گروه دیپلماتیک – همشهری آنلاین: کمتر کسی فکر می‌کرد محمد جولانی که روزگاری به عنوان یکی از اعضای ارشد گروه تروریستی جنایات بی‌شماری را در عراق مرتکب شده در قامت رئیس‌جمهور موقت سوریه به این کشور بازگردد. اما با فشار شماری از رهبران منطقه‌ای، جولانی به نشست سران عرب در بغداد دعوت شده است؛ نشستی که قرار است هفدهم ماه می برگزار شود.
تارنمای کرادل نوشته: مدتی است که حضور یا عدم حضور محمد جولانی در این نشست به محور کلیدی تنش‌های داخلی عراق تبدیل شده و اختلافات عمیق سیاسی این کشور را آشکار کرده است.
پیشینه جولانی در عراق
- محمود جولانی در زمان خروج از عرا به عنوان رهبر گروه تروریستی هیئت تحریر الشام (HTS) شناخته می‌شد، گروهی وابسته به گروه جبهه النصرت مرتبط با القاعده.
- جبهه النصرت، و تحریر الشام هر دو جزو گروه‌هایی هستند که از سوی سازمان ملل به عنوان گروه تروریستی شناخته شده اند. جولانی در سال 2011 عراق را برای شرکت در جنگ داخلی سوریه ترک کرد.
- اکنون ایده‌ی بازگشت جولانی به عراق آنهم به عنوان رئیس دولت سوریه، را در تمام گروه‌های سیاسی، فرقه‌ای و قبیله‌ای عراق مخالفت‌هایی زیادی برانگیخته است.
- این دعوت که از سوی اتحادیه عرب صورت گرفته، نگرانی‌های جدی درباره‌ی حاکمیت عراق و توانایی آن در مدیریت چالش‌های در حال تحول غرب آسیا ایجاد کرده است.
گزینه تحمیلی اتحادیه عرب
- امیر الفایز عضو کمیسیون روابط خارجی عراق، به صراحت گفته که بغداد تمایلی به دعوت از جولانی نداشته است.
- این دعوت از سوی اتحادیه عرب تحمیل شده و انتظار می‌رود عراق به عنوان کشور میزبان، وظایف خود را با ارسال دعوت‌نامه به تمام سران کشورهای عربی انجام دهد.
- تصمیم اتحادیه عرب برای بازگرداندن سوریه به جمع کشورهای عربی در سال ۲۰۲۳ پس از تعلیق طولانی‌مدت در سال ۲۰۱۱، وضعیت بغداد را پیچیده‌تر کرده است.
واکنش گروه‌های مقاومت
از نظر گروه‌های مقاومت عراق، جولانی صرفاً یک رهبر خارجی نیست، بلکه کسی است که در عراق دست به جنایات گسترده‌ای زده که بازگشتش را به این کشور غیرقابل پذیرش می کند. برهمین اساس اغلب گروه‌های مقاومت از جمله گروه‌های بانفوذی همچون عصائب اهل حق و کتائب حزب‌الله، مخالفت شدید خود را با سفر جولانی ابراز کرده‌اند.
- قیس الخزعلی، رهبر عصائب اهل حق و از حامیان اولیه‌ی نخست‌وزیر کنونی عراق، محمد شیاع السودانی، موضع خود را روشن بیان کرده و نسبت به پیامدهای احتمالی ورود جولانی به عراق هشدار داده است.
- خزعلی با اشاره به حکم بازداشت جولانی در عراق گفته حضور او طبق قوانین عراق غیرقانونی خواهد بود.
- شخصیتی مرتبط با خشونت، بی‌ثباتی، ترور و قتل در عراق است و سفر او غیرقابل قبول است.
- یوسف الکلابی، نماینده‌ی پارلمان عراق، نیز ورود جولانی به عراق را خیانت به یاد و خاطره‌ی عراقی‌هایی که تحت تروریسم رنج کشیده‌اند توصیف کرده است.
اختلافات قبیله‌ای
رهبران قبایل در عراق نیز بر سر دعوت از جولانی دچار اختلاف شده‌اند.
- قبایل شیعه تقریباً به اتفاق آرا سفر جولانی را رد کرده‌اند.
- شورای یکپارچه‌ی قبایل عراق نیز با صدور بیانیه‌ای خواستار مخالفت با سفر جولانی به عراق شده و نقش او در خشونت‌های گذشته علیه عراقی‌ها را دلیل آن ذکر کرده است. این قبایل، حضور او را خیانت به خون‌های ریخته شده در طول جنگ عراق می‌دانند.
قبایل سنی اما دیدگاه متفاوتی داشته‌اند.
- برخی، مانند مشعان الجبوری سیاستمدار سابق، از سفر جولانی حمایت کرده و گذشته‌ی او را کم‌اهمیت جلوه داده و سفر او را یک ضرورت دیپلماتیک قلمداد کرده است. الجبوری و سیاستمداران همسو با او معتقدند که عراق باید منافع منطقه‌ای خود، از جمله روابط با سوریه، را در اولویت قرار دهد و اجازه ندهد که نارضایتی‌های تاریخی بر واقعیت‌های سیاسی کنونی سایه افکند.
- از سوی دیگر، رهبرانی مانند شیخ مزاحم الحویت، رهبر قبیله‌ای سنی از نینوا، قاطعانه سفر جولانی را رد کرده است.
