به گزارش خبرآنلاین، وب سایت شبکه خبری سی‌ان‌ان با عنوان «حمایت ترامپ از سوریه و جهادی که رئیس جمهور شده است، می‌تواند خاورمیانه را تکان دهد» نوشت:
دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا، روز چهارشنبه با یک جهادی سابق که تا همین اواخر ۱۰ میلیون دلار جایزه برای سرش تعیین شده بود، چای نوشید.
احمد الشرع، رئیس جمهور موقت سوریه، که زمانی با نام مستعار نظامی خود، ابومحمد الجولانی، شناخته می‌شد، شش ماه پس از رهبری یک کمپین سریع که رژیم نیم قرنی اسد را سرنگون کرد، گروه‌های مسلح تحت حمایت ایران را بیرون راند و خود را رهبر کشور اعلام کرد، در ریاض با ترامپ دیدار کرد.
الشرع در سال ۲۰۱۳ به دلیل رهبری شاخه القاعده در سوریه، معروف به جبهه النصره، و سازماندهی بمب‌گذاری‌های انتحاری در سراسر سوریه، در فهرست ویژه تروریست‌های جهانی ایالات متحده قرار گرفت. این جهادی سابق متولد عربستان سعودی، سال‌ها پیش از عزیمت به سوریه برای رهبری یک شورش مسلحانه اسلام‌گرا که بشار اسد، را سرنگون کرد، با نیروهای آمریکایی در عراق جنگیده بود.
این دیدار که سوریه آن را «تاریخی» توصیف کرد، اولین دیدار بین یک رئیس جمهور ایالات متحده و سوریه در ۲۵ سال گذشته بود که در جریان سفر خاورمیانه‌ای ترامپ، اولین مجموعه از سفرهای رسمی او در دوره دوم ریاست جمهوری‌اش، انجام شد.
در عکس‌هایی که کاخ سفید و وزارت امور خارجه عربستان سعودی منتشر کردند، هر دو رهبر در حال لبخند زدن دیده می‌شدند. وزارت امور خارجه سوریه اعلام کرد که ترامپ متعهد به «ایستادن در کنار سوریه در این برهه حساس» است.
یک روز پیش از آن، ترامپ لغو تحریم‌های چند دهه‌ای علیه سوریه را اعلام کرد، اقدامی که باعث تشویق ۴۰ ثانیه‌ای حضار، از جمله تشویق ایستاده محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان سعودی، شد.
ترامپ روز سه‌شنبه در سالن خطاب به حضار گفت: «اوه، من برای ولیعهد چه کار می‌کنم؟» و از رهبر بالفعل عربستان سعودی به خاطر رهبری تلاش برای لغو آنچه رئیس جمهور تحریم‌های «وحشیانه و فلج‌کننده» نامید، قدردانی کرد. سوریه از دسامبر ۱۹۷۹ توسط ایالات متحده به عنوان حامی تروریسم دولتی تعیین شده است.
اقتصاد سوریه سال‌هاست که به دلیل تحریم‌های غرب فلج شده است. از جمله سخت‌ترین آنها، قانون قیصر ایالات متحده در سال ۲۰۱۹ است که تحریم‌های گسترده‌ای را اعمال کرد که افراد، شرکت‌ها یا دولت‌ها را از فعالیت‌های اقتصادی که به تلاش‌های جنگی اسد کمک می‌کردند، محدود می‌کرد. این قانون کل اقتصاد را مصون از هرگونه آسیبی کرد. طبق گزارش بانک جهانی، اقتصاد این کشور بین سال‌های ۲۰۱۰ تا ۲۰۲۰ بیش از نصف کاهش یافته است.
طبق گزارش بانک جهانی، تا سال ۲۰۲۲، فقر ۶۹ درصد از جمعیت سوریه را تحت تأثیر قرار داده بود. این بانک اعلام کرد که فقر شدید در سال ۲۰۲۲ بیش از یک چهارم سوری‌ها را تحت تأثیر قرار داده است و افزود که این تعداد احتمالاً پس از زلزله ویرانگر فوریه ۲۰۲۳ رو به وخامت گذاشته است.
کشورهای خلیج فارس مشتاق سرمایه‌گذاری در سوریه و تقویت اقتصاد آن بوده‌اند، اما از نقض تحریم‌های ایالات متحده محتاط بوده‌اند. اقدام ترامپ احتمالاً چنین موانعی را از بین می‌برد و راه را برای میلیاردها دلار سرمایه‌گذاری باز می‌کند.
به گفته کاخ سفید، در این دیدار، ترامپ به الشرع پیشنهاد داد که مجموعه‌ای از اقدامات، از جمله عادی‌سازی روابط با اسرائیل، اخراج «تروریست‌های» خارجی و فلسطینی و کمک به ایالات متحده برای جلوگیری از ظهور مجدد داعش را انجام دهد.
