به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از شورای عالی انقلاب فرهنگی، آندره فورسنکو، دستیار علم و فناوری رئیس‌جمهور فدراسیون روسیه و هیئت همراه، با حجت‌الاسلام‌والمسلمین عبدالحسین خسروپناه، دبیر شورای‌عالی انقلاب فرهنگی دیدار و گفتگو کرد.
در این نشست، طرفین بر محوریت «حکمت» در حکمرانی علم و فناوری، لزوم اتخاذ رویکردهای راهبردی فراتر از عمل‌گرایانه صرف در مواجهه با تحولات جهانی و اهمیت تعمیق و گسترش همکاری‌های دوجانبه ایران و روسیه در عرصه‌های علمی و فناورانه تاکید کردند.
این دیدار که صبح امروز در محل دبیرخانه شورای‌عالی انقلاب فرهنگی برگزار شد، در ادامه رایزنی‌های راهبردی پیشین میان مقامات دو کشور در حوزه سیاست‌گذاری علم و فناوری صورت گرفت.
استقبال و تاکید بر اهمیت تداوم گفتگوها
در آغاز این دیدار، حجت‌الاسلام‌والمسلمین خسروپناه ضمن خوشامدگویی به آقای فورسنکو و اعضای هیئت روسی، این ملاقات را ادامه گفتگوهای سازنده پیشین و فرصتی برای تبادل نظر و تقویت بیش از پیش همکاری‌های راهبردی دو کشور در حوزه علم و فناوری ارزیابی کرد.
فورسنکو نیز با ابراز خرسندی از حضور در ایران و دیدار با دبیر شورای‌عالی انقلاب فرهنگی، بر اهمیت تداوم این رایزنی‌ها در سطوح عالی تاکید کرد و نسبت به دستیابی به نتایج ملموس در جهت پیشبرد اهداف مشترک ابراز امیدواری کرد.
«حکمت»؛ رکن اساسی حکمرانی مطلوب در علم و فناوری
حجت‌الاسلام‌والمسلمین خسروپناه در بخش اصلی سخنان خود، با یادآوری مباحث مطرح شده در دیدار سال گذشته، شامل مباحث فلسفی و گزارشی از عملکرد و اسناد مصوب شورای‌عالی انقلاب فرهنگی، گفتگو را بر مفهوم کلیدی و محوری «حکمت» متمرکز کرد.
وی با اشاره به مباحث مطرح شده در دیدار پیشین، از جمله مباحث فلسفی و همچنین گزارش از دستاوردهای شورا و اسناد مصوب آن، به ادامه مباحث و تمرکز بر مفهوم حکمت به عنوان یکی از مفاهیم بنیادین در فلسفه اسلامی و قرآن کریم پرداخت.
دبیر شورای‌عالی انقلاب فرهنگی با اشاره به دشواری ترجمه دقیق واژه «حکمت» به زبان‌های دیگر، تصریح کرد: به نظر می‌رسد این واژه معادل دقیقی در سایر زبان‌ها ندارد و بهتر است از خود این اصطلاح استفاده شود. حکمت در نگاه ما، ترکیبی از عقلانیت، فضیلت و سعادت است.
وی در تشریح این سه مولفه افزود: عقلانیت به معنای اتخاذ تصمیمات مبتنی بر خردورزی و استدلال منطقی است. اما این عقلانیت باید الزاماً با فضیلت و اخلاق پیوند داشته باشد. اجتماع عقلانیت و فضیلت، یعنی خردورزی اخلاق‌مدار، منجر به تأمین سعادت حقیقی انسان می‌شود که این سعادت، هم ابعاد مادی و دنیوی و هم ابعاد معنوی و اخروی را در بر می‌گیرد.
خسروپناه با تأکید بر اینکه رویکرد شورای‌عالی انقلاب فرهنگی، استقرار یک نظام حکمرانی در عرصه علم و فناوری است که بر پایه همین تعریف از حکمت بنا شده باشد، گفت: تلاش ما بر این است که حکمرانی علم و فناوری در جمهوری اسلامی ایران، یک حکمرانی حکمی و حکمت‌بنیان باشد.
دستاوردهای اخیر شورای‌عالی انقلاب فرهنگی در مسیر حکمرانی حکمت‌بنیان
دبیر شورا در ادامه، به منظور ارائه تصویری از نمودهای عملی این رویکرد، به تشریح برخی از مهم‌ترین اسناد راهبردی که اخیراً در شورا به تصویب رسیده یا در مراحل نهایی تصویب قرار دارند، پرداخت و گفت: سند ملی هوش مصنوعی که در دوره ریاست‌جمهوری شهید آیت‌الله رئیسی تصویب و ابلاغ شد، هم‌اکنون توسط معاونت علمی ریاست‌جمهوری در دست اجراست.
