به گزارش تابناک اقتصادی؛ یکی از راه‌های تامین مالی برای خرید مسکن در دنیا، استفاه از تسهیلات بانکی است. در کشورمان نیز بانک تخصصی حزوه مسکن در این راستا سیاست گذاری‌هایی داشته است. به گونه‌ای که در هفته‌های اخیر طی بخشنامه‌ای از افزایش سقف وام خرید اوراق حق‌تقدم مسکن (تسه) در راستای اجرای قانون «حمایت از خانواده و جوانی جمعیت» خبر داده است. وامی که در بهترین حالت تا نزدیک سقف دو میلیارد تومان می‌رسد. به بیان دیگر؛ در این طرح به ظاهر حمایتی، سقف تسهیلات خرید و تعمیر مسکن از محل اوراق ممتاز به‌ازای هر فرزند زیر ۲۰ سال و حداکثر تا ۴ فرزند افزایش یافته است و به‌ازای یک فرزند زیر ۲۰ سال سن ۲۵ درصد، دو فرزند زیر ۲۰ سال ۵۰ درصد، سه فرزند زیر ۲۰ سال ۷۵ درصد و ۴ فرزند زیر ۲۰ سال سن ۱۰۰ درصد به سقف تسهیلات خرید و تعمیر مسکن اضافه می‌شود؛ بنابراین با توجه به اینکه در حال حاضر سقف تسهیلات خرید مسکن از محل اوراق ممتاز برای متقاضیان در شهر تهران به‌صورت انفرادی ۴۰۰ میلیون تومان و برای زوجین ۸۰۰ میلیون تومان و سقف تسهیلات جعاله (تعمیر) مسکن در تمامی شهر‌های کشور ۱۶۰ میلیون تومان است، با در نظر گرفتن خانواده‌ای با چهار فرزند زیر ۲۰ سال در شهر تهران، سقف وام جدید به یک میلیارد و ۹۲۰ میلیون تومان می‌رسد. وامی که به نظر می‌رسد افزایش قابل توجهی داشته است، اما وقتی پای اقساط و شرایط دریافت آن به میان می‌آید، اوضاع فرق می‌کند.
برای دریافت این وام جدید مسکن، همچون روال قبل ابتدا بایستی برای خرید اوراق حق تقدم، دست به جیب شود. اوراقی که فعلا حدود ۹۹ هزار تومان قیمت دارد و با توجه به لزوم خرید ۳۸۴۰ برگه اوراق، رقمی که در همین شروع کار بایستی هزینه شود، حدود ۳۸۰ میلیون تومان است؛ بنابراین تا به اینجا، با کسر ۳۸۰ میلیون تومان از مبلغ وام یک میلیارد و ۹۲۰ میلیونی، آنچه می‌ماند رقمی در حدود یک میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان است.
اما اقساط وام چقدر است؟ برای پاسخ به این سوال، ابتدا باید در نظر داشت که دوره بازپرداخت تسهیلات موضوع این دستورالعمل در تقسیط به‌روش ساده، به‌ازای هر فرزند زیر ۲۰ سال سن، به‌میزان ۲ سال (در مجموع برای ۵ فرزند و حداکثر تا سقف ۱۰ سال) قابل افزایش است؛ بنابراین بازپرداخت کنونی از ۱۲ سال در روش ساده به ۲۲ سال افزایش می‌یابد و در این روش اقساط ماهانه کمی بیش از ۳۷ میلیون تومان است، جمع کل اقساط حدود ۹ میلیارد و ۷۸۰ میلیون تومان خواهد بود. هرچند معاون امور اعتباری بانک مسکن در واکنش به قسط ۳۷ میلیونی، اعلام کرده است: سقف قسط این وام ۳۵ میلیون تومان است نه ۳۷ میلیون!