بیرون آوردن سوریه از انزوا، به رژیم نوپای این کشور و رئیس جمهور آن، که سال گذشته در مصاحبه‌ای با سی‌ان‌ان متعهد شد که مخالفان مسلح سوریه در نهایت قصد دارند دولتی را تشکیل دهند که توسط نهادها و «شورای منتخب مردم» تعریف شده باشد، حیاتی دوباره می‌بخشد. اما این همچنین فرصتی را برای کشورهای عربی خلیج فارس و ترکیه، که برای لغو تحریم‌ها نیز تلاش کردند، فراهم می‌کند تا نفوذ خود را در سوریه گسترش دهند و پس از دهه‌ها کنار گذاشته شدن از این کشور، از آن سود ببرند.
ناتاشا هال از برنامه خاورمیانه در مرکز مطالعات استراتژیک و بین‌المللی (CSIS) گفت: «این واقعیت که او (ترامپ) این کار را به صورت علنی و از ریاض انجام داد، به نظر من نوعی تأیید ضمنی برای کسانی است که به دنبال سرمایه‌گذاری در سوریه نیز هستند.» «(این) به این معنی است که او به محمد بن سلمان پیروزی می‌دهد.»
خوش‌بینی محتاطانه در میان سوری‌ها
پس از اعلام لغو تحریم‌ها توسط ترامپ، آتش‌بازی آسمان برخی از بزرگترین شهرهای سوریه را روشن کرد. بیلبوردهایی با تشکر از ترامپ و شاهزاده محمد نصب شد.
رانیم ساخال، که می‌گوید از زمان تولدش در دهه ۱۹۷۰ تحت تحریم زندگی کرده است، گفت: «نمی‌دانم زندگی بدون تحریم‌ها چگونه خواهد بود. کشور در حال خفگی بوده است.»
ساخال افزود: «مردم خوش‌بین هستند و رویای ما این است که کشورهای عربی کمک کنند، چیزی که سال‌هاست به دلیل رقابت بشار با رهبران عرب ندیده‌ایم.»
پس از اعلام این خبر، لیر، واحد پول سوریه، تا ۲۷ درصد در برابر دلار آمریکا افزایش یافت. محمد نضال الشعار، وزیر اقتصاد و تجارت این کشور، در برنامه زنده تلویزیونی با شبکه سعودی العربیه اشک ریخت و تأکید کرد که سوریه «اکنون وارد مرحله جدیدی می‌شود».
اما این خوش‌بینی فراگیر نیست. لغو تحریم‌ها به رژیم جدید الشرع مشروعیت می‌بخشد و برخی در سوریه نگران نحوه برخورد جهادگران سابق با اقلیت‌ها هستند.
جورج، ساکن دمشق که از افشای نام خانوادگی خود خودداری کرد، به سی‌ان‌ان گفت: «ما از این بابت خوشحالیم... خدا را شکر. پس از این همه سال، اقتصاد می‌تواند احیا شود. قیمت‌ها بسیار بالاست، محصولات در دسترس نیستند، بنابراین، به خواست خدا، این آغاز بهبود اقتصادی در کشور خواهد بود.» با این حال، لغو تحریم‌ها نباید به عنوان تأیید ضمنی رژیم بدون محاکمه کسانی که در کشتار اقلیت‌ها دست داشته‌اند، تعبیر شود.
او گفت: «ما با تعدادی از گروه‌های افراطی مواجه هستیم که آزادی‌ها را محدود می‌کنند. اگر یک پسر و یک دختر در ملاء عام با هم دیده شوند، آن مرد می‌تواند بازداشت و ناپدید شود. مردان می‌توانند به دلیل پوشیدن شلوارک مورد ضرب و شتم قرار گیرند... این یک نقض شدید آزادی‌های شخصی است.»
در ماه مارس، مردان مسلح وفادار به رژیم جدید سوریه پس از سرکوب بقایای رژیم سابق اسد که به قتل‌های دسته‌جمعی علیه اقلیت علوی منجر شد، اعدام‌های میدانی انجام دادند و از پاکسازی کشور سخن گفتند. سازمان ملل در آن زمان اعلام کرد که تمام اعضای خانواده، از جمله زنان و کودکان، در جریان این خشونت‌ها کشته شده‌اند.
فرصتی برای عربستان سعودی
برای دهه‌ها، کشورهای عربی خلیج فارس از سوریه کنار گذاشته شدند، زیرا رقیب آنها ایران از طریق اتحاد با رژیم اسد نفوذ خود را در این کشور گسترش می‌داد.