وی افزود: دانشگاه‌های کشور نیز فعالیت‌های قابل توجهی را در این حوزه آغاز کرده و به دستاوردهایی در این زمینه نائل آمده‌اند. کاربردهای هوش مصنوعی در بخش سلامت نیز با شتاب دنبال می‌شود.
سند دانش‌بنیان مواد پیشرفته، سند فناوری‌های کوانتومی و بازنگری و روزآمدسازی نقشه جامع علمی کشور از دیگر محورهای مورد بحث توسط دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی در این نشست بود.
حجت‌الاسلام‌والمسلمین خسروپناه همچنین خاطرنشان کرد: علاوه بر حوزه علم و فناوری، در حوزه فرهنگی و اجتماعی نیز اسناد مهم و راهگشایی در طول یک سال اخیر در شورای‌عالی انقلاب فرهنگی به تصویب رسیده است.
نگاه راهبردی روسیه: ضرورت عبور از پراگماتیسم و تاکید بر ارزش‌ها
آندره فورسنکو، دستیار علم و فناوری رئیس‌جمهور روسیه، با اشاره به گفتگوهای پیشین، بر اهمیت مباحث مطرح شده تاکید کرد و به نقد رویکردهای صرفاً عمل‌گرایانه در عرصه تصمیم‌گیری‌های جهانی پرداخت.
وی اظهار داشت: گاهی تمرکز بیش از حد بر رویکردهای پراگماتیک و منافع کوتاه‌مدت، هرچند ممکن است به حل مسائل جاری کمک کند، اما می‌تواند مخاطرات راهبردی قابل توجهی را برای آینده ایجاد کند. در برخی موارد، اتخاذ تصمیمات اصولی که شاید منفعت آنی نداشته باشند، برای حفظ آینده ضروری است.
وی با اشاره به عمق و گستردگی مباحث مطرح شده توسط دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی، به تشریح رویکرد راهبردی روسیه در حوزه علم و فناوری پرداخت و گفت: روسیه نیز سند راهبرد توسعه علم و فناوری خود را دارد که توسط شورای مشورتی علمی کشور تهیه و به تأیید رئیس‌جمهور می‌رسد. ما اخیراً به این نتیجه رسیدیم که این سند نیازمند بازنگری اساسی است، زیرا جهان وارد وضعیتی جدید شده است.
فورسنکو دلیل این بازنگری را فراتر از تحولات مقطعی دانست و افزود: مسئله بنیادین امروز این است که آیا جهان توسط یک قدرت واحد مدیریت خواهد شد یا کشورهای مختلف حق دارند مسیر توسعه مستقل خود را بر اساس ارزش‌ها و اصول خود تعیین کنند؟ این تنها یک بحث علمی نیست، بلکه با هویت، افتخار ملی و حق زیست بر اساس قواعد اخلاقی هر ملت پیوند خورده است.
وی تأکید کرد: این نگاه در سند راهبردی جدید روسیه منعکس شده و سیاست‌های این کشور باید از پشتوانه قوی علم و فناوری برخوردار باشد.
تقویت سازوکارهای همکاری دوجانبه و توجه به ابعاد اخلاقی فناوری
دستیار علم و فناوری رئیس‌جمهور روسیه با اشاره به همکاری‌های علمی موجود میان دو کشور، بر لزوم تقویت تعاملات میان نهادهای سیاست‌گذار علمی ایران و روسیه، به‌ویژه شورای‌عالی انقلاب فرهنگی و نهاد متناظر در روسیه، تأکید کرد.
وی از تشکیل کارگروه مشترک میان دو کشور به ریاست دکتر فئودور ویتولوفسکی، عضو آکادمی علوم روسیه و رئیس مؤسسه معتبر اقتصاد جهانی و روابط بین‌الملل پریماکوف، خبر داد و ابراز امیدواری کرد که جلسات آتی این کارگروه و دیدارهای برنامه‌ریزی شده در طول این سفر، به نتایج عملی و پیشبرد همکاری‌ها منجر شود.
فورسنکو در ادامه به اهمیت روزافزون ابعاد اخلاقی فناوری‌های نوین اشاره کرد و گفت: روسیه اخیراً شورای ملی اخلاق را با همکاری آکادمی علوم تأسیس کرده است تا استانداردهای اخلاقی لازم برای توسعه و کاربرد فناوری‌های جدید، به‌ویژه در حوزه‌های حساسی مانند فناوری‌های عصبی را تدوین کند. وی این اقدام را هم‌راستا با تاکید طرف ایرانی بر مفهوم «حکمت» ارزیابی کرد.
وی همچنین به پیشرفت‌های حاصله در زمینه همکاری‌های تجاری دانش‌بنیان و افزایش رفت‌وآمد هیئت‌های اقتصادی و فناورانه میان دو کشور اشاره کرد که نشان‌دهنده ظرفیت بالای توسعه همکاری‌های اقتصادی مبتنی بر فناوری است.
