اگرچه بیشتر دایناسورها حدود ۶۶ میلیون سال پیش در نتیجه برخورد فاجعهبار سیارههای کوچک منقرض شدند، اما میراث آنها همچنان زنده است و درکل بیش از ۱۶۰ میلیون سال بر زمین حکومت کردهاند. اگرچه دایناسورهای غولپیکر و وحشتناک دیگر در زمین پرسه نمیزنند، ولی بسیاری از حیوانات امروزی ویژگیهای باستانی خود را حفظ کردهاند. برخی از موجودات زنده امروزی، ویژگیها، رفتارها و صفات ژنتیکی بسیار شبیه به اجداد دایناسور خود را حفظ کردهاند.
این مقاله به بررسی ۱۰ حیوان میپردازد که صفاتی شبیه به دایناسورها از خود نشان میدهند و نگاهی اجمالی به گذشته تکاملی به ما میدهند. این حیوانات به عنوان کپسولهای زمان بیولوژیکی عمل میکنند و دنیای مدرن را با زندگی ماقبل تاریخ پیوند میدهند.
پرندگان امروزی نوادگان مستقیم دایناسورهای تروپود هستند - همان گروهی که شامل تیرانوسوروس رکس قدرتمند و ولوسیراپتور میشد. فسیلها، ساختارهای اسکلتی و DNA ثابت میکنند که پرندگان دایناسور هستند و صرفاً از آنها تکامل نیافتهاند.
پرندگان نمایانگر یک نسل زنده از دایناسورها هستند و سرنخهای حیاتی در مورد چگونگی ظاهر، رفتار و تکامل گونههای منقرض شده به دیرینهشناسان ارائه میدهند.
پرها (اولین بار در برخی دایناسورها تکامل یافتند)
استخوانهای توخالی
اندامهای سه انگشتی
گردنهای S شکل
رفتارهای تخمگذاری و جوجهکشی
همانطور که از طریق تجزیه و تحلیل پروتئین آشکار شده است، مرغها ویژگیهای ژنتیکی مشترکی با تی. رکس دارند.
کاسواریها (شترمرغ شاخدار) و شترمرغها پاهای چنگالدار دارند و از نظر قد و حرکت شبیه پرندگان شکاری ماقبل تاریخ هستند.
کروکودیلها بیش از ۲۰۰ میلیون سال است که وجود دارند و با بسیاری از دایناسورهای اولیه همزیستی داشتهاند. اگرچه خودشان دایناسور نیستند، اما آرچوسورها هستند، گروهی که شامل پتروسورها و دایناسورها نیز میشود.
کروکودیلها به عنوان الگویی برای درک فیزیولوژی و رفتار درندهخویانه آرکوسورهای باستانی عمل میکنند.
پوست زرهپوش ساخته شده از استئودرمها
وضعیت اندام نیمهراست
متابولیسم آهسته و طول عمر طولانی
آروارههای قدرتمند با دندانهای مخروطی
کروکدیل نیل (Crocodylus niloticus)
کروکدیل آب شور (Crocodylus porosus)
توتارا، بومی نیوزیلند، تنها بازمانده از راستهای از خزندگان به نام رینکوسفالیا است که در عصر دایناسورها شکوفا شدند. چرا مهم است؟ تواتاراها یادگارهای زندهای از دوران گذشته هستند و بینشی در مورد ویژگیهای انتقالی بین خزندگان ابتدایی و گونههای پیشرفتهتر ارائه میدهند.
ساختار جمجمه مشابه دیاپسیدهای اولیه
چشم سوم "آهیانه" در بالای سر
فیزیولوژی خونسرد
متابولیسم و رشد بسیار کند
مارمولکهای مانیتور، مانند اژدهای کومودو، شباهتهای آناتومیکی و رفتاری چشمگیری با دایناسورهای تروپود مانند آلوسوروس یا ولوسیراپتور دارند. مارمولکهای مانیتور نگاهی اجمالی به روال روزانه دایناسورهای گوشتخوار کوچکتر و ساکن زمین ارائه میدهند.
حرکت دوپا در طول دویدنهای کوتاه
زبانهای چنگال مانند خزندگان باستانی
چنگالهای تیز و گاز گرفتن قدرتمند
رژیم غذایی گوشتخواران و تاکتیکهای کمین
اژدهای کومودو (Varanus komodoensis)
مانیتور نیل (Varanus niloticus)
کوسهها پیش از دایناسورها وجود داشتند و از همان رویداد انقراضی که دایناسورهای غیرپرنده را منقرض کرد، جان سالم به در بردند، با وجود این واقعیت که آنها نوادگان مستقیم دایناسورها نیستند. کوسهها نشان میدهند که چگونه ویژگیهای شکارچیان برتر از زمان دایناسورها تا اقیانوسهای امروزی حفظ شده است.
