بررسی آماری معاملات قراردادهای آتی در بورس کالای ایران نشان می‌دهد که همزمان با کاهش هیجان در بازار، موقعیت‌های باز به‌ویژه در قراردادهای پرحجم با سررسیدهای پاییز با افت محسوسی همراه شده است؛ نشانه‌ای از تعدیل انتظارات و حرکت بازار به سمت آرامش نسبی. روند روزانه معاملات از ابتدای سال نیز حکایت از افت قابل‌توجه ارزش دادوستدها دارد؛ به‌طوری‌که ارزش معاملات از بیش از ۴۰۰میلیارد تومان در روزهای ابتدایی فروردین، به حدود ۳۳میلیارد تومان در میانه اردیبهشت‌ماه رسیده است.
مروری بر معاملات بازار آتی بورس کالای ایران نشان می‌دهد که با افزایش انتظارات تورمی در ابتدای سال ۱۴۰۴ ارزش معاملات بازار آتی که شامل قراردادهای صندوق‌های طلا، شمش طلا و شمش نقره می‌شود، رشد قابل‌توجهی را تجربه کرده است؛ به طوری که در روزهای ابتدایی معاملات ۱۴۰۴ ارزش دادوستدهای بازار آتی به بیش از ۴۰۰میلیارد تومان رسید و همزمان با اعلام آغاز مذاکرات، شاهد کاهش ارزش معاملات و بسته شدن موقعیت‌های باز در قراردادهای آتی بودیم. افت ارزش معاملات تا نیمه اردیبهشت‌ماه امسال ادامه داشت و این سنجه آماری در ۱۳ اردیبهشت‌ماه به ۳۳میلیارد تومان رسید. با‌این‌حال در روز معاملاتی یکشنبه مجددا شاهد رشد شدید موقعیت‌های باز بودیم که ناشی از هیجانات مثبت و منفی برای پیش‌بینی نتیجه مذاکرات سیاسی بین ایران و آمریکا بود. موقعیت‌های باز هم تقریبا مطابق با ارزش معاملات حرکت کرده و روند نزولی را دنبال کرده‌اند. در ابتدای سال بازار آتی شاهد موقعیت‌های باز حدود ۸۱هزار موقعیت بود که در‌حال‌حاضر به ۴۴ و ۴۵هزار موقعیت باز رسیده است.
در بین قراردادهایی که در حال معامله هستند، بیشترین ارزش معاملات به قراردادهایی تعلق دارد که سررسید آنها در فروردین و اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۴ بوده است. این موضوع کاملا طبیعی است؛ با توجه به نزدیک شدن به زمان سررسید ارزش معاملات این قراردادها افزایش می‌یابد. اما در میان قراردادهای آتی بیشترین حجم معاملات هم به قرارداد آتی صندوق طلای کهربا با تحویل آذرماه ۱۴۰۴ تعلق دارد. با‌این‌حال قرارداد آتی شمش طلای خام تحویل آبان‌ماه هم با حجم معاملاتی خوبی مورد معامله قرار می‌گیرد.
عمده قراردادهای فعال در بازار با توجه به کاهش انتظارات تورمی و کاهش انتظارات معامله‌گران برای رونق قیمت صندوق‌های طلا و شمش طلا و همچنین سپرده نقره با افت شدید موقعیت‌های باز همراه بود. همچنین روند حجم معاملات و ارزش معاملات هم مطابق با موقعیت‌های باز است و قیمت‌های تسویه روزانه هم در هر قرارداد نشان می‌دهد که معامله‌گران بازارهای بازار آتی انتظار کاهش قیمت را داشته و به احتمال بسیار بالایی نتیجه مذاکرات را مثبت ارزیابی می‌کنند.
هرچند که در روز یکشنبه شاهد رشد موقعیت‌های باز بودیم، اما به نظر می‌رسد با اعلام نتایج مذاکرات در پایان روز معاملاتی یکشنبه، جو کلی بازار طی روزهای آینده بر اساس انتظارات تغییر کند و مجددا بازار شاهد کاهش قیمت قراردادهای آتی و افت موقعیت‌های باز باشد.
بسیاری از معامله‌گران هم در روز یکشنبه با توجه به تغییر روند و مذاکرات موقعیت‌های معکوس گرفتند. برخی از سفته‌بازان بازار آتی که در ساعات ابتدایی روز یکشنبه در موقعیت خرید بودند، برای جبران بخشی از ضررهای خود وارد موقعیت‌های فروش شدند و طبیعتا این موضوع می‌تواند روی رشد موقعیت‌های باز اثرگذار باشد. رشد موقعیت‌های باز در روز یکشنبه به دلیل هیجانات بازار بوده و همچنان دیدگاه اهالی بازار مشتقه در راستای تداوم روند نزولی قیمت‌ها در طلا و نقره است.
