همشهری آنلاین- لیلا شریف: ویترین این برنامه دادن حق انتخاب به زنان است اما چینش خط به خط این برنامه نشان می‌دهد که باز هم حرف بر سر نگاه جنسیت‌زده و کسب درآمد با گنجاندن رفتارهای عجیب و غریب در میان جوانان است، چرا که به زوج برنده این رئالیتی شو، وعده جایزه ۳۰ هزار دلاری داده شده است.

بعد از بلایندیت حالا نوبت عشق پوشالی است

سال گذشته بود که بلایندیت‌های ایرانی همچون یک ویروس به سرعت در شبکه‌های اجتماعی گسترده شدند و هر چند برخی معتقد بودند این برنامه‌های برشی از واقعیت جوانان امروزی را نمایان کردند اما نگاه‌های نقادانه و البته منصفانه، این برنامه‌ها را شیوه‌ای برای تحمیل نگاه فانتزی برای ازدواج می‌دانستند.

حالا پس از خاموش شدن آتش برنامه‌های بلایندیت که تا همین چند ماه پیش در هر شبکه اجتماعی ردی از آن دیده می‌شد، نوبت به برنامه«عشق ابدی» رسیده است تا بار دیگر به بهانه آشنا بودن با رگ خواب جوان‌ها، آنها را از دنیا واقعی جدا کرده و دوست داشتن با خط کشی‌های توهمی را به آنها تحمیل کنند.

انتخاب کن یا انتخاب می‌شوی

نیم نگاهی به برنامه یوتیوبی عشق ابدی نشان می‌دهد که سازندگان با زیرکی تمام تلاش کرده‌اند از حضور دختران و پسران دهه ۷۰ و ۸۰ استفاده کند تا از این طریق مسیر جذب مخاطبان خاص یوتیوب برایشان آسان‌تر باشد.

در این برنامه که با حضور ۵ دختر آغاز می‌شود، مجری تلاش می‌کند مدام با گفتن این جمله که «برای اولین بار خانم‌ها قرار است انتخاب کنند.» این برنامه را سوار بر یک ساختار شکنی معرفی کند اما در ادامه راه مدام این جمله از مجری شنیده می‌شود که «انتخاب کن یا انتخاب می‌شی» تا پشت پرده این ادعای پوشالی و ابتذال حاکم بر این برنامه عیان شود.

زنگ خطر برای ساختن دنیای فانتزی

این اولین بار نیست که یک رسانه تلاش می‌کند نسخه‌ای غیرواقعی از عشق برای جوان‌ها بپیچد،‌ روزگاری سریال‌های ترکیه‌ای و روابط عجیب‌شان، فرمان را به دست داشتند اما این روزها رئالیتی‌ها در شبکه‌های اجتماعی صحنه گردان هستند.

هر چند برنامه‌های مختص مخاطب ایرانی قدمت چندانی ندارد اما پژوهش‌های داخلی در مورد این قبیل برنامه‌ها صورت گرفته است که خبر از یک فاجعه می‌دهند.به عنوان مثال پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات در سال ۱۳۹۹ با تکیه بر یک پژوهش اعلام کرد که «مصرف سریال‌های خارجی عاشقانه، با افزایش نارضایتی از روابط واقعی و کاهش تاب‌آوری عاطفی در میان دختران و پسران جوان همراه بوده است. مخاطبان، با مواجهه مکرر با روایاتی اسطوره‌ای و غیرواقعی از عشق، در تعامل با واقعیت‌های پیچیده رابطه دچار سردرگمی و گاه سرخوردگی می‌شوند.»

خطر بیخ‌گوش جوانان

علیرضا شریفی یزدی، روانشناس اجتماعی در گفتگو با خبرنگار همشهری از پشت صحنه هدف سازندگان این قبیل برنامه‌ها پرده برداشت و گفت: این روزها شاهد فراگیر شدن یک برنامه با میدان‌داری یک بازیگر ایرانی در کشور ترکیه هستیم، برنامه‌ای که از همان روز اول نشان داد باید منتظر خدشه‌دار شدن فرهنگ ایرانی باشیم. برنامه یوتیوبی«عشق ابدی» بار دیگر نقاط ضعف فرهنگسازی در ایران را نشانه گرفت و با سوار شدن بر یک موج توهمی، خود را در شبکه اجتماعی عرضه کرد.

او افزود: همواره در رابطه با چنین برنامه‌های ضدفرهنگ و مبتذل 2 نگاه وجود دارد، از یک سو باید قبول کرد که عده‌ اندکی به همین سبک و سیاق زندگی می‌کنند اما از سوی دیگر نباید فراموش کنیم که برخی برنامه‌سازها از یک نقطه تاریک- هر چند محدود-برای کسب درآمد خود بهره می‌برند، نکته‌ای که تمام مطالعات پژوهشکده خانواده، مرکز علوم اجتماعی دانشگاه تهران و ... بر آن صحه می‌گذارند.این برنامه و موارد مشابه در مسیر فرهنگسازی، بخش بزرگتری از جوانان را مخاطب قرار می‌دهند و زندگی آنان را به سمت نگاه‌های فانتزی و مبتذل می‌کشانند. واقعیت این است که چنین فرهنگسازی‌هایی موجب می‌شود رابطه عمیق، سالم و ماندگار به شدت در جوانان کمرنگ شود و تمام خواسته‌ها از یک رابطه سالم به مادیات و معیارهای نادرست محصور بماند.

شریفی یزدی معتقد است:«در رابطه با میزان اثرگذاری این برنامه‌ها در روزگاری که فرهنگسازی در داخل ایران هنوز توسعه نیافته است، باید شکست را قبول کرد و گفت چنین برنامه‌های در صورت فراگیر شدن، بدون شک جامعه مخاطب خود یعنی جوانان را تحت تأثیر قرار می‌دهد.این جریان را باید با شرایط نامناسب اجتماعی ایران گره زد، جامعه ما به شدت تب دار است و برخی همچون سازندگان این برنامه از چنین شرایطی به نفع خود بهره می‌برند و زمینه‌ برای تولید محتواهای شرم ستیز فراهم می‌شود.»