به گزارش خبرنگار مهر، نشست خبری سی‌وششمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، لحظاتی پیش در سالن غدیر ساختمان وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی آغاز شد.
محسن جوادی رئیس نمایشگاه کتاب، ابراهیم حیدری سخنگو و قائم مقام نمایشگاه کتاب، مهدی اسماعیلی راد در این نشست خبری حضور داشتند و توضیحاتی درباره جزئیات برگزاری سی و ششمین نمایشگاه بین المللی کتاب تهران ارائه دادند.
از بین رفتن شأن ایران در ادوار تاریخ به دلیل غفلت از کتابخوانی بوده است
در آغاز این برنامه محسن جوادی گفت: شعار نمایشگاه «بخوانیم برای ایران» است. رابطه خواندن و ایران، رابطه جالبی است. هر وقت ایران شکوهی داشته خواندن و کتاب در آن عزیز بوده و اگر دوره‌ای شأن خودش را از دست داده، ما از خواندن و کتاب غفلت کرده بودیم.
جوادی گفت: ویژگی اصلی این دوره این است که سعی شده شاهد حضور حداکثری صنف و فعالان باشیم و مردم هم با سلایق مختلف حضور پیدا کنند. همچنین تلاش کردیم وجه بین‌المللی نمایشگاه کتاب را پررنگ کنیم؛ هم از جهت منابعی که باید در اختیار نهادها و مراکز علمی می‌دادیم، هم از این جهت که کتاب‌های چاپ در سال ۲۰۲۳ و ۲۰۲۴ در این بخش عرضه شوند.
وی افزود: در حوزه بین‌الملل غیر از فروش کتاب‌های خارجی، دو رویداد فلوشیپ و کارگروه فرهنگی بریکس را هم داریم. رویکرد اساسی بیشتر شدن فعالیت‌های بین‌المللی در نمایشگاه کتاب است. در فعالیت‌های فرهنگی نمایشگاه هم تلاش کردیم از فرصتی که اهل علم و دانش دور هم جمع می‌شوند استفاده کنیم و نمایشگاه فقط بازار کتاب نباشد، بلکه به فضایی برای گفتگوهای فکری تبدیل شود.
رئیس نمایشگاه کتاب از همکاری نهادهای مختلف تشکر کرد و گفت: ابتدا از مصلی تشکر می‌کنم که همکاری خوبی داشت. همچنین شهرداری حجم زیادی به ما کمک کرد و بدون کمک آنها نمی‌شد نمایشگاه را به این خوبی برگزار کرد. بانک ملی، نیروی انتظامی، اورژانس، گمرک و بخش‌های دیگر تمام تلاش‌شان را کردند که نمایشگاه به خوبی برگزار شود.
عذرخواهی از ناشرانی که متراژشان کم شد
در ادامه این برنامه اسماعیلی راد معاون ناشران نمایشگاه گزارشی از فرایند اجرایی برگزاری نمایشگاه ارائه داد و گفت: همکاری مصلی امام خمینی (ره) با ما باعث شد امسال بخش‌های دانشگاهی و آموزشی را از طبقه سوم یا طراز ۲۵ به طراز ۱۲ یا طبقه همکف بیاوریم. همچنین امسال بخشی را در چادر نخواهیم داشت و کل ناشران در فضای مسقف خواهند بود. این تصمیم‌ها باعث شد در متراژها مشکل داشته باشیم و شاهد گله‌هایی از دوستان ناشر باشیم.
اسماعیلی راد گفت: امسال نسبت به سال گذشته متقاضیان بیشتری در حوزه ناشران عمومی درخواست حضور در نمایشگاه را داشتند و این یکی دیگر از عواملی بود که کار ما را سخت کرد و موجب دلخوری شد. من از آنها عذرخواهی می‌کنم ولی سعی ما حضور حداکثری ناشران در نمایشگاه بود و به همین دلیل متراژها کوچک‌تر شد.
تخصیص ۲۰۰ میلیارد یارانه برای اقشار مختلف
سپس ابراهیم حیدری درباره رویکردهایی که در برگزاری نمایشگاه داشتند گفت: ما پنج شش رویکرد محوری داشتیم که بعضی از آنها رویکردهای مبنایی است که همیشه بوده و بعضی از آنها را امسال لحاظ کردیم. رویکرد اول ترویج ارزش‌های انقلابی و اسلامی و سبک زندگی ایرانی اسلامی است که یکی از مبانی انقلاب ماست. گسترش عدالت فرهنگی یکی دیگر از رویکردهای محوری ماست. با این نگاه که همه ناشران و صنوف و اقشار مردم حضور داشته باشند و اقشار مختلف مردم با تخصیص بن بیشتر، از یارانه‌های بیشتری بهره‌مند شوند.
