به گزارش سرویس بین الملل خبرگزاری صدا و سیما، مجتبی شاهسونی کارشناس مسائل بین الملل در یادداشتی درباره دستاوردهای اجلاس اخیر گروه پنج ساحل که در انجامند پایتخت چاد برگزار شد نوشت: اجلاس گروه «پنج ساحل» با حضور سران فرانسه و کشور‌های غرب آفریقا در «انجامند»، پایتخت چاد در حالی پایان یافت که کشور‌های عضو این اجلاس بر لزوم هماهنگی بیشتر برای نابودی کامل تروریسم تأکید کردند.
پنج کشور ساحل (موریتانی، مالی، بورکینافاسو، نیجر، چاد) و فرانسه روز دوشنبه ۲۷ بهمن ماه نشستی دو روزه را در سطح سران برای بررسی آینده مبارزه با گروه‌های تندرو در این منطقه آغاز کردند. این نشست یک سال بعد از آن برگزار شد که فرانسه استقرار خود در منطقه ساحل را بیشتر کرده است، اما با وجود ادعا‌های فرانسه مبنی بر تلاش برای تامین امنیت منطقه ساحل همچنان گروه‌های تروریستی مساحت‌های گسترده‌ای از اراضی منطقه ساحل را تحت کنترل دارند و دست به حملات می‌زنند.
در جریان هشت سال درگیری در منطقه ساحل جان دست‌کم شش هزار غیرنظامی را گرفته و دو میلیون نفر را بی‌خانمان کرده است. اگرچه ۸ سال از عملیات نظامی فرانسه و مداخلات آمریکا‏، عربستان سعودی و ترکیه به منظور بازگرداندن امنیت به این منطقه می‌گذارد، اما تهدیدات امنیتی روز به روز در حال افزایش است و همیشه و همه جا همواره باید منتظر حمله تروریست‌ها بود. علاوه بر مسائل امنیتی‏، کمبود عجیب مقدماتی‌ترین امکانات و تجهیزات در این منطقه دلیل بر ناکارآمدی مداخله فرانسه و کشور‌های غربی در این منطقه دارد؛ بنابراین ساحل آفریقا همچنان میدان نبردی خونین است و با صلح و ثبات فرسنگ‌ها فاصله دارد.
ادعای مبارزه با گروه‌های تروریستی
ماکرون در سخنرانی خود مقابل نشست سران گروه کشور‌های ساحل، بر لزوم تقویت مبارزه با گروه‌های تندرو و بازگرداندن قدرت دولت به آن منطقه تاکید کرد. ماکرون که از طریق ویدئوکنفرانس از پاریس در حال سخنرانی در این کنفرانس بود، خواهان افزایش تحرکات برای از بین بردن گروه‌های وابسته به القاعده همچون گروه نصره الاسلام و المسلمین و گردان آزادسازی ماسینا شد.
فقر و فعالیت‌های تروریستی
بر پایه مطالعات دانشگاه زوریخ، بیکاری، فقر و تنگدستی افراد را برای پیوستن به گروه‌های تروریستی ترغیب می‌کند و در واقع فقر و تنگدستی بستر ساز رشد گروه‌های تروریستی است. در همین راستا رئیس جمهور چاد در نشست اجلاس گروه ۵ ساحل گفت منطقه گسترده ساحل با مساله فقر مبارزه می‌کند که این مساله بستری مناسب را برای تروریسم ایجاد می‌کند. زمان آن فرا رسیده است که جامعه بین الملل، به صورت فوری حمایت مالی خود را برای توسعه و کمک به توقف منابع سربازگیری تندرو‌ها افزایش دهد.
عامل بنیادینی که علیرغم نقش بسزایی در ریشه کن کردن گروه‌های تروریستی از منطقه ساحل دارد و علیرغم اینکه ثروت‌های زیادی که در این منطقه است، اما به دلیل چپاول ثروت‌های این منطقه توسط فرانسه شرایط اقتصادی مردم این منطقه بسیار وخیم است.
بحران لیبی و ناامنی در منطقه ساحل
جنگ داخلی در لیبی تاثیر بسزایی بر امنیت منطقه ساحل آفریقا گذاشته است در همین راستا محمد الشیخ الغزوانی، رئیس‌جمهور موریتانی که ریاست دوره‌ای گروه ساحل را برعهده داشت‏، گفت: بحران لیبی نگران کننده و عامل بی ثباتی است که به نبود امنیت و تروریسم در منطقه ساحل دامن می‌زند. کشور‌های ساحل از توافق اخیر گروه‌های لیبیایی در ژنو استقبال می‌کنند. وی افزود: باید از منطقه ساحل در برابر چالش‌های امنیتی مثل نفوذ دریایی، مهاجرت غیرقانونی و تجارت غیرقانونی محافظت کرد. کشور‌های ساحل با اراده خود و حمایت جامعه جهانی می‌توانند چالش‌های تروریسم و بحران توسعه را حل کنند.
تکیه بر توان منطقه‌ای راه حل مبارزه با تروریسم
اگرچه سران کشور‌های ساحل از تصمیم فرانسه برای افزایش سربازانش در مالی و تقویت هماهنگی میان آن‌ها و پیروزی‌های نیرو‌های نظامی مشترک و نیرو‌های بین المللی در ساحل از جمله کشتن رهبر القاعده در مغرب اسلامی در تاریخ سوم ژوئن ۲۰۲۰ در منطقه تاسالیت استقبال کردند، اما واقعیت این است که هم‌اکنون حدود ۵ هزار نظامی فرانسوی در آفریقا حضور دارند. اما به‌رغم ادعا‌های امانوئل مکرون رئیس‌جمهوری فرانسه این نظامیان نقش چندانی در مبارزه با تروریسم در این منطقه نداشته و موفق عمل نکرده‌اند و حتی در بسیاری اوقات خود عامل کشتار شهروندان غیرنظامی در کشوری، چون مالی بوده‌اند؛ بنابراین کشور‌های ساحل باید تکیه بر توان منطقه‌ای و البته با حمایت جامعه جهانی چالش‌های تروریسم و بحران توسعه را حل کنند.
نتیجه گیری:
تجارت و اقتصاد، مهم‌ترین عامل تعیین‌کننده نوع کنش فرانسه در قبال منطقه ساحل افریقا است. این بدان معنی است که ملاحظاتی مانند دمکراتیزه کردن کشور‌های این منطقه، رعایت حقوق بشر، مبارزه با تروریسم و ملاحظات این‌چنینی جزو اولویت‌های دست چندم سیاست خارجی غرب افریقایی فرانسه به شمار می‌آید. دوم اینکه فرانسه در تلاش است تا از تقسیم بازیگران منطقه، طبق یک طبقه‌بندی خاص و رفتار با آن‌ها در یک چارچوبی مشخص، منافع حداکثری خود را تحصیل کند. در این چارچوب فرانسه در منطقه ساحل آفریقا مشتریانی بالقوه و بالفعلی دارد که ارزش آن‌ها به میزان سود اقتصادی است که عاید فرانسه می‌شود. در این میان گروه‌های تروریستی نیز هم به عنوان یک تهدید در سطح منطقه و عاملی که موجب ترغیب کشور‌های این منطقه برای سوددهی بیشتر می‌شود، کارایی دارد از سویی دیگر بازار‌های کشور‌های منطقه ساحل افریقا می‌تواند، مقصد بسیاری از تولیدات فرانسوی باشد و علاوه بر این بسیاری از منابع معدنی غنی و اولیه این کشور‌ها به فرانسه صادر می‌شود.