طی ماه گذشته میلادی، دما در بخش‌های بزرگی از صفحات یخی قطب جنوب متوسط 10 درجه سلسیوس بالاتر از حد معمول بود؛ این رقم موج گرمایی در وضعیت نزدیک به رکورد توصیف شده است. به‌طورکلی، دمای کره زمین در 7 ماهی که از سال 2024 گذشته، رکوردهای متعددی را شکسته است.
براساس گزارش گاردین، میانگین دمای هوای قطب جنوب اواسط زمستان، در برخی روزهای ژوئیه، به بالاتر از حد انتظار 28 درجه سلسیوس رسید. آخرین داده‌ها نشان می‌دهند دما در بخش‌هایی از قطب جنوب شرقی –جایی که سردترین مکان زمین تلقی می‌شود و معمولاً دمای آن بین منفی 50 تا منفی 60 درجه سلسیوس است– اکنون به منفی 25 تا منفی 30 درجه سلسیوس نزدیک شده است.
محققان هشدار می‌دهند که ممکن است امواج گرمای بیشتری در زمستان‌های آینده اتفاق بیفتد که این امر می‌تواند قاره یخی را در گرم‌ترین فصل آن (تابستان) ضعیف‌تر کند و ذوب‌شدن یخ‌ها تشدید شود. افزایش ذوب یخ‌های قطب جنوب می‌تواند جریان‌های اقیانوسی را تغییر دهد. این جریان‌ها نقش بزرگی در مسکونی‌کردن سیاره ما دارند.
بیشتر یخ‌های سیاره زمین در این قاره هستند و اگر همه آن‌ها ذوب شوند، میانگین سطح آب دریاها را بیش از 45 متر افزایش می‌دهند. حتی اجزای یخی کوچک‌تر، مانند یخچال طبیعی، نیز درصورت ذوب شدن در روز رستاخیز (Doomsday Glacier) می‌توانند سطح آب دریاها را تا حدود 3 متر افزایش دهند که برای شهرهای ساحلی فاجعه‌بار خواهد بود.
موج گرمای اخیر قطب جنوب دومین موجی است که در دو سال گذشته به این قاره رسیده؛ موج گرمای قبلی مارس 2022 (اسفند 1401) بود که منجر به افزایش دما تا 39 درجه سلسیوس و فروپاشی بخشی از ورقه‌ای یخی به‌اندازه شهر رم شد.
دانشمندان علت این موج گرما را اختلال در گردباد قطبی (Polar vortex) می‌دانند. درست مانند نیمکره شمالی، نیمکره جنوبی نیز گردباد قطبی دارد؛ بادهای شدیدی که در اتمسفر بالایی می‌چرخند و هوای سرد را در این قطب به دام می‌اندازند. هنگامی که گردباد قطب جنوب مختل می‌شود، هوای سرد محبوس‌شده آزاد می‌شود و فوران‌های آن به‌سمت شمال می‌رود. این اتفاق باعث می‌شود هوا در این قطب گرم شود.