سخنگوی نمایشگاه کتاب افزود: ما امسال تقریباً ۲۰۰ میلیارد بن تخصیص دادیم که این یارانه انواع قشرها را در برمی‌گیرد. به عنوان مثال امسال معلم‌ها و دانش‌آموزان هم مورد توجه ما بودند و با یکسری شاخص‌ها که خود آموزش و پرورش اعلام کرد، به معلم‌ها و دانش‌آموزان بن دادیم. امیدواریم بتوانیم با همین رویکرد بیشتر به عدالت نزدیک شویم. هرچند منابع ما محدود و جمعیت زیاد است ولی تلاش می‌کنیم به سمت عدالت بیشتر حرکت کنیم.
حیدری درباره رویکردهای سی و ششمین نمایشگاه کتاب افزود: تقویت اقتصاد نشر رویکرد بعدی ماست. تلاش داریم با راه‌اندازی پنل‌های تخصصی، فضای گفتگو بین ناشران داخلی و خارجی را تقویت کنیم. این اتفاق دیپلماسی فرهنگی را هم فعال می‌کند. رویکرد بعدی ما بهره‌گیری از فناوری‌های نوین در صنعت نشر و نمایشگاه کتاب است. بعد از نمایشگاه هم تلاش می‌کنیم در این حوزه بیشتر تلاش کنیم. امسال هم بخشی از فعالیت‌ها را به صورت الکترونیک انجام دادیم تا حضور چهره به چهره افراد و مردم کم شود.
دنبال جذب حداکثری در حوزه کتاب هستیم
وی افزود: تقویت حقوق مالکیت فکری و حمایت از مؤلفان و مترجمان و برگزاری نشست‌های کیفی، رویکرد بعدی ماست. ما ایجاد سالن‌های تخصصی سعی کردیم نمایشگاه را به اصل نمایشگاهی خودش نزدیک کنیم. همچنین سعی کردیم با تکریم اهل قلم و کسانی که در ادوار مختلف به نحوی حضور نداشتند یا دلگیری داشتند، آنها را به نمایشگاه دعوت کنیم. بنا داریم با گفتگو و ایجاد فضای مناسب، جذب حداکثری داشته باشیم، کما اینکه سیاست رهبر انقلاب هم همین است. امیدواریم جذب حداکثری در حوزه کتاب هم رقم بخورد.
قائم مقام نمایشگاه کتاب گفت: بحث بعدی دیپلماسی فرهنگی بود که یکی از رویکردهای جدی ماست. امیدواریم با حضور مهمان ویژه که کشور عراق است، این بخش هم رونق بگیرد. همچنان امیدواریم در کنار حضور در نمایشگاه، مهمانان عراقی دید و بازدیدی با اهالی قلم ما داشته باشند و بتوانیم روابط فرهنگی‌مان با عراق را تقویت کنیم. اتفاق بعدی کارگروه فرهنگی بریکس است که برای اولین‌بار نشست فرهنگی آن در ایران برگزار می‌شود و انشاالله جایگاه ما را از نظر فرهنگی تقویت می‌کند.
وی افزود: فلوشیپ کار بعدی است که برای اولین‌بار در کشور ما برگزار می‌شود. این در ادامه نهضت ترجمه است که رهبر انقلاب پیش از این تاکید کرده بودند. امسال برای اولین‌بار فلوشیپ را برگزار خواهیم کرد که امیدواریم ادامه داشته باشد. تا امروز نزدیک ۸۰ مهمان خارجی و ۵۰ مهمان داخلی در این بخش ثبت‌نام کردند و در طول نمایشگاه با برگزاری نشست‌های تخصصی به ادبیات کودک و نوجوان می‌پردازیم. البته امیدواریم فلوشیپ را در حوزه‌های دیگر هم داشته باشیم.
حیدری درباره مهمان‌های خارجی نمایشگاه کتاب گفت: امسال بیش از ۴۰ مهمان خارجی داریم که از کشورها و قاره‌های مختلف هستند. این مهمان‌ها هم در نمایشگاه حضور دارند و هم در دانشگاه‌ها و مراکز فرهنگی ما حضور پیدا می‌کنند. حتماً بعد از نمایشگاه این افراد سفیران فرهنگی ما خواهند بود.
۱۶۲۶ ناشر به صورت حضوری در نمایشگاه شرکت می‌کنند
وی درباره کم و کیف حضور ناشران داخلی در نمایشگاه گفت: در بخش داخلی نمایشگاه ۲۳۶۳ ناشر حضور دارند که ۱۶۲۶ ناشر به صورت حضوری در نمایشگاه هستند. این ناشران در ۷۵ هزار متر مربع و در فضاهای مسقف نمایشگاه حضور دارند. تلاش ما این بود که امسال بخش دولتی ورود نکند و برنامه‌ریزی‌ها و تقسیم غرفه‌ها توسط صنف نشر انجام گیرد که آقای اسماعیلی راد و دوستان‌شان با شاخص‌های مختلف این کار را انجام دادند.