بنابراین با توجه به این صحبت مقام مسئول در بانک مسکن، قسط وام جدید به روش ساده در مدت ۲۲ سال، حدود ۳۵ میلیون تومان است که در مجموع ۲۲ سال، حدود ۹ میلیارد تومان می‌شود. حال اگر از مبلغ دقیق اقساط وام جدید و عدم شفاف سازی بانک مسکن بگذریم، سال مهم این است که با یک و نیم میلیارد تومان خالص دریافتی، سرپرست خانواده چهار نفری در شهر تهران چند متر خانه می‌تواند خرید کند؟
برای پاسخ به این سوال، ابتدا باید به آخرین نرخ‌های رسمی بازار مسکن مراجعه کرد. بر اساس اعلام بانک مرکزی، در مهرماه امسال، میانگین قیمت یک متر مسکن در شهر تهران، حدود ۷۶ میلیون تومان بوده است. (تاکید می‌شود که این نرخ متوسط است و در مناطق ۲۲ گانه متغیر است) بنابراین با در نظر گرفتن بودجه ۱.۵۰۰.۰۰۰.۰۰۰ تومانی از محل وام مسکن، به طور متوسط، حدود ۲۰ متر خانه در شهر تهران می‌توان خرید. البته با این بودجه در بهترین حالت و در ارزان‌ترین منطقه تهران یعنی منطقه ۱۸، تقریبا ۴۷ متر خانه و در بدترین وضعیت نیز حدود ۱۰ متر خانه در منطه یک تهران امکان خریداری وجود دارد.
حال این سوال مهم از مسئولان بانک تخصصی مسکن مطرح می‌شود که اساسا فلسفه این وام برای یک خانواده با ۴ فرزند کمتر از ۲۰ سال چیست و چگونه می‌توانند ماهانه بیش از ۳۰ میلیون تومان قسط پرداخت کنند؟ آیا جامعه هدف به درستی شناسایی شده است و به قدرت خرید قشر مستاجر با چهار فرزند توجهی شده است؟ آیا از حداقل حقوق سرپرستان خانوار اطلاعی دارند یا جامعه هدفشان، نجومی بگیران هستند؟!
بانک مسکن در اوایل سال جاری نیز از افزایش سقف تسهیلات مسکن جوانان خبر داده بود. سرپرست وقت بانک مسکن اظهار داشت: سقف تسهیلات اعطایی برای افتتاح کنندگان در سال ۱۴۰۲ و در مناطق مختلف کشور و متناسب با مبلغ واریزی با تغییراتی همراه شده است که این مبلغ در سال پنجم در شهر تهران ۱۶ میلیارد ریال، در مراکز استانها و شهر‌های بالای ۲۰۰ هزار نفر جمعیت، ۱۴ میلیارد ریال و در سایر مناطق ۱۲ میلیارد ریال خواهد بود. سقف تسهیلات متعلقه پس از گذشت پانزده سال تمام در شهر تهران ۴۰ میلیارد ریال، در مراکز استانها و شهر‌های بالای ۲۰۰ هزار نفر جمعیت، ۳۴ میلیارد ریال و در سایر مناطق ۲۸ میلیارد ریال خواهد بود. بررسی‌های تابناک اقتصادی در همان مقطع نشان داد برای افتتاح کننده حساب در سال جاری، در صورتی که فرد متقاضی بخواهد سقف مبلغ یعنی ۴ میلیارد تومان را پانزده سال بعد دریافت کند، باید در سال اول تا پایان سال پنجم، ماهانه مبلغ یک میلیون و ۱۵۱ هزار تومان و در ادامه در سال ششم تا پایان سال دهم نیز ماهانه، یک میلیون و ۷۲۷ هزار تومان و در نهایت از سال یازدهم تا پایان سال پانزدهم، هر ماه مبلغ ۲ میلیون و ۳۰۰ هزار تومان پرداخت کند تا در نهایت در پایان این دوره پانزده ساله، مبلغ چهار میلیارد تومان دریافت کند.
پانزده سال دیگر چند متر خانه در تهران می توان خرید؟ این پرسشی بود که بانک مسکن بدان پاسخ نداد، زیرا با توجه به روند افزایشی قیمت مسکن در سال‌های اخیر، به نظر نمی رسد که پانزده سال دیگر، قدرت خرید چهار میلیارد تومان به اندازه‌ای باشد که بتواند گره‌ای از مشکل خانه دار شدن جوانان باز کند. به عبارت دیگر، این نوع سیاست‌گذاری از سوی شورای پول و اعتبار و بانک عامل مسکن، تنها امید واهی به متقاضیان خرید مسکن در پانزده سال دیگر است و پیشنهادی که از سوی کارشناسان حوزه مسکن مطرح است، تغییر نگاه در این باره است.