اسکلت غضروفی (مانند خزندگان دریایی اولیه)
سیستمهای حسی بسیار تکاملیافته
رفتار کارآمد در شکارگر رأس هرم
حداقل تغییر تکاملی برای میلیونها سال
کارکارودون کارکاریاس، یک کوسه سفید بزرگ، کوسه گابلین (میتسوکورینا اوستونی)
کاسواریها یا همان شترمرغ شاخدار پرندگانی هستند که پرواز نمیکنند و ظاهر فیزیکی، وضعیت بدن و رفتارشان بسیار شبیه دایناسورهای تروپود است. کاسواریها نمونهای از این هستند که چگونه پرندگان ضمن سازگاری با زیستگاههای اکولوژیکی جدید، ویژگیهای کلیدی دایناسورها را حفظ کردهاند.
شکل کلاهخود روی سرشان
سه انگشت چنگالدار پا، با انگشت میانی خنجر مانند
رفتار تهاجمی برای قلمرو
پرهایی دارند که شبیه پرهای اولیه دایناسورها هستند
تمساحها، مانند کروکودیلها، از خانواده آرچوسورها هستند و جد مشترکی با دایناسورها دارند. قدمت اجداد آنها به بیش از ۲۳۰ میلیون سال پیش برمیگردد. تمساحها نشان میدهند که چگونه برخی از ویژگیها - مانند صداسازی، مراقبت والدین و بدنهای زرهی - از انقراض دسته جمعی جان سالم به در بردند و همچنان پابرجا ماندند.
صداهایی مشابه آنچه گمان میرود دایناسورها استفاده میکردند
پوست زرهمانند
دم قدرتمند مورد استفاده برای شنا و دفاع
تخمگذاری با محافظت از لانه
هواتزین، پرندهای از آمریکای جنوبی، اغلب «پرنده بدبو» لقب گرفته است، اما شهرت تکاملی آن به خاطر جوجههایش است. به این پرنده در فارسی گند مرغ هم گفته میشود. هواتزین شکاف تکاملی بین دایناسورهای درختی و پرندگان مدرن را پر میکند.
بالهای چنگالدار در جوجهها
روده هضمکننده برگ (یک ویژگی نادر در میان پرندگان)
ویژگیهای اسکلتی غیرمعمول
حرکت روی درخت یادآور پرندگان اولیه
اگرچه پستانداران از نسل دایناسورها نیستند، اما آرمادیلوها زره بدنی مشابه دایناسورهای خاصی مانند آنکیلوسورها دارند. آرمادیلوها نشان میدهند که چگونه ویژگیهایی مانند زره، مانند دایناسورها، به طور مستقل در پاسخ به فشارهای محیطی مشابه توسعه یافتهاند.
صفحات استخوانی محافظ (استئودرمها)
راه رفتن در ارتفاع کم
عادات نقب زدن
رفتار پیچشی دفاعی
رفتار و ساختار این پرندگان امروزی بسیار شبیه به پتروسورها، خزندگان پرنده از دوران مزوزوئیک، است. این پرندگان نشان میدهند که چگونه سازگاریهای پروازی که با پتروسورها آغاز شد، تکامل یافته و در گونههای پرندگان امروزی دوام آورده است.
منقارهای بلند با کیسه
الگوهای پرواز با بالها تکنیکهای شکار از آب
بینایی قوی و مهارتهای غواصی
حواصیل آبی بزرگ (Ardea herodias)
پلیکان قهوهای (Pelecanus occidentalis)
با وجود این واقعیت که دوران دایناسورها میلیونها سال پیش به پایان رسید، تأثیر آنها همچنان بر شکلگیری قلمرو حیوانات امروز تأثیر میگذارد. ویژگیهای دایناسورها از طریق ویژگیهای فیزیکی، رفتارها و مسیرهای تکاملی، از پرندگان پرنده گرفته تا خزندگان آبزی، همچنان پابرجاست. این 10 حیوان به ما یادآوری میکنند که انقراض پایان یک داستان نیست - گاهی اوقات، آغاز یک فصل جدید است. مطالعه این موجودات به ما کمک میکند تا اسرار زمانهای دور، فرآیندهای تکامل و تابآوری خود حیات را کشف کنیم.