اگر فضا کم است برای همه کم است
حیدری در پاسخ به ناراحتی ناشران از متراژ پایین غرفه‌ها گفت: بعضی دوستان معترض هستند که جای ما کم است. باید بگویم با توجه به رویکرد حضور حداکثری ناشران که امسال در برگزاری نمایشگاه داشتیم، تعداد ناشران افزایش قابل توجه پیدا کرده است. اگر پارسال در شبستان ۷۰۰ غرفه داشتیم، امسال با مدیریت آقای اسماعیلی راد ۹۰۰ غرفه داریم. البته بر حسب نقشه و مکان و… ممکن است غرفه‌ها کوچک و بزرگ هم بشوند ولی تلاش ما تقسیم‌بندی بر اساس شاخص‌های دقیق و بر اساس عدالت بوده است. ما ۲۰۰ غرفه اضافه کرده‌ایم، بنابراین اگر فضا کم بوده برای همه کم بوده است.
وی با اشاره به نشست‌های فرهنگی و دینی نمایشگاه گفت: طبق سال‌های گذشته تلاش کردیم نشست‌های فرهنگی را تقویت کنیم. تقریباً ۲۳۰۰ درخواست در این سه تا سرای نمایشگاه داشتیم که واقعاً زیاد است و البته طبیعی است، چون نمایشگاه کتاب بزرگ‌ترین رویداد فرهنگی ماست. تلاش کردیم نشست‌ها کیفی باشند و به نقطه مطلوب‌تری برسند.
قائم مقام نمایشگاه کتاب با اشاره به دو مناسبت مهم در ایام برگزاری نمایشگاه، ولادت امام رضا (ع) و روز بزرگداشت فردوسی، گفت: ولادت امام رضا (ع) را به فال نیک می‌گیریم و معتقدیم هدایت این بزرگواران باعث شد کار نمایشگاه علی‌رغم فرصت کم به خوبی پیش برود. بنا داریم به بهانه این دو مناسبت برنامه‌های فرهنگی و دینی برگزار کنیم. درباره بزرگداشت فردوسی هم برنامه‌هایی در پاسداشت زبان فارسی داریم.
قالیباف نمایشگاه را افتتاح می‌کند
در ادامه این نشست خبری محسن جوادی در پاسخ به سوالی درباره افتتاحیه نمایشگاه گفت: افتتاحیه نمایشگاه در روز چهارشنبه، صبح ساعت ۹ و نیم، داخل شبستان و در نیم طبقه شبستان برگزار می‌شود. آقای قالیباف سخنران نمایشگاه کتاب هستند و مهمان‌های مختلفی از صنوف نشر و اهل قلم حضور دارند. بعد از آن افتتاح غرفه مهمان ویژه یعنی غرفه کشور عراق است و بعد از آن هم فعالیت روزمره نمایشگاه با حضور مردم شروع می‌شود.
رئیس نمایشگاه کتاب درباره تخصیص یارانه‌ها و میزان یارانه دانشجویی و طلاب، گفت: یارانه دانشجویان تا سقف ۱ میلیون خرید، ۵۰ درصد تخفیف است که این مبلغ را معاونت فرهنگی کمک می‌کند. ضمن اینکه یارانه عمده ما هم به دانشجویان تعلق می‌گیرد، چون دانشجویان قشری هستند که نیاز به کتاب دارند و بیش از همه کتاب می‌خرند. درباره یارانه کتاب‌های خارجی هم بگویم که این یارانه ۱۰ میلیارد تومان است و امسال فقط به کتاب‌های چاپ جدید اختصاص پیدا می‌کند.
یارانه فیزیکی نداریم ولی یارانه عمومی فیزیکی است!
جوادی در پاسخ به یکی از خبرنگاران درباره وجود یارانه‌ای فیزیکی در نمایشگاه گفت: ما یارانه فیزیکی در نمایشگاه نداریم، ولی امسال یارانه‌ای برای عموم مردم در نظر گرفتیم که برای دریافت آن باید در سامانه‌ای که از پیش اعلام کردیم ثبت‌نام می‌کردند. در نمایشگاه کتاب معمولاً بخشی از خریداران کتاب مورد غفلت قرار می‌گیرند که مردم عادی هستند. با طرحی که امسال در نظر گرفتیم، یارانه عمومی را به یارانه‌های اضافه کردیم که تنها امکان استفاده از آن در نمایشگاه کتاب است.
