همشهری آنلاین – مریم سرخوش: بعد از پاندمی کرونا بسیاری از کشورها آگاه شدند که در حوزه مواد موثره دارویی و بسته‌بندی نیازمند خودکفایی هستند تا در بحران‌ها از عهده تامین نیازهای خود بربیایند. آن زمان کشورهای برخوردار از ارائه مواد زیرساختی صنعت داروسازی به دیگران امتناع می‌کردند و حتی دستمال کاغذی و ماسک ساده هم کمبود شده بود. اما ایران در حوزه مواد موثره دارویی جایگاه استثنایی دارد و این حوزه یک قدرت برای کشور محسوب می‌شود.
فرامرز اختراعی، رئیس سندیکای تولیدکنندگان مواد دارویی، شیمیایی و بسته‌بندی دارویی در نشست خبری هفتمین نمایشگاه بین‌المللی فارمکس خاورمیانه ۲۰۲۵ با بیان این مطلب گفت: امسال نمایشگاه با شکل و شمایل ویژه‌تر و با تمرکز بر صادرات برگزار می‌شود.
او با اشاره به فعالیت ۸۰ کارخانه ماده موثره دارویی در کشور بیان کرد: این یک قدرت برای کشور است و ۱۵۰۵ قلم ماده مؤثره در داخل تولید می‌شود که البته با حذف مشابهت‌ها رقم خالص تولید به ۶۰۹ می‌رسد. در مجموع در حوزه مواد موثره دارویی ایران جایگاه استثنایی دارد و بیگانگی برخی مسئولان با این اعداد و ارقام عجیب است و در مجموع خیلی جلوتر از برخی اندیشه‌ها هستیم.
رئیس سندیکای تولیدکنندگان مواد دارویی، شیمیایی و بسته‌بندی دارویی با بیان این اطلاع‌رسانی‌ها در حوزه مواد موثره دارویی کشور ضعیف است، اما شرایط خوبی در این حوزه داریم، افزود: به طوری که ۷۰ درصد مواد موثره دارویی مورد نیاز داروی کشور در داخل تولید می‌شود و این درحالیست که متوسط کمتر از ۱۰۰ میلیون دلار برای بیش از ۷۰ درصد مواد موثره دارویی که در داخل تولید می‌شود، اختصاص می‌یابد. درباره ماشین آلات حوزه تولید مواد موثره دارویی هم ۱۰۰ درصد خودکفا هستیم و فقط برخی از ابزار خاص به عنوان مثال در حوزه بیوتکنولوژی همچنان وارداتی هستند. تولیدات داخلی هم از کیفیت برخوردار هستند.
این فعال حوزه دارو درباره قیمت‌گذاری مواد موثره دارویی هم بیان کرد: بعد از گذشت سه سال از قیمت‌گذاری ماده اولیه در کشور، از ۶۰۹ قلم ماده مؤثره فقط ۹۳ قلم درخواست افزایش قیمت داشته‌اند که حدود ۲۲.۳ درصد افزایش قیمت گرفتند؛ یعنی در کل مواد اولیه موثره ۳.۱ درصد افزایش قیمت در سه سال گذشته داشته‌ایم.
اختراعی درباره نقدهایی که به کیفیت مواد اولیه دارویی مطرح شود، بیان کرد: اینکه بگوییم داروی ایرانی کیفیت خوبی ندارد درست نیست، نباید نظام دارویی کشور را دست‌کم گرفت. گرفتاری‌های ذهنی، باورهای غلط و مفاسد اقتصادی، عامل توجه به داروهای خارجی است. یک مقاله پیدا کنید که نشان بدهد کیفیت ماده موثره تولید داخل از مشابه خارجی آن پایین‌تر است. تمام داروهای موجود در کشور هم چه داخلی چه خارجی با یک روش سنجیده و تایید می‌شود. علاوه بر این ما به اقصی نقاط دنیا تکنولوژی صادر می‌کنیم و حتی چینی‌ها برای یک ماده اولیه ما التماس می‌کنند و اما به دلیل کمبودها فقط ملزم به تامین نیاز داخلی هستیم. به همین دلیل درباره تمام همه مسئولانی که در این حوزه تردید دارند ما خودمان را ملزم می‌دانیم که فضایی برای آگاهی از این حوزه برایشان فراهم کنیم.
او درباره گردش مالی صنعت مواد اولیه دارویی هم عنوان کرد: این مساله را نمی‌توان به طور دقیق اعلام کرد. گاهی حجم واردات بالاست و در برخی موارد هم تامین ارز مشکل دارد و تولید و فروش داخل بیشتر است. اما به طور کلی بیش از ۷۰ درصد نیازهای مواد موثره دارویی با ۱۰۰ میلیون دلار ارزبری تامین می‌شود. درباره ۳۰ درصد باقیمانده ارزبری قابل توجهی وجود دارد. به طور کلی ارز چیزی حدود ۲.۵ تا ۳ میلیارد دلار است.
اختراعی درباره تاثیر ناترازی انرژی بر این صنعت و کاهش احتمالی تولید بیان کرد: مصرف برق و گاز برای ما پایین است و با دیزل ژنراتورهای کوچک می‌توان آن را مدیریت کرد. فقط دیگ‌های بخار مصرف‌کننده گاز هستند که چندان زیاد نیست. البته سوخت را به موقع نمی‌دهند و تامین آن از بازار آزاد قاچاق است. بدون مشکل نیستیم اما با توجه به این که برای تامین برق و جایگزین گاز راحت‌تر اقدام می‌کنیم با چالش‌های صنایع بزرگ مواجه نیستیم.
