دکتر میخائیل لیبدف، کارشناس ارشد مرکز تشخیص مولکولی CMD (وابسته به سازمان اپیدمیولوژی و نظارت بهداشتی روسیه)، در گفت‌و‌گو با یک نشریه روسی هشدار داد که زخمی شدن با اشیای آلوده مانند سیخ کباب یا ابزار باغبانی می‌تواند خطر ابتلا به کزاز را به همراه داشته باشد. این بیماری عفونی باکتریایی از طریق ورود خاک آلوده به زخم ایجاد می‌شود و در صورت بی‌توجهی به مراقبت‌های لازم، می‌تواند تهدیدی جدی برای سلامتی باشد.
مسیر‌های انتقال کزاز: از سیخ کباب تا ابزار زنگ‌زده
کزاز، یک بیماری عفونی حاد است که عامل آن باکتری Clostridium tetani است. این باکتری‌ها در خاک و محیط‌های بدون اکسیژن رشد می‌کنند و از طریق زخم‌های باز، وارد بدن می‌شوند. دکتر لیبدف توضیح داد: «باکتری کزاز می‌تواند از طریق زخم‌های کوچک، بریدگی‌های سطحی یا حتی خراش‌های کوچک که با خاک آلوده تماس داشته‌اند، وارد بدن شود. به‌ویژه اشیای فلزی زنگ‌زده خطر بیشتری دارند، زیرا زنگ‌زدگی شرایط بی‌اکسیژن لازم برای رشد این باکتری‌ها را فراهم می‌کند. علاوه بر ابزار‌های باغبانی، ساختمانی یا حتی میخ‌های زنگ‌زده، زخمی شدن با سیخ کباب آلوده هنگام پخت‌وپز نیز می‌تواند خطرساز باشد.»
علائم و نشانه‌های اولیه بیماری کزاز
دوره نهفتگی بیماری کزاز بسته به میزان آلودگی زخم، بین دو تا ۴۰ روز متغیر است. هر چه این دوره کوتاه‌تر باشد، بیماری شدیدتر خواهد بود. دکتر لیبدف در توضیح علائم بیماری گفت: «علائم اولیه ممکن است شامل درد کششی در محل زخم یا اسپاسم‌های عضلانی باشد. اولین علامت مشخص بیماری، قفل شدن فک یا دشواری در باز کردن دهان است که به آن لبخند ساردونیک می‌گویند. در مراحل پیشرفته، ممکن است بیمار دچار قوس عضلانی شدید شود که به آن اپیستوتونوس می‌گویند. در این حالت، سر بیمار به سمت عقب کشیده شده و بدن به شکل قوسی درمی‌آید که تنها سر و پا‌ها با سطح زمین تماس دارند.»
راه‌های پیشگیری از کزاز
کزاز یک بیماری قابل پیشگیری است، اما در صورت بی‌توجهی می‌تواند مرگبار باشد. دکتر لیبدف توصیه کرد:
۱. زخم‌های ناشی از اشیای آلوده، به‌ویژه زخم‌های عمیق یا وسیع، باید فوراً تمیز و ضدعفونی شوند.
۲. واکسیناسیون کزاز که به‌طور معمول در دوران کودکی انجام می‌شود، باید هر ۱۰ سال یک بار تمدید شود.
۳. در صورت زخمی شدن با اشیای زنگ‌زده یا آلوده، بلافاصله به پزشک مراجعه کرده و درخواست تزریق سرم ایمن‌سازی ضدکزاز کنید.
چرا کزاز خطرناک است؟
کزاز می‌تواند به شدت سیستم عصبی و عضلانی بدن را تحت تأثیر قرار دهد. به گفته دکتر لیبدف، بدون درمان مناسب، این بیماری می‌تواند منجر به مشکلات تنفسی، نارسایی قلبی و حتی مرگ شود. از این رو، آگاهی و اقدامات پیشگیرانه از اهمیت ویژه‌ای برخوردارند.
