حاشیه‌هایی که دونالد ترامپ به‌ویژه طی یک‌سال اخیر برای حزب جمهوریخواه آمریکا ایجاد کرده، برخی اعضای این حزب را به فکر جدایی و ایجاد یک حزب سوم انداخته است. شکاف میان جمهوریخواهان بر سر رئیس‌جمهور سابق آمریکا که از آغاز کارزار انتخاباتی ۲۰۲۰ مشهود شده بود، از زمانی که هواداران ترامپ به ساختمان کنگره در ۶ ژانویه (۱۷ دی) حمله کردند، عمق بیشتری هم گرفته است. برخی از اعضای ناراضی حزب و آنهایی که قبلاً طرفدار جنبش «ترامپ هرگز» بودند حالا در حال رایزنی برای ایجاد یک حزب جدید هستند.
بیش از ۱۲۰ چهره سرشناس جمهوریخواه هفته گذشته در نشستی که از سوی ایوان مک مالین و میندی فین ترتیب داده شده بود گرد هم آمدند. ایوان مک مالین، سیاستمدار محافظه‌کاری است که در رقابت‌های انتخابات ۲۰۱۶ آمریکا به‌عنوان نامزد مستقل شرکت کرده بود. میندی فین نیز سیاستمدار و کارآفرین آمریکایی است. هر ۲ نفر گروهی به نام «جمهوریخواه به پا خیز» را رهبری می‌کنند. به گزارش الجزیره، سوال اصلی مطرح شده در جلسه اینگونه بوده است: جمهوریخواهان ناراضی راه خود را جدا کنند یا در کنار هم، حزب را از درون احیا کنند؟
بیل ولد، فرماندار سابق ماساچوست و رقیب ترامپ در انتخابات درون‌حزبی انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۲۰ که در این جلسه حضور داشت می‌گوید، او و خیلی از حاضران موافق ایجاد حزب سوم هستند. ولد به الجزیره گفته است: «ایده ایجاد حزب جدید موضوعی است که به ذهن خیلی‌ها رسیده و امیدوارم به نتیجه برسد. من به این موضوع خوش‌بینم. ایجاد حزب جدید هیجان‌انگیز است. ماندن در حزب جمهوریخواه که خیلی از اعضایش به راحتی حقیقت را انکار می‌کنند، دیگر خسته‌کننده شده است.»
رویترز در گزارشی نوشت در میان شرکت‌کنندگان در این نشست که به‌صورت آنلاین برگزار شد، چهره‌هایی مانند جان میتنیک، مشاور کل وزارت امنیت داخلی دولت ترامپ، الیزابت نیومن و مایلز تیلر از دیگر مسئولان این وزارتخانه در دولت قبلی و چارلی دنت، نماینده سابق کنگره حضور داشتند.
در این جلسه به انشعابی که بعد از اظهارات ترامپ مبنی بر تقلب در انتخابات ۲۰۲۰ و حمله طرفداران او به کنگره در این حزب ایجاد شده، اشاره و عنوان شد که درست است خیلی از جمهوریخواهان همچنان طرفدار ترامپ هستند، اما خیلی‌ها هم هستند که به‌دنبال تعریف مسیری جدید برای حزب هستند. حاضران در این جلسه به‌ویژه از این که بیشتر جمهوریخواهان تنها چندساعت بعد از حمله به ساختمان کنگره به‌دنبال سنگ‌اندازی در مسیر تأیید پیروزی بایدن در انتخابات بودند، ابراز نگرانی کردند.
مک مالین گفته که ۴۰درصد حاضران در جلسه از ایده ایجاد حزب سوم استقبال کردند. گزینه دیگر، ایجاد شاخه جدید در حزب جمهوریخواه است که می‌تواند درون یا بیرون از این حزب فعالیت کند. نام‌هایی که برای حزب جدید مطرح شده، «اتحاد» و «راست میانه‌رو» است. اگر تصمیم به ایجاد شاخه جدید گرفته شود نیز نام «جمهوریخواهان راست میانه‌رو» درنظر گرفته شده است.
- نظر مردم
این گرایش به جدایی در حزب جمهوریخواه به‌ویژه از زمانی که سنای آمریکا روز ۱۳فوریه (۲۵ بهمن) ترامپ را از اتهام تحریک هوادارانش برای حمله به کنگره تبرئه کرد، شدت گرفته است. میچ مک کانل، رهبر اقلیت جمهوریخواه سنا، اگرچه به نفع ترامپ رأی داد اما بعد از نشست سنا، به واشنگتن‌پست گفت: «ما نیاز فوری به یک اقدام جدید داریم.»
