در رویداد جامعه نرم‌افزار آزاد تهران (تهلاگ) ۹ نفر از فعالان حوزه دنیای متن‌باز، نرم‌افزار آزاد و لینوکس سخنرانی کردند.
به گزارش دیجیاتو، ۲۷۹امین شماره گردهمایی تهلاگ با حمایت نوبیتکس و افراشاپ پنج‌شنبه، ۲۵ اردیبهشت، از ساعت ۱۲ تا ۱۸ در دانشگاه صنعتی امیرکبیر برگزار شد. در این برنامه بیش از ۴۰۰ نفر که اغلب از نسل زد بودند، شرکت کردند تا با هم‌فکران خود دیدار و تبادل نظر کنند.
«یاشا»، مدیر رویدادهای تهلاگ، با بیان اینکه این مجموعه از جامعه‌ای کوچک از علاقه‌مندان نرم‌افزار آزاد، اوپن سورس و لینوکس در تهران شکل گرفت، گفت: «این جمع از سال ۱۳۸۴ فعالیت خود را آغاز کرد. ابتدا این دورهمی‌ها از اردیبهشت همان سال، در کافه‌ها یا خانه‌های شخصی اعضا شروع شد؛ جمع‌هایی حدودا ۲۰ نفره که به لینوکس علاقه داشتند. آنها به نرم‌افزار آزاد باور داشتند و در حوزه نرم‌افزارهای اوپن سورس فعال بودند.»
او توضیح داد: «آن زمان، اینترنت هنوز چندان فراگیر نبود و این اجتماع‌ها نقش مهمی در ارتباط اعضا داشتند. افراد دور هم جمع می‌شدند، همدیگر را می‌دیدند و تجربیاتشان را به اشتراک می‌گذاشتند. در جامعه‌ای که فناوری اطلاعات به اندازه امروز شناخته‌شده نبود، موبایل‌ها همه‌گیر نشده بودند و دانش کامپیوتری عموم مردم محدود بود، حتی کامپیوترهای خانگی هم فراوان نبودند.»
به گفته مدیر رویدادهای تهلاگ، «این جامعه در آن دوره شکل گرفت و به‌مرور با نام «لاگ (LUG - Linux User Group)» شناخته شد. رویدادها بزرگ‌تر شدند، افراد بیشتری جذب شدند و این کامیونیتی رشد کرد.»
یاشا با بیان اینکه در دهه ۹۰، با شیوع ویروس کرونا، فعالیت‌های حضوری متوقف و این جامعه دچار اختلال شد، یادآوری کرد: «محدودیت‌های تجمع باعث شد فعالیت‌ها کم‌رنگ شوند. تااینکه سال ۱۴۰۰، گروه دوباره دور هم جمع شدند اما دیگر اعضای قدیمی حضور نداشتند؛ طی ۲۰ سال گذشته بسیاری از آنها مشغول زندگی شده بودند، مهاجرت کرده یا تشکیل خانواده داده بودند. تخمین می‌زنم حدود ۸۰ درصد آنها مهاجرت کرده‌اند.»
او افزود: «ما –نسل جدید– حالا این جامعه را دوباره فعال کرده‌ایم. بچه‌هایی که هجده، بیست‌ساله‌ایم و دوباره روحی تازه به لاگ بخشیده‌ایم. درباره «لاگ» بد نیست اشاره کنم که مخفف Linux User Group است که در کشورهای مختلف مانند آمریکا و استرالیا با هدف گردهمایی علاقه‌مندان لینوکس شکل گرفت و به‌مرور در ایران هم ایجاد شد.»
او با اشاره به اینکه امروزه، لاگ‌ها در بسیاری از کشورها یا از بین رفته‌اند یا خیلی کم‌رنگ شده‌اند، گفت: «مثلاً در آمریکا یا استرالیا ممکن است درنهایت ۳۰ یا ۴۰ نفر در رویداد شرکت کنند اما در ایران، به نظرم فعال‌ترین لاگ دنیا را داریم؛ جامعه‌ای که در زمینه لینوکس، نرم‌افزار آزاد و اوپن سورس بسیار فعال است. ساختار لاگ بر پایه ۳ مؤلفه است: لینوکس، نرم‌افزار آزاد و اوپن سورس. اعضا معمولاً به این حوزه‌ها علاقه‌مندند، نرم‌افزار می‌نویسند، آموزش می‌بینند و آموزش می‌دهند، شبکه‌سازی می‌کنند و پروژه‌های داوطلبانه انجام می‌دهند.»
یاشا با بیان اینکه رویدادهای ما هر چند ماه یک بار برگزار می‌شود، توضیح داد: «درحال حاضر تمرکز ما بیشتر روی شبکه‌سازی و ایجاد ارتباط بین کارفرماها و اعضاست؛ مخصوصاً برای فرصت‌های شغلی. در گذشته، وقتی اینترنت محدود بود و ابزارهایی مثل جابینجا یا لینکدین در دسترس نبودند، شبکه‌سازی از طریق لاگ بسیار مهم بود و افراد از این طریق کار پیدا می‌کردند.»