تلاش داریم نمایشگاه را سی چهل درصد کمتر از سال قبل برگزار کنیم
در ادامه ابراهیم حیدری در پاسخ به سوالی درباره بودجه و هزینه‌های نمایشگاه، گفت: ما از اول نگاهمان این بود که در همه حوزه‌ها هزینه‌های مازاد را کم کنیم. تلاش کردیم علی‌رغم افزایش قیمت‌ها، نمایشگاه را با هزینه‌ای سی تا چهل درصد کمتر از سال گذشته، برگزار کنیم. ضمن اینکه سال گذشته ۱۲۵ میلیارد بن تخصص دادند اما ما امسال آن را به ۲۰۰ میلیارد افزایش دادیم. در کل نگاه ما افزایش بن و کم کردن هزینه‌های اجرایی است.
حیدری با اشاره به پاسخ یاسر احمدوند رئیس سی‌وپنجمین نمایشگاه کتاب تهران درباره هزینه‌های نمایشگاه در سال گذشته، گفت: یک ایراد بر ما وارد بود، چرا که هزینه‌ها را تفکیک نکردیم. اصل هزینه‌ها درست است. شاید نگاه متفاوت از هزینه‌ها این چالش را به وجود آورده است ولی اینکه اصل هزینه‌ها انجام شده، قبول داریم. خود ما هم آمادگی داریم به سوالات درباره هزینه‌های نمایشگاه پاسخ بدهیم.
اصلاح اظهارات درباره کتابفروشان!
وی در واکنش به صحبت‌هایش در حاشیه رونمایی از پوستر نمایشگاه درباره اینکه «کتابفروشان به حق خودشان قانع باشند»، گفت: برداشتی از صحبت‌های من شده بود که دقیق نبود. من گفتم آئین‌نامه برگزاری نمایشگاه قابل اصلاح است. سال‌های گذشته هیچوقت کتابفروشان در نمایشگاه حضور نداشتند ولی دو یکی دو سال گذشته چنین تصمیمی گرفته شد. من گفتم منابع ما محدود است و کتابفروشان و هرکدام از حلقه‌های نشر مثل نویسنده و ناشر و خریدار و… از این منابع سهمیه‌ای دارند. ولی باید بدانیم منابع محدود است و این حلقه‌ها باید فعلاً راضی باشند. وگرنه ما باید کتابفروش‌ها را حمایت و کمک کنیم. امروز هم طبق دستور آقای دکتر جوادی فراخوان کتابفروش‌ها را منتشر کردیم. همچنین ته‌مانده یارانه‌های نمایشگاه را به حوزه کتابفروشی‌ها می‌آوریم. کتابفروسی‌ها دارند ثبت‌نام می‌کنند و این برنامه ادامه خواهد داشت.
نگرانی کتابفروشان نگران ما هم هست
در ادامه محسن جوادی با تکمیل صحبت‌های حیدری درباره کتابفروشان گفت: رویکرد ما در معاونت فرهنگی به زنجیره تولید و توزیع و خریدار در حوزه نشر، یک نگاه یک‌دست است. هرجای این زنجیره دچار اشکال شود، هدف ما به مشکل خورده است. کتابفروشان هم عضو مهم این زنجیره هستند و ما موظف به حمایت از آنها هستیم. ما هم نگران کتابفروشان هستیم. نگرانی آنها نگرانی ما هم هست. ولی فعلاً بنا بر دلایلی به این سمت رفتیم که آنها در نمایشگاه حضور نداشته باشند. همه ما وظیفه داریم به کتابفروشان کمک کنیم. کتابفروشی پاتوق فرهنگی است و انشاالله رویکرد ما در حمایت از آنها ادامه دارد.
رئیس نمایشگاه کتاب در پاسخ به سوال دیگری درباره هزینه‌های نمایشگاه کتاب و با اشاره به یادداشت احمدوند گفت: ما کسی را متهم نمی‌کنیم که زیاد هزینه کردند یا نه. بحث ما راجع به گذشته نیست، بلکه رویکرد اصلی ما کاستن از هزینه‌ها است و این برنامه ما برای آینده است.
محسن جوادی با بیان اینکه ما معتقدیم باید سهم بن را دو برابر هزینه‌های اجرایی کنیم، قول داد پس از نمایشگاه گزارشی از هزینه‌های نمایشگاه را منتشر کند: همانطور که دوستان هزینه‌هایشان را گذاشتند، ما هم هزینه‌هایمان را منتشر می‌کنیم.
سی‌وششمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران از ۱۷ تا ۲۷ اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۴ با شعار «بخوانیم برای ایران» در محل مصلای امام خمینی (ره) برگزار می‌شود.