زمزمه‌های انشعاب در حزب جمهوریخواه در شرایطی است که به‌نظر می‌رسد ایجاد حزب سوم در بین مردم آمریکا نیز طرفداران زیادی دارد؛ به‌ویژه آنهایی که از جمهوریخواهان ناامید شده‌اند. نظرسنجی جدید مؤسسه گالوپ حاکی است که ۶۳درصد جمهوریخواهان و ۶۲درصد کل آمریکایی‌ها معتقدند ایجاد حزب سوم ضروری است. براساس نظرسنجی‌های این مؤسسه، جمهوریخواهان هیچ‌وقت تا این حد طرفدار ایجاد حزب جدید نبوده‌اند. بالاترین رقم تا قبل از این ۴۰درصد بوده است.
کارشناسان معتقدند که راه‌اندازی یک حزب جدید، شدنی اما سخت است. برنامه‌ریزان این طرح باید کار را از همین حالا آغاز کنند و نباید تا انتخابات کنگره در سال ۲۰۲۲ صبر کنند. راس ورنی، مشاور سیاسی حزب اصلاحات راس پرو، نامزد مستقل در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا در سال‌های ۱۹۹۲و ۱۹۹۶ می‌گوید: «مدت‌هاست که آمریکا فقط ۲ حزب سیاسی دارد. این باعث سرافکندگی است. امکان ایجاد و موفقیت حزب سوم وجود دارد، اما فرایند آن بسیار سخت است.» ریچارد وینگر، فعال سیاسی احزاب اقلیت نیز معتقد است که رأی جمع کردن برای رئیس‌جمهور در همه ۵۰ ایالت آمریکا، قسمت ساده ماجراست. اما گرفتن تأیید نامزدهای کنگره و سنا، کار سختی است. همچنین شرطِ داشتن حمایت ۱۵درصدی در بین مردم برای این که کاندیدا امکان شرکت در مناظره با نامزدهای احزاب اصلی در انتخابات ریاست جمهوری را داشته باشند، تقریبا غیرممکن است. به اعتقاد وینگر «اگر در حزب جمهوریخواه شکاف ایجاد شود، اعضایی که از آن جدا می‌شوند مسلما در تیم ترامپ نخواهند بود. بنابراین به‌نظر می‌رسد که طرفداران ترامپ در حزب جمهوریخواه قدرت را در دست می‌گیرند.»
- ایده ترامپ برای تشکیل حزب
گویا ترامپ نیز در فکر ایجاد حزب جدید است. نزدیکان او گفته‌اند که او در هفته‌های گذشته و در روزهای آخری که در کاخ سفید حضور داشت از ایده ایجاد حزبی به نام «میهن‌پرست» با مشاوران و دوستانش صحبت کرده است. اما مشخص نیست که رئیس جمهور سابق آمریکا چقدر در مورد این تصمیم که سرمایه و زمان زیادی نیازی دارد، جدی است. ترامپ طرفداران زیادی دارد که برخی از آنها قبل از ورود او به صحنه انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۱۶ وابستگی به حزب جمهوریخواه نداشتند. با این حال، اکنون حزب جمهوریخواه چنان زیر سایه ترامپ قرار دارد که احتمالا او از فکر خروج از این حزب صرف نظر کند.
- سابقه احزاب سوم
معمولا احزاب سوم در صحنه سیاسی آمریکا در دوران معاصر موفق نبوده‌اند. نامزدهای حزب «آزادیخواه» که اوایل دهه ۱۹۷۰پا گرفت، در انتخابات ریاست جمهوری سال‌های ۲۰۱۶ و ۲۰۲۰ آمریکا حضور داشتند، اما رأی خیلی کمی به‌دست آوردند. ولد سال۲۰۱۶ نامزد معاونت ریاست جمهوری در حزب آزادیخواه بود، اما او و گری جانسون، نامزد ریاست جمهوری فقط ۳.۲۷درصد آرا را به‌دست آوردند، رقمی که بالاترین میزان در کارنامه این حزب بود.
راس پرو در سال ۱۹۹۲حتی توانست واجد شرایط شرکت در مناظره انتخاباتی با بیل کلینتون و جورج بوش پدر شود. او موفق شد ۱۹درصد آرا را در انتخاباتی که کلینتون پیروز آن بود به‌دست بیاورد ولی تلاش بعدی‌اش برای پیروزی در انتخابات سال ۱۹۹۶ فقط به کسب ۸درصد آرا منتهی شد.
