بانک جهانی این رقم چیزی معادل یک سوم مصرف گاز کل اروپا است. از کل حجم گازهای آلاینده، 75 درصد آن متعلق به 10 کشور است که ایران هم جزء آنها محسوب می‌شود.

فلر چیست؟

گازهایی که در فرآیند استخراج نفت به دست می‌آید و به دلیل نبود تأسیسات لازم برای استفاده، باید سوزانده شوند، فلر نام دارند.

زمانی که نفت خام استخراج می‌شود، گاز طبیعی خام همراه با نفت نیز استخراج می‌شود. در مناطقی از جهان که فاقد خطوط لوله و دیگر زیرساخت‌های حمل گاز هستند، معمولا مقادیر زیادی از این گاز همراه به عنوان گازهای زاید یا غیر قابل استفاده فلر می‌شوند. سوزاندن گاز همراه ممکن است در بالای برج عمودی فلر رخ دهد و یا در یک فلر در سطح زمین در یک گودال زمینی انجام شود.

در واحدهای صنعتی، فلر استک در درجه اول برای سوزاندن گازهای قابل اشتعال آزاد شده توسط شیرهای اطمینان در زمان افزایش فشار ناخواسته در تجهیزات پلانت استفاده می‌شود. در طول راه‌اندازی یا خاموشی تمام یا بخشی از پلانت، فلر استک‌ها برای احتراق برنامه‌ریزی شده گاز در دوره‌های نسبتا کوتاه استفاده می‎شوند.

فلرینگ، پدیده‌ای دو سر باخت

اگرچه ایران در سال‌های اخیر، راهکارهایی برای جمع آوری گازهای همراه نفت ارائه و برخی از آن‌ها را نیز به مرحله‌ی اجرایی رسانده اما به نظر می‌رسد هنوز متوجه اهمیت گازهای فلر نشده است چرا که با وجود هدف‌گذاری برنامه هفتم برای جمع‌آوری ۹۰ درصد این گازها، عملکرد محقق شده کمتر از ۱۰ درصد بوده است. کل سرمایه‌گذاری لازم برای جمع‌آوری این گازها کمتر از ۵ میلیارد دلار برآورد می‌شود که معادل ارزش یک سال سوزانده شدن آنها است.

عمده گازهای مشعل کشور (حدود ۴۲ میلیون مترمکعب روزانه) در قالب گازهای همراه نفت در شرکت ملی نفت، قسمتی از آنها (حدود ۵-۶ میلیون مترمکعب روزانه) در پالایشگاه‌های پارس جنوبی و مابقی در پالایشگاه‌های نفت خام سوزانده می‌شود.

در واقع فلرینگ پدیده‌ای دو سر باخت است چرا که علاوه بر از بین رفتن و سوزانده شدن ثروت ملی، مشکلات زیست محیطی فراوانی نیز به همراه دارد. دولت سیزدهم اما وعده‌ی جمع‌آوری گازهای فلر را تا پایان دوره‌ی خود داده بود اما با روش در پیش گرفته شده به نظر نمی‌رسد این اتفاق تا پایان دوره‌ی ریاست جمهوری رییسی عملی شود.

در حالی که جمع آوری گازهای همراه نفت می‌توانست بخش زیادی از ناترازی گاز را جبران کند، ایران زمستان گذشته را با بحران شدید ناترازی گاز سپری کرد. طبق آمار موجود، جمع‌آوری و استفاده از گازهای همراه به عنوان خوراک در پالایشگاه‌های گاز، می‌تواند بیش از ۵۰ میلیون مترمکعب در روز به حجم تولید گاز طبیعی کشور اضافه کند. 

نتیجه‌ی طرح‌های دولت سیزدهم به کجا ختم می‌شود؟

طرح‌های تنبیهی و تشویقی دولت برای جلوگیری از هدررفت فلرینگ تاکنون به نتیجه‌ی مطلوبی نرسیده است.

در قانون بودجه ۱۴۰۲ تصویب شده است که به ازای هدررفت هر مترمکعب گاز فلر ناشی از فعالیت کلیه واحدهای عملیاتی شرکت‌های تابعه وزارت نفت، معادل پنج هزار ریال از محل منابع داخلی وزارت نفت به‌صورت ماهانه به حساب بهینه‌سازی مصرف انرژی نزد خزانه‌داری کل کشور واریز شود.

اما این موضوع نیز به طور جدی پیگیری نشده است و همچنان شاهد سوزاندن گازهای همراه نفت هستیم، گازهایی که می‌توانستند در بخش‌های مختلف صنعت مورد استفاده قرار گیرند یا صادر شوند و برای کشور درآمدزایی کنند.

حال باید منتظر بود و دید که با توجه به ناترازی شدید گاز در ایران، آیا همچنان دولت به جمع آوری گازهای مشعل بی‌توجه خواهد بود یا راهکاری اساسی‌تر برای از بین نرفتن این ثروت ملی ارائه خواهد کرد.

انتهای پیام/