جواد مرشدی:ترامپ برای دومین بار در دوران ریاست جمهوری خود به خاورمیانه آمد و درابتدا به عربستان رفت. در سفر اول ترامپ در سال (۲۰۱۷) قراردادتسلیحاتی ۳۵۰میلیارد دلاری با عربستان امضا شد که بخش قابل‌توجهی از آن به فروش تسلیحات پیشرفته، مانند سامانه‌های دفاع موشکی و جنگنده‌ها اختصاص داشت. قراردادی که نه‌تنها اقتصاد آمریکا را تقویت کرد بلکه جایگاه عربستان را به‌عنوان یک قدرت نظامی درمنطقه تحکیم بخشید.
در این دور نیز دو کشور بنا را بر سرمایه گذاری ۶۰۰ میلیارد دلاری عربستان در اقتصاد آمریکا نهادند و قرارداد ۱۴۲ میلیارد دلاری تسلیحات نظامی به عربستان را امضاءکردند.
ترامپ در عربستان با احمد الشرع نیز دیدار کرد و از لغو تحریم های آمریکا علیه سوریه گفت.در مقابل رهبر دولت جدید سوریه نیز پیشنهادهایی از جمله دسترسی شرکت‌های آمریکایی به منابع نفتی، قراردادهای بازسازی، و حتی ساخت یک "برج ترامپ" در دمشق را ارائه داد.
دراین سفر چهار روزه ترامپ به قطر و امارات نیز خواهد رفت و مسلما دستاوردهای اقتصادی بیشتری را کسب خواهد کرد.
اینکه این سفر از جنس اقتصاد است یا سیاست واهداف وپیامدهای این سفر چیست سوالی بود که خبرگزاری "خبرآنلاین"با مهدی مطهرنیا کارشناس مسائل بین الملل در میان گذاشته است .
ترامپ منافع شخصی خود را در اولویت قرار داده است
***اهداف اصلی سفر ترامپ به منطقه چیست؟ آیا این سفر بیشتر جنبه اقتصادی دارد یا سیاسی؟
سفر ترامپ به منطقه، بی‌تردید حامل اهدافی چندلایه و هیبریدی است. ترامپ به‌عنوان رئیس‌جمهور ایالات متحده آمریکا، نه‌تنها یک شخصیت سیاسی برجسته بلکه در رأس مهم‌ترین کشور تأثیرگذار در نظام بین‌الملل قرار دارد. بنابراین، سفر او نمی‌تواند صرفاً اقتصادی یا تبلیغاتی تلقی شود. از طرف دیگر، آمریکا بزرگ‌ترین اقتصاد جهان را در اختیار دارد و تصمیم‌گیری‌های اقتصادی آن، مستقیماً بر سیاست داخلی و خارجی این کشور تأثیر می‌گذارد.
ترامپ همچنان منافع شخصی خود را در اولویت قرار داده است. گزارش‌ها حاکی از آن است که او هدیه‌ای به ارزش ۴۰۰ میلیون دلار از قطر دریافت کرده و پروژه‌های تجاری متعددی را در منطقه پیگیری می‌کند. این رفتارها، شائبه تداخل منافع شخصی و مسئولیت سیاسی را تقویت کرده است.
سعودی آینده قدرت در خاورمیانه را تحت تأثیر قرار می‌دهد
*** چرا عربستان، قطر و امارات به عنوان مقاصد این سفر انتخاب شده‌اند؟ چه عواملی در این تصمیم نقش داشته‌اند؟
انتخاب عربستان، قطر و امارات به‌عنوان مقاصد اصلی سفر ترامپ در می ۲۰۲۵، به روشنی نشان‌دهنده اهداف مشخصی در سیاست خارجی و اقتصادی آمریکا در منطقه است.نخستین هدف این سفر چهارروزه، تقویت روابط اقتصادی و جذب سرمایه‌گذاری‌های کلان است. در دیدار با محمد بن سلمان، ترامپ توافق‌نامه‌ای به ارزش ۱۴۲ میلیارد دلار در زمینه فروش تسلیحات امضا کرد؛ بزرگ‌ترین قرارداد دفاعی تاریخ ایالات متحده.همچنین عربستان متعهد شد ۶۰۰ میلیارد دلار در اقتصاد آمریکا سرمایه‌گذاری کند، رقمی که ترامپ خواستار افزایش آن تا یک تریلیون دلار شد.این توافقات، همکاری‌هایی در حوزه فناوری، هوش مصنوعی، انرژی و زیرساخت‌های داده‌ای را نیز شامل می‌شود. چنین روابطی می‌تواند عربستان را به‌سرعت به قدرتی پیشرو در منطقه بدل کرده و آینده قدرت در خاورمیانه را تحت تأثیر قرار دهد. و شوربختانه، ایران از این روند عقب مانده است.
