به گزارش خبرنگار اجتماعی رکنا ، نمایشگاه گردشگری تهران، یکی از مهم‌ترین رویدادهای سال در صنعت گردشگری کشور، امسال نیز با حضور گسترده‌ی فعالان این حوزه در حال برگزاری است. اما نکته‌ای که در این نمایشگاه همچنان مغفول مانده و به نوعی نادیده گرفته شده، کم توجهی به حقوق افراد دارای معلولیت در گردشگری است.
یکی از مباحث اساسی در گردشگری، "دسترس‌پذیری" است؛ مفهومی که به معنای فراهم آوردن امکانات برای افراد دارای معلولیت به منظور مشارکت در فعالیت‌های گردشگری است. با توجه به گزارش‌های سازمان بهداشت جهانی، ده درصد از جمعیت دنیا، معادل 650 میلیون نفر، دارای نوعی معلولیت هستند که به راحتی می‌توان گفت این افراد یک بازار بالقوه بزرگ برای صنعت گردشگری به شمار می‌آیند. اما در ایران، این بخش از جامعه به طور کامل از امکانات گردشگری بی‌بهره است. نبود مناسب‌سازی‌های لازم در هتل‌ها، مراکز تفریحی، و سیستم‌های حمل و نقل، افراد دارای معلولیت را از تجربه‌ی گردشگری محروم کرده است.
یکی از حوزه‌های مهم گردشگری دسترس‌پذیر، حمل و نقل است. بسیاری از افرادی که دارای معلولیت‌های حرکتی هستند، برای سفر نیاز به وسایل نقلیه خاص و امکانات ویژه‌ای دارند. در تهران، بسیاری از ایستگاه‌های مترو، اتوبوس‌ها و تاکسی‌ها فاقد زیرساخت‌های مناسب برای معلولین هستند. اگرچه برخی مقاصد گردشگری و هتل‌ها به استانداردهای دسترس‌پذیری جهانی نزدیک شده‌اند، اما همچنان در سطح کلان کشور، این موضوع نادیده گرفته می‌شود.
یکی دیگر از مشکلات اساسی گردشگری برای معلولین، عدم دسترسی به هتل‌ها و مراکز اقامتی است. اگرچه در برخی هتل‌های بزرگ و شناخته شده فضاهایی ویژه برای معلولین فراهم شده است، اما این امکانات همچنان محدود است. در حقیقت، بسیاری از هتل‌ها فاقد امکاناتی هستند که برای پذیرش افراد دارای معلولیت ضروری است، نظیر رمپ‌های ویژه، درب‌های عریض، توالت فرنگی، یا حتی سیستم‌های هشداردهنده برای افراد ناشنوا.
در حالی که در برخی کشورهای پیشرفته، طراحی هتل‌ها و مراکز اقامتی به گونه‌ای است که تمامی افراد، فارغ از نوع معلولیتشان، بتوانند از آنها استفاده کنند، در ایران این مفهوم همچنان در حد یک ایده در دست اجرا باقی مانده است. ضرورت دارد که این استانداردها در تمامی هتل‌ها و اقامتگاه‌ها پیاده‌سازی شوند تا افراد معلول بتوانند به راحتی از خدمات گردشگری استفاده کنند.
بسیاری از آژانس‌های گردشگری در سراسر جهان تورهایی را برای افراد دارای معلولیت فراهم کرده‌اند که تمامی جوانب سفر از اقامت گرفته تا حمل و نقل و جاذبه‌های گردشگری را در نظر می‌گیرد. متاسفانه در ایران، حتی آژانس‌هایی که به طور خاص به گردشگری دسترس‌پذیر توجه داشته باشند، هنوز تعداد اندکی دارند.
گردشگری دسترس‌پذیر نه تنها یک نیاز، بلکه یک حق اجتماعی است. حق اینکه همه افراد، صرف‌نظر از معلولیت جسمی یا ذهنی، بتوانند از تجربیات گردشگری بهره‌مند شوند. فراهم کردن بسترهای مناسب برای معلولین، نه تنها به نفع آن‌هاست، بلکه به صنعت گردشگری کشور نیز کمک خواهد کرد تا از یک بازار وسیع و بالقوه بهره‌برداری کند.
با توجه به آمارها و پیش‌بینی‌ها، جمعیت سالمندان و افراد دارای معلولیت در آینده نزدیک رشد قابل توجهی خواهد داشت. بنابراین، توجه به دسترس‌پذیری باید نه تنها به عنوان یک موضوع اجتماعی بلکه به عنوان یک فرصت اقتصادی نیز در نظر گرفته شود. در این راستا، مسئولین و فعالان صنعت گردشگری باید در جهت ایجاد شرایط مناسب برای این قشر از جامعه، از زیرساخت‌های حمل و نقل گرفته تا طراحی هتل‌ها و توسعه تورهای ویژه، گام‌های موثری بردارند.
نمایشگاه گردشگری تهران می‌توانست فرصتی برای معرفی و گسترش گردشگری دسترس‌پذیر در کشور باشد، اما غفلت از این مسئله همچنان ادامه دارد.
تغییرات جدی در زیرساخت‌ها، قوانین و برنامه‌ریزی‌های گردشگری کشور می‌تواند به معنای یک تحول بزرگ در این صنعت و همچنین بهبود کیفیت زندگی افراد دارای معلولیت در ایران باشد.