جنگ داخلی یک دهه‌ای در سوریه روابط بین دمشق و اکثر کشورهای عربی را به شدت تیره کرد و در نهایت به اخراج سوریه از اتحادیه عرب منجر شد. در طول چند سال گذشته، کشورهای خلیج فارس شروع به ترمیم روابط با رژیم اسد کردند و رهبری تلاش‌ها برای احیای او را بر عهده داشتند تا اینکه او در ماه دسامبر به طور ناگهانی از قدرت برکنار شد. از آن زمان، عربستان سعودی و قطر تلاش‌های خود را برای ادغام مجدد رژیم جدید در جامعه بین‌المللی دو چندان کردند.
فیصل بن فرحان، وزیر امور خارجه عربستان سعودی، روز چهارشنبه اعلام کرد که ریاض در "خط مقدم" احیای اقتصادی سوریه خواهد بود. تلاش‌های ریاض می‌تواند به این کشور اجازه دهد تا به یک بازیگر مهم در این کشور تبدیل شود و برای اولین بار نفوذ خود را در آنجا گسترش دهد.
بن فرحان روز چهارشنبه در یک کنفرانس خبری گفت: «سوریه تنها نخواهد بود. عربستان سعودی... در خط مقدم حامیان آن بیداری اقتصادی خواهد بود... (سوریه) به یک فشار نیاز دارد و این فشار را از برادران خود در منطقه دریافت خواهد کرد.»
حسن الحسن، عضو ارشد موسسه بین‌المللی مطالعات استراتژیک، گفت که عربستان سعودی «منافع ژئواستراتژیکی در خاورمیانه» دارد که می‌تواند از طریق حمایت از رژیم فعلی سوریه به دست آید.
وی گفت: «عربستان سعودی می‌خواهد سوریه باثبات باشد، این کشور می‌داند که تنها راه رسیدن به یک سوریه باثبات، ارائه منابع و ابزارهای اقتصادی به دولت فعلی برای تحقق به اصطلاح پیروزی است.»
مقابله با اسرائیل
در دوران دولت بایدن، ایالات متحده و عربستان سعودی در آستانه دستیابی به یک توافق جامع امنیتی و اقتصادی بودند که می‌توانست منجر به عادی‌سازی روابط بین پادشاهی سعودی و اسرائیل شود.
علیرغم تمایل ترامپ به به رسمیت شناختن اسرائیل توسط عربستان سعودی، چنین عادی‌سازی در طول سفر او به ریاض محقق نشد. در عوض، رئیس جمهور گفت که با الشرع روابط برقرار خواهد کرد، اقدامی که اسرائیل را که از زمان سقوط اسد بارها سوریه را بمباران کرده و بخش‌های بیشتری از خاک آن را تصرف کرده است، به چالش می‌کشد.
یک مقام اسرائیلی به سی‌ان‌ان گفت که وقتی بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر، در ماه آوریل با ترامپ در واشنگتن ملاقات کرد، از رئیس جمهور خواست که تحریم‌های سوریه را لغو نکند و گفت که نگران است که این امر منجر به تکرار وقایع ۷ اکتبر ۲۰۲۳ شود، زمانی که شبه‌نظامیان به رهبری حماس به اسرائیل حمله کردند.
نتانیاهو موضع تهاجمی در قبال الشرع و دولت جدیدش اتخاذ کرده بود. در روزهای پس از برکناری اسد، او دستور حمله زمینی بی‌سابقه‌ای به سوریه را صادر کرد و نیروهای اسرائیلی را بیش از هر زمان دیگری به عمق این کشور کشاند و به تنش‌زدایی ضمنی ۵۰ ساله اسرائیل با اسدها پایان داد.
این تشدید تنش‌ها به سرعت تعهد اولیه نتانیاهو مبنی بر رعایت «حسن همجواری» با سوریه جدید را کنار گذاشت. صدها حمله هوایی، بقایای تسلیحات اسد، به ویژه سلاح‌های شیمیایی آن را هدف قرار داد تا از افتادن آنها به دست گروه‌های شبه‌نظامی جلوگیری کند و نیروهای اسرائیلی کوه هرمون، بلندترین قله سوریه و یک موقعیت استراتژیک حیاتی مشرف به اسرائیل، لبنان و سوریه را تصرف کردند.
نتانیاهو هفته گذشته در یک بیانیه ویدیویی گفت: «ما رژیم اسد را که اساساً به عنوان پل ارتباطی زمینی بین ایران و حزب‌الله در لبنان استفاده می‌شد، سرنگون کردیم.»
پس از دیدار با الشرع در روز چهارشنبه، ترامپ از او تمجید کرد و او را «مردی جوان، جذاب و عالی» با «گذشته‌ای بسیار قوی» و «جنگجو» خواند. او گفت، رئیس جمهور جدید سوریه «شانس واقعی برای سر و سامان دادن به اوضاع» دارد.
315 315
