همشهری آنلاین - یکتا فراهانی: در دل رسوبات دره‌ای خاموش در ایالت اورگن آمریکا، دو ردپای کوچک پرنده کهن، داستانی زنده از جست‌وجوی غذا در ساحل دریاچه‌ای پیشاتاریخی را روایت می‌کنند. در همان مکان، ردپای خزنده‌ای کوچک نیز دیده شده که با انگشتان باریک و چنگال‌مانندش، نشانه‌ای از حیات پنهان در میلیون‌ها سال پیش برجای گذاشته است.

کشفی نادر از عصر پستانداران

در سال ۲۰۲۲، یک کارآموز دوره کارشناسی به نام "کانر بنت" در پارک ملی فسیل‌های جان دی در اورگن، موفق به کشفی شد که نگاه تازه‌ای به رفتار حیوانات در دوره ائوسن (حدود ۵۶ تا ۳۴ میلیون سال پیش) انداخت. او در میان آرشیو قدیمی پارک به ردپاهایی برخورد که هرگز به طور علمی بررسی نشده بودند. این ردپاها با استفاده از فناوری مدل‌سازی سه‌بعدی بررسی شدند و جزئیاتی شگفت‌انگیز از رفتار پرندگان و مارمولک‌های دوران پیشاتاریخی را فاش کردند.

کشف ردپای یک پرنده گرسنه

در یکی از نمونه‌ها، دو ردپای کوچک که احتمالاً متعلق به یک پرنده کنار آبزی شبیه به "پلوور" امروزی هستند، روی رسوبات دریاچه‌ای دیده می‌شوند. در نزدیکی این ردپاها، فرورفتگی‌های کوچکی وجود دارد که ابتدا تصور می‌شد جای قطرات باران باشد. اما تیم تحقیقاتی متوجه شد این حفره‌ها فقط نزدیک ردپاها هستند و ممکن است توسط نوک پرنده هنگام جست‌وجوی غذا ایجاد شده باشند. حتی مسیر یک کرم نیز در نزدیکی این آثار دیده می‌شود که گویی طعمه احتمالی پرنده بوده است.

بیشتر بخوانید :

• آشنایی با خدمات پرینت سه بعدی
• رازهای اعتقادی انسان‌های اولیه | اسرار یک لاک‌پشت ۳۵ هزارساله

حرکت یک مارمولک در ساحل کهن

در نمونه‌ای دیگر، سه ردپای باریک با پنج‌انگشت بلند و چنگال‌مانند، ردپای یک مارمولک کوچک را نشان می‌دهد. ردهایی از کشیده‌شدن پاهای این خزنده نیز در رسوبات وجود دارد که نشان می‌دهد حیوان در حال حرکت بوده است. این کشف، نخستین نشانه از وجود مارمولک‌ها و پرندگان در منطقه جان دی در آن بازه زمانی است.

فسیل‌های اثری

فسیل‌های اثری (Trace Fossils)– مانند ردپاها، جای نوک، یا کشیده‌شدن بدن روی زمین – در مقایسه با استخوان‌ها و دندان‌ها کمتر مورد توجه قرار می‌گیرند. اما این نوع فسیل‌ها می‌توانند رفتار، حرکت و حتی نحوه غذاخوردن حیوانات را بازگو کنند. دکتر آنتونی مارتین، متخصص علوم محیطی در دانشگاه اموری، می‌گوید: این ردپاها، حضور حیواناتی را ثابت می‌کنند که از آن‌ها هیچ استخوان یا پر باقی نمانده است.

شرحی علمی بر فسیل‌های اثری

فسیل‌های اثری در واقع باقیمانده‌هایی از فعالیت‌های جانداران گذشته‌اند، نه بدن خود آن‌ها. این شامل ردپا، مسیر حرکت، لانه، سوراخ‌کاری، یا حتی فضولات می‌شود. برخلاف فسیل‌های بدنی، این آثار اطلاعاتی درباره رفتار و تعامل حیوانات با محیط‌زیست به دست می‌دهند.

در این مطالعه، استفاده از مدل‌سازی سه‌بعدی باعث شد تا پژوهشگران بتوانند جزئیاتی را مشاهده کنند که با چشم غیرمسلح یا حتی در عکس‌های دوبعدی قابل‌مشاهده نیست. این فناوری در بازسازی رفتارهای پرندگان و خزندگان میلیون‌ها سال پیش نقشی کلیدی ایفا کرده است

تکه‌هایی از گذشته که ما را به زندگی نزدیک می‌کنند

ردپاهایی که روزگاری در گل‌های ساحل دریاچه‌ای باستانی فرورفته‌اند، امروز به ما می‌گویند چگونه پرندگان با نوک خود به دنبال غذا بودند و چگونه خزندگان کوچک بی‌صدا می‌دویدند. این فسیل‌های اثری به دانشمندان کمک می‌کنند تصویر کامل‌تری از اکوسیستم‌های دوران باستان ترسیم کنند؛ تصاویری که تنها با فسیل استخوان‌ها هرگز به دست نمی‌آمدند.