رئیس سندیکای تولیدکنندگان مواد دارویی، شیمیایی و بسته‌بندی دارویی در پاسخ به سوال همشهری آنلاین درباره هشدارهایی که نسبت به کمبودهای آتی درباره کاهش مواد اولیه و تولید دارو مطرح می‌شود، بیان کرد: در حوزه داروی تمام شده که مردم با آن در ارتباط هستند، یک بخش ماده اولیه و بخش دیگر مواد بسته‌بندی و جانبی است و هر کدام کمبود شود، دارو تولید نخواهد شد. تجربه ۲۰ سال گذشته نشان داده که موارد کمبود مواد موثره و بسته‌بندی داخلی بسیار کم بوده است و بسیار معدود پیش آمده است. دلیلش هم رقابت‌پذیری در این حوزه است. به طوری که هر ماده موثره را چند شرکت دارویی تولید می‌کنند. معمولا زمانی که دارو کمبود می‌شود مرتبط به محصولاتی است که مواد اولیه آنها وارداتی هستند.
اختراعی همچنین در پاسخ به این سوال همشهری که آیا به عنوان سندیکا موافق واردات و رقابت سالم هستید، یا تولید باید در بخش داخل خلاصه شود، عنوان کرد: از واژه انحصارطلبی و تولید داخلی دلال‌ها استفاده می‌کنند. همین چند وقت پیش یک مومیایی از کشور مصر پیدا شد و بررسی‌ها نشان داد که این فرد جوان بر اثر عفونت دندان فوت کرده است. این یعنی فرد اگر آنتی‌بیوتیک مناسب دریافت نکند، جانش را از دست می‌دهد. سال‌هاست که ما واردات آنتی‌بیوتیک نداریم و تمام محصولات بازار ایرانی است.
اختراعی درباره ظرفیت‌های قابل توجه این صنعت هم بیان کرد: یک مزرعه کشاورزی یک هکتاری با وجود تمام ارزش‌هایش در خودکفایی، ۴۸۰۰ دلار گندم دارد که معیشت یک خانواده را تامین می‌کند اما یک هکتار کارخانه مواد موثره دارویی ۵ هزار میلیارد تومان دارد و بیش از ۵۰۰ نفر در آن فعالیت می‌کنند. مزرعه کشاورزی ۱۰هزار متر مربع آب مصرف می‌کند اما در این حوزه نیمی از این میزان هم مصرف نمی‌شود و ۸۰ بار برگشت آب هم دارند.
چرا به این توانمندی ایران افتخار نمی‌کنیم؟
سیدمحمدرضا موسوی، نایب رئیس سندیکای تولیدکنندگان مواد دارویی، شیمیایی و بسته بندی دارویی هم در این نشست در پاسخ به سوالی درباره ادغام کلیه نمایشگاه‌های حوزه دارو برای نشان دادن بهتر توانمندی‌های صنعت دارو بیان کرد: تجمیع نمایشگاه‌ها کار سختی است و اینکه همه را بخواهیم راضی نگه داریم، کار سخت و پیچیده‌ای است. اخذ مجوزها هم در این زمینه بسیار پیچیده است. در برگزاری رویدادها هم چالش وجود دارد. به عنوان مثال ایران‌هلث در نمایشگاه بین‌المللی برکزار می‌شود احازه برکزاری به سایر صنایع دارویی نمی‌دهند، ایران‌فارما در مصلی برگزار می‌شود و ما هم در ایران‌مال این رویداد را برگزار خواهیم کرد.
موسوی درباره اظهارنظر اخیر رئیس مجلس مبنی بر وابستگی ۹۰درصدی صنعت داروسازی به مواد اولیه دارویی وارداتی عنوان کرد: در حوزه مواد موثره اولیه اطلاعات دقیقی به مسئولان داده نشده است. بیش از ۷۰ درصد مواد موثره دارویی در داخل کشور تولید می‌شود. ما از این حرفمان حمایت می‌کنیم. از آقای قالیباف هم دعوت می‌کنیم از نمایشگاه فارمکس بازدید کنند و از نزدیک در جریان توانمندی‌های صنعت مواد دارویی کشور قرار بگیرند و بعد از آن، کسانی را که اطلاعات غلط به ایشان داده‌اند، توبیخ کنند.
او با بیان اینکه تولید ماده موثره دارو در هر کشوری مثل غنی‌سازی اورانیوم می‌ماند، تاکید کرد: چرا نباید به این صنعت افتخار شود؟ اگر ایران به سمت تولید مواد موثره رفته، باید از این حق دفاع کنیم و پای آن ایستاده‌ایم. شعار سال هم سرمایه‌گذاری در تولید است و باید علاوه بر حمایت از این شعار، جلوی سرمایه‌گذاری‌های غیرمولد را هم بگیریم.
همچنین به گفته میثم کریمی، مدیر روابط عمومی سندیکای تولیدکنندگان مواد دارویی، شیمیایی و بسته بندی دارویی هفتمین نمایشگاه فارمکس از ۲۳ اردیبهشت ۱۴۰۴ به مدت سه روز در مرکز نمایشگاهی ایران مال برگزار می‌شود و در این رویداد ۵۰۶ شرکت اعلام حضور کرده‌اند که ۴۶ شرکت خارجی به صورت مستقل آمده‌اند.