*** در این بین ترامپ با جولانی نیز دیدار کرد،ارزیابی تان از این دیدار چیست؟
در اقدامی کم‌سابقه، ترامپ با احمد الشراع، رهبر جدید سوریه که پس از سقوط بشار اسد در سال ۲۰۲۴ به قدرت رسیده، دیدار کرد. در این دیدار، اعلام شد که تحریم‌های آمریکا علیه سوریه لغو خواهد شد و بازسازی این کشور در دستور کار قرار می‌گیرد.دولت جدید سوریه نیز پیشنهادهایی از جمله دسترسی شرکت‌های آمریکایی به منابع نفتی، قراردادهای بازسازی، و حتی ساخت یک «برج ترامپ» در دمشق ارائه داده است. این موضوع پرسش‌های جدی در مورد منافع سرمایه‌گذاران قدیمی در دمشق ایجاد کرده و برخی از آن‌ها ممکن است خود را مغبون ببینند.
طوفان الاقصی زمینه‌ساز روند عادی‌سازی روابط اعراب و اسرائیل و زمینه‌ساز گسترش بیشتر توافق‌نامه ابراهیم شد
***آیا این سفر ارتباطی با تحولات اخیر در منطقه، از جمله جنگ غزه و روابط اسرائیل با کشورهای عربی دارد؟
برخلاف پیش‌بینی‌ها، طوفان الاقصی نه‌تنها روند عادی‌سازی روابط اعراب و اسرائیل را متوقف نکرد، بلکه زمینه‌ساز گسترش بیشتر توافق‌نامه ابراهیم شد.اکنون دیگر نمی‌توان از ادراک گفتمانی مقاومت در غزه، لبنان، سوریه، عراق و یمن سخن گفت. جای آن را گفتمان جدید صلح و همکاری با رژیم صهیونیستی گرفته است.
تلاش جدی ترامپ برای ایجاد ائتلافی منطقه‌ای علیه ایران؛تلاشی برای تکمیل حلقه محاصره‌ای که بارها هشدار داده شده بود
*** از منظر شما تأثیر این سفر بر روابط ایران با کشورهای حاشیه خلیج فارس چیست؟
دیدار ترامپ با رهبران عربستان، قطر و امارات همچنین تلاشی جدی برای ایجاد ائتلافی منطقه‌ای علیه ایران است؛ تلاشی برای تکمیل حلقه محاصره‌ای که بارها هشدار داده شده بود.بر اساس دکترین فشار مرحله‌ای آمریکا، اگر مذاکرات درباره برنامه هسته‌ای ایران به نتیجه نرسد، فشار اقتصادی افزایش یافته و در نهایت ممکن است به تقابل نظامی منجر شود. ترامپ همچنین صراحتاً از ایران خواسته است فعالیت‌های بی‌ثبات‌کننده در منطقه را متوقف کند.
از نگاه آمریکا، جمهوری اسلامی ایران، امروز در انزوای کامل سیاسی قرار دارد. شوربختانه امروز رئیس‌جمهور آمریکا در کشوری ایستاده که از منظر تاریخی و تمدنی قابل مقایسه با ایران نیست، اما جایگاهی یافته که تهران و ریاض را در یک ترازو می‌سنجد.آیا این تحولات بر جایگاه ایران در منطقه و نظام بین‌الملل اثر نخواهد گذاشت؟
ترامپ صراحتاً می‌گوید که اگر ایران اراده دیکته‌شده آمریکا را نپذیرد، باید آماده جنگی تمام‌عیار باشد
ترامپ به‌دنبال بازتعریف نظم آینده جهانی است و برای حل بحران‌های منطقه‌ای، نسخه‌ای آمریکایی ارائه داده است. او صراحتاً می‌گوید که اگر ایران اراده دیکته‌شده آمریکا را نپذیرد، باید آماده جنگی تمام‌عیار باشد.اگر ایران توان ایستادگی در برابر آمریکا را دارد، باید پیش از ترک میز مذاکره از سوی آمریکایی‌ها، خود آن را ترک کند.
۲۱۲۱۲/۳۱۵