مدیر رویدادهای تهلاگ با بیان اینکه تمام اعضا خودجوش و بدون دریافت حقوق و مزایا فعالیت می‌کنند، یادآوری کرد: «امروز هم اعضا با اهداف مختلفی به لاگ می‌پیوندند: پیداکردن کار و دوستان هم‌علاقه یا پیش‌بردن پروژه‌های داوطلبانه. از دل این جامعه، پروژه‌های زیادی بیرون آمده است؛ ترجمه مستندات پایتون، Vue.js که خودم هم در آن مشارکت کردم، و پروژه‌های متعددی که برخی از آنها در GitHub منتشر شده‌اند.»در ادامه، ارائه‌دهندگان و موضوعات آنها در این برنامه به‌این‌ترتیب بودند: «امین خلیقی: به چه افرادی لینوکس رو توصیه می‌کنم؟»، «حوریه مالکی: زبان راست در توسعه کرنل»، «محمد مسلمی: کرنل‌شناسی -فرایند مدیریت حافظه»، «حامد بیدی: راه باریک آزادی با فناوری‌های مدنی»، «شیرین منظری: عبور گیمینگ از سد ناسازگاری در لینوکس»، «محمد پروین: Linux Hardening»، «دانیال بهزادی: چرا ویندوز ناامن است؟»، «محمد فاضلی: LLMها چطور کار می‌کنند؟» و «حسین مظاهری: مقدمه‌ای بر محاسبات کوانتومی در دنیای متن‌باز».
خلیقی در این برنامه درباره «اوبونتو» به‌عنوان سیستم‌عامل منبع باز بر پایه لینوکس صحبت کرد و گفت: «استفاده راحت، وجود اپ استور و Debian بیس بودن، فضای کاربری زیبای GNOME از مزایای این سیستم‌عامل است.»
به گفته او، «نصب اوبونتو حتی بسیار راحت‌تر از ویندوز است. اگر لپتاپ یا کامپیوتر را درست انتخاب کنید، از لحظه اول لذت می‌برید. این سیستم‌عامل سریع و بدون مشکل است اما قطعاً باگ‌هایی هم وجود دارد.»
او با اشاره به اینکه لینوکس به درد چه کسانی می‌خورد، توضیح داد: «گیک‌ها و نردها، برنامه‌نویس‌ها و توسعه‌دهنده‌ها و کاربرهای عمومی با دستگاه‌های قدیمی از افرادی هستند که می‌توانند از لینوکس استفاده کنند؛ گیمرها هم با نسخه ناپایدار لینوکس می‌توانند بازی کنند.»
خلیقی توضیح داد: «افرادی که با برنامه‌های طراحی و ادیت عکس و ویدیو کار می‌کنند اغلب برنامه‌های ادوبی، افرادی که با برنامه‌های Autodesk کار می‌کنند و افرادی که اگر در سیستم به مشکل بخورند، کار با آن را بلد نیستند؛ برای این دسته از افراد استفاده از لینوکس مناسب است.»
در ادامه، مالکی نیز درباره زبان راست در توسعه کرنل توضیح داد: «تاریخچه ورود زبان راست به سال ۲۰۱۹ در ورژن ۶.۱ کرنل بازمی‌گردد.» او همچنین درباره مزایایی که این زبان برای توسعه کرنل داشته و اینکه امروز افراد چه چیزهایی می‌توانند با زبان راست بسازند، سخنرانی کرد.
«معماری ماژول کرنلی به زبان راست چگونه است؟ چالش‌ها و محدودیت‌هایی که در استفاده از راست وجود دارد و اجرا و بنچ‌مارک‌های راست در مقابل زبان سی» از دیگر محورهای ارائه او برای حضار بود.
موضوع سخنرانی منظری هم عبور گیمینگ از سد ناسازگاری در لینوکس بود. او با بیان اینکه لینوکس زمانی که ساخته شد، فقط در انحصار برنامه‌نویسان و افراد متخصص بود، گفت: «بسیاری از نرم‌افزارهایی که ما روی ویندوز در اختیار داریم، روی پلتفرم‌های دیگر برای لینوکس در دسترس نبودند، ازجمله بازی‌های ویدیویی. این موضوع باعث می‌شد لینوکس به پلتفرم اصلی و رایج تبدیل نشود؛ پلتفرمی که همه از آن استفاده کنند.»
او یادآوری کرد: «اما به‌دلیل سرمایه‌گذاری شرکت ولوو و پلتفرم استیم در این حوزه و همکاری فعالان داوطلب جامعه نرم‌افزار آزاد در سراسر جهان، اکنون تکنولوژی به‌سمتی پیشرفت کرده که کاربران می‌توانند از ابزارهای رایج و پرکاربردی که در ویندوز وجود دارد، روی لینوکس نیز استفاده کنند.»
به گفته منظری، «نکته مهم اینجاست که بیشتر این فعالیت‌ها کاملاً داوطلبانه و صرفاً از روی علاقه و باور به مفهوم نرم‌افزار آزاد انجام شده‌اند؛ افرادی که برای رشد جامعه‌شان و کمک به دیگران ارزش قایل‌اند. این روند می‌تواند در آینده لینوکس را به پلتفرم اصلی کاربران تبدیل و نقش پررنگ‌تری در زندگی و کار افراد عادی ایفا کند.